သစ္ေမႊး ရဲ႕ တန္ဖုိးရွိျပီး ေမႊးၾကဳိင္တဲ့ အနံ႕ဟာ ေဟာင္ေကာင္ျမဳိ႕ကုိ နာမည္ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ေဟာင္ေကာင္ဟာ ကန္တုန္ တရုတ္ ဘာသာစကားနဲ႕ဆုိရင္ ေမႊးၾကဳိင္တဲ့ ဆိပ္ကမ္း လုိ႕ အဓိပၸါယ္ ရပါတယ္။ယေန႕အခ်ိန္မွာ စီးပြားေရး အခ်က္အခ်ာ က်တဲ့ ေဒသျဖစ္ေနတဲ့ ေဟာင္ေကာင္ ဟာ ကုိလုိနီေခတ္တုန္းကလည္းပဲ အေရွ႕တုိင္းထြက္ အေမႊး အၾကဳိင္ ပစၥည္းမ်ားေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားခဲ့တဲ့ ဆိပ္ကမ္းတစ္ခု
ျဖစ္ခဲ့ ဖူးတာကုိ သစ္ေမႊးရနံ႔မ်ား က ျပန္လည္ အမွတ္ရေစပါတယ္။
ေဟာင္ေကာင္ျမဳိ႕ မွာ Wing Lee အေမႊးနံ႕သာ နဲ႕ စႏၵကူး ေရာင္း၀ယ္ေရး ကုမၸဏီ ရွိဆဲျဖစ္ျပီး ဒီ ကုမၸဏီဟာ မိသားစု မ်ဳိးရုိး စဥ္ဆက္ လုပ္ကုိင္ လာတဲ့ သစ္ေမႊး အေရာင္းအ၀ယ္ လုပ္ငန္း တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ဒီကုမၸဏီရဲ႕ မွန္ဘီရုိေတြထဲမွာ ထည့္သြင္းျပသထားတာေတြ ကေတာ့ ေစ်းအၾကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ သစ္ေမႊးတုံး (agarwood) ျမန္မာ အေခၚ အေက်ာ္တုံးမ်ားျဖစ္ပါတယ္။
Wing Lee ကုမၸဏီ ရဲ႕ ပုိင္ရွင္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ယြမ္၀ါ ဟာ သစ္ေမႊး လုပ္ငန္းကုိ အနွစ္ ၇၀ ေက်ာ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ျပီးအနား ယူခဲ့ျပီး ေနာက္ ယခု မွာေတာ့ Wing Lee ကုမၸဏီ ကုိ သားျဖစ္သူ ကင္နီ က ဦးစီးေနပါတယ္။ ” သစ္ေမႊးတုံး (agarwood) အလြန္ အဖုိးတန္တဲ့ သစ္မ်ဳိး ပါပဲ။ အရင္တုန္းက သစ္ေမႊးတုံး ဟာ အကုိက္ အခဲေပ်ာက္ေစတဲ့ အတြက္ ေဆး၀ါးေတြမွာ အသုံးျပဳခဲ့ၾကျပီး ဒီေန႕ေခတ္မွာေတာ့ အေမႊးအၾကဳိင္ ပစၥည္း အျဖစ္ အသုံးျပဳၾကတယ္ ” လုိ႕ ယြမ္၀ါ က ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
သစ္ေမႊးပင္ ဆိုသည္မွာ …သစ္ပင္၏ အသားထဲမွ အေမႊးရနံ႔ ထြက္ေသာ အပင္ မဟုတ္ပါဘူး။— သစ္ေမႊးသည္ သစ္သား မဟုတ္ေသာ သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္း (Non-Timber Forest Product) NTFP ျဖစ္ပါ သည္။
— သဘာ၀ အတိုင္းေသာ္၎၊ ေဆးသြင္းျခင္းျဖင့္ေသာ္၎ ပင္စည္ အတြင္းသား ထဲ၌ ရွားပါး၊ အဖိုးတန္ သည့္၊ ထူးကဲေသာ ေမႊးရနံ႔ ထြက္လ်က္၊ အဆီခဲျဖစ္တည္ေနသည့္ အပင္ ကို သစ္ေမႊးပင္၊ ျမန္မာ အေခၚ အေက်ာ္ပင္ (Agarwood) ဟုေခၚဆိုပါသည္။
— သက္တမ္း အားျဖင့္ ႏွစ္ ၅၀ မွ ၁၀၀ ေက်ာ္အထိ ရွိတတ္ျပီး ေပ ၁၃၀ ေက်ာ္ အထိ ျမင့္မား ကာ ရင္စို႔လံုးပတ္အခ်င္း ၄ေပေက်ာ္ အထိရွိသည္။
— သဘာ၀ အားျဖင့္ အဆီခဲျဖစ္ျခင္းမွာ- ပထမဦးစြာ အပင္ ၌ ဒဏ္ရာျဖစ္ရပါမည္။ ဒဏ္ရာ ဆိုသည္မွာ ဥပမာ အားျဖင့္ သမင္၊ ဒရယ္ စသည္တို႔ ဦးခ်ဳိေသြးျခင္း၊ ၀ံပုေလြ၊ က်ား၊ ျခေသၤ့ စသည္တို႔ ေျခသည္းေသြးျခင္း၊ သစ္ေတာက္ငွက္ စသည္တို႔ အပင္ကိုေခါက္ရာမွ ဒဏ္ရာရျခင္း၊ ျခ၊ နက်ီ စေသာပိုးေကာင္ တို႔ အိမ္ဖြဲ႕ရာမွ ဒဏ္ရာ ရျခင္း၊ မိုးၾကိဳး ပစ္၍ေသာ္၎၊ ေလၾကမ္း ၍ေသာ္၎ အပင္ထိ၍ သစ္ကိုင္း က်ဳိးက်ရာမွ ဒဏ္ ရာရျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္သည္။
— ဒုတိယ အခ်က္အရ- ထို ရရွိထားေသာ ဒဏ္ရာ အေပၚ မိႈေရာဂါ စြဲကပ္မိျခင္းျဖစ္သည္။
— တတိယ အေနျဖင့္ ထို စြဲကပ္လာေသာ မိႈေရာဂါကို အပင္ထဲမွ ပဋိပစၥည္း က ခုခံ တိုက္ခိုက္ရာမွ (မိႈႏွင့္ သစ္ေမႊးပင္ မွ ပဋိပစၥည္း တို႔ အခ်င္းခ်င္း တုိက္ခိုက္ရာမွ) သစ္ေမႊးပင္ ၏ အသားထဲတြင္ အဆီခဲမ်ားျဖစ္ တည္ လာသည္။
— ထို အဆီခဲမ်ားကို ေပါင္းခံ ခ်က္လုပ္ရာမွ အဖိုးတန္ သစ္ေမႊးဆီ ကို ရရွိသည္ ။ ကမၻာေက်ာ္ အဖိုးတန္ေရေမႊး မ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ထို သစ္ေမႊးေပါင္းခံဆီ အနည္းငယ္မွ် ထည့္ေပးရုံျဖင့္ အဖိုးတန္ေရေမႊး အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိသြားသည္။
— သဘာ၀ အားျဖင့္ သူ႔ အလိုလို အဆီခဲျဖစ္တည္ေနျခင္းကို သိပၸံပညာရွင္မ်ား က ေလ့လာ ေတြ႕ရွိျပီးေနာက္ (Artificial Infection)ေခၚ သဘာ၀ကို တုပ၍ ေဆးထိုးသြင္းျခင္း ျဖင့္လည္း သစ္ေမႊးကို ထုတ္လုပ္လာၾကပါတယ္။
သစ္ေမႊးတုံးကုိ Aquilaria အပင္မ်ားမွ ထုတ္ယူရတာ ျဖစ္ျပီးေတာ့ အရင္တုန္းက တရုတ္ ရြာတုိင္းမွာ ဖန္းေရႊ ရုိးရာ အေနနဲ႕ စုိက္ပ်ဳိးေလ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သစ္ေမႊးတုံး (agarwood) ကုိ ရရွိဖုိ႕အတြက္ Aquilaria အပင္မ်ားကုိ မႈိစြဲကပ္ေစရျပီး သစ္ေမႊးတုံး ရယူရမဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ရင္ မႈိ ကူးစက္ ထားျခင္း ခံရတဲ့ အနက္ေရာင္ သစ္ေစး ရွိေနတဲ့ အပုိင္းကုိ အနံ႕ မရွိတဲ့ သစ္သား အေကာင္း ကေန လွီးျဖတ္ျပီးေရာင္းခ်ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီ တန္ဖုိးၾကီးလွတဲ့ သစ္ေစး ကုိ အေမႊးနံ႕သာ ဘုရင္ လုိ႕လည္း လူသိမ်ားၾကျပီး အေရွ႕ အလယ္ပုိင္းေဒသေတြ နဲ႕ အာရွတုိက္ တစ္ေလွ်ာက္မွာ က်ယ္ပ်ံ႕ စြာေရာင္း၀ယ္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တရုတ္ တန္ နဲ႕ ေဆာင္ မင္းဆက္ တုိ႕ သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ား အရ သစ္ေမႊးတုံး (agarwood) ဟာ တန္ဖုိးျမင့္မားတဲ့ ကုန္ပစၥည္းတစ္ခုျဖစ္ျပီး သူရဲ႕ အနံ႕ေမႊးၾကဳိင္မႈဟာ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ ၊အစၥလာမ္ဘာသာ၊ တာအုိဘာသာတုိ႕နဲ႕ လည္း သမုိင္းဆက္ႏြယ္မႈ မွတ္တမ္းမ်ား ရွိခဲ့တယ္လုိ႕သိရပါတယ္။
ကရစ္ရွနား နတ္ဘုရား ၏ လက္ကိုင္ တူရိယာပေလြ သည္ သစ္ေမႊးျဖင့္ျပဳလုပ္ထားသည္ဟု အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္မ်ားက အစဥ္အဆက္ ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။
— ေဂါတမ ရွင္ေတာ္ဘုရား ၏ ရုပ္ကလာပ္ေတေဇာဓာတ္ေလာင္ကၽြမ္း ရာ၌ ရွစ္ျပည္ေထာင္မင္း တို႔ က သစ္ေမႊးဆီခဲ မ်ားကို အေလးအျမတ္ျပဳ ပူေဇာ္ခဲ့ၾကေၾကာင္း သုေတသီမ်ားက ေဖာ္ျပထားသည္။
— အိႏၵိယ အာယုေဗဒ က်မ္းမ်ားတြင္ အသက္ရွည္ေဆး အျဖစ္ သစ္ေမႊးဆီမ်ားကို မီးရႈိ႕ ရႈရႈိက္ပါက ေရာဂါဘယ ကင္းစင္ေစျပီး ကိုယ္ခံစြမ္းအား ျမႈင့္ေစသည့္ အျပင္ စိတ္ၾကည္လင္ လန္းဆန္းမႈကို ေပးႏိုင္သည္ ဟု ေဖၚျပထားသည္။
— ခရစ္ေတာ္ေယရႈ ၏ စ်ာပန ကို သစ္ေမႊးဆီ/ခဲ မ်ားျဖင့္ အထြတ္ အျမတ္ျပဳ ပူေဇာ္ သျဂိဳဟ္ၾက ေၾကာင္း ဟီးဘရူးက်မ္းစာ ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
— အိုမန္ႏိုင္ငံသားတို႔သည္ ဘုရားေက်ာင္း ၀တ္ျပဳရာ၌၎၊ ဘာသာေရး ပြဲေတာ္/အခမ္းအနား မ်ား၌၎၊ လူ႔ အသံုးအေဆာင္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား၌ အေမႊးအၾကိဳင္ အျဖစ္ သုံးစြဲရာတြင္၎၊ သစ္ေမႊးဆီ ကို အသံုးျပဳခဲ့ၾက သည္။
— အာရွတိုက္ႏွင့္ ဥေရာပတိုက္ ရွိ ႏုိင္ငံ အခ်ဳိ႕တြင္ ခရစ္ယန္ဘုရားေက်ာင္းမ်ား၌ သစ္ေမႊး ကို မီး႐ွႈိ႕ ပူေဇာ္ျခင္း ကို ယေန႔တုိင္ အေလးအျမတ္ထား ျပဳလုပ္ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။
— ေအဒီ ၁၁ ရာစု ခန္႔ကေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ Persian ေဆးသမားေတာ္ၾကီး တစ္ဦးျဖစ္သူ အဘီစီးနား က သစ္ေမႊး သည္ ေရာဂါ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကို ေဆးေဖာ္စပ္ ရာ၌ ဘက္စံု အသံုး၀င္ ေၾကာင္း ကို သုေတသနျပဳ၍ ေဖာ္ထုတ္ေျပာၾကားခဲ့သည္။
— ဂ်ပန္ႏုိင္ငံတြင္ သစ္ေမႊြးကို ဂ်င္ကို႔ (Jin-Koh) ဟုေခၚျပီး ကိုဒို (Kodoh) ေခၚ အေမႊးနံ႔သာ ပြဲေတာ္ မ်ား တြင္း ယေန႔တိုင္ သစ္ေမႊးဆီ/ခဲ မ်ားကို တန္ဖိုးၾကီးစြာ ၀ယ္ယူသံုးစြဲေလ့ ရွိသည္။
— Bible ၌ ခရစ္ယာန္ ဖြားျမင္စဥ္ အေရွတိုင္း မွ ပညာရွိ ၃ ဦးလာေရာက္၍ ခရစ္ေတာ္အား ပူေဇာ္ရာတြင္ လက္ေဆာင္ ၃ မ်ဳိး ပါလာရာ တစ္ခုမွာ (Mura) မူးရာေခၚသစ္ေမႊးျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၌ သစ္ေမႊး ကို Bible ပါရွိသည့္ အတိုင္း မူးရာ ဟု ယေန႔တိုင္ ေခၚဆိုေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
