သမိုင္း ဟာ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းတရား မဟုတ္ဘူး ။ သို႔ေသာ္လည္း စၾကာမင္းေတာင္ ေသျခင္းတရားနဲ႔ မကင္းဘူး ။ သီရိဓမၼာေသာက မင္းေတာင္ ဇမၺဴဒိတ္ တစ္ကြၽန္းလံုး သူပိုင္တယ္လို႔ ယူဆေပမယ္႔ သူေသခါနီးမွာ သူ႔ပိုင္နက္ေတြကို သူ႔သားက ပိုင္တယ္ ။ ေသခါနီး သူပိုင္တာ ဓာတ္စာစားဖို႔ ႐ွိတဲ႔ သစ္သီး တစ္လံုး သာျဖစ္ေတာ႔တယ္ ။ ဒီအေၾကာင္း အခ်က္ေတြကို နမူနာယူပါ ။ သမိုင္းကို ဖတ္ရင္ ျဖစ္ျခင္း ပ်က္ျခင္းနဲ႔ ဆင္ျခင္ၿပီး နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း ႐ွာပါ ။ ကမၼ႒ာန္္း သေဘာနဲ႔ ဖတ္ပါ . . . ။
( စဥ့္ကိုင္ သူေဌးသား ေမာင္ကုလား - ၁၇၂၀ ျပည့္ / ခန္႔မွန္း . . . )
1912 ခုႏွစ္မွာ ေက်ာက္စာဝန္ ေတာ္စိန္ခို က ျပည္ၿမိဳ႕ သေရေခတၲရာၿမိဳ႕ေဟာင္း တည္႐ွိရာ ေမွာ္ဇာမွာ ပ်ဴအ႐ိုးအိုးႀကီး ၂ လံုး ကို တူးေဖာ္ ရ႐ွိခဲ႔ပါတယ္ ။ ကမၸည္းစာမ်ား အရ သီဟဝိၾကမဘုရင္ နဲ႔ ဟရိဝိၾကမ ဘုရင္တို႔ရဲ႕ အ႐ိုးအိုးေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္ ။ ပညာ႐ွင္ေတြ ႀကိဳးစား ဖတ္႐ွဳၾကည့္ၾကေတာ႔ ပ်ဴ စာ က အဓိပၸာယ္ေပၚလာခဲ႔တယ္ ။
"တိုင္းျပည္ ၏ အဆင္တန္ဆာ သီဟဝိၾကမ မင္းျမတ္သည္ သကၠရာဇ္ ၈၀ ႏွစ္ ၂ လ ၄ ရက္တြင္ သက္ေတာ္ ၄၄ ႏွစ္ ၉ လ ရက္ ၂၀ မွာ နတ္႐ြာစံသည္ ။ မင္းျမတ္ ၏ ႐ုပ္ကလာပ္ . . ."
"ေမး႐ိုး သံုးဆင္႔႐ွိေသာ ဟရိဝိၾကမ မင္းျမတ္သည္ သကၠရာဇ္ ၅၇ ႏွစ္ ၂ လ ၂၄ ရက္ တြင္ သက္ေတာ္ ၄၁ ႏွစ္ ၇ လ ၉ ရက္မွာ နတ္႐ြာစံသည္ ။ မင္းျမတ္ ၏ ႐ုပ္ကလာပ္ . . ." စသျဖင္႔ ျဖစ္ပါတယ္ ။
ပ်ဴ အ႐ိုးအိုးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပညာ႐ွင္ေတြ အယူအဆ မတူညီၾကတာက သကၠရာဇ္ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္ ။ အမ်ားစုက ပ်ဴ အ႐ိုးအိုးပါ အကၡရာေတြဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၄ ရာစုသံုး ဂုပၲ အကၡရာမ်ိဳးျဖစ္တယ္ ဆိုၿပီး ပ်ဴႏွစ္ ကို ၃၁၉ ေပါင္းၿပီး ခရစ္ႏွစ္ ေျပာင္းယူၾကပါတယ္ ။
တ႐ုတ္ဘာသာ စာေပ ပညာ႐ွင္ သုေတသနမွဴး ဦးရည္စိန္ ( ျပည္ပ ၌ ကြယ္လြန္ ) က ပ်ဴ သကၠရာဇ္ မွာ ၂၁ မတ္ ၈၃၈ ေအဒီမွာ စတင္ခဲ႔တဲ႔ သကၠရာဇ္ျဖစ္ၿပီး အခု ျမန္မာ သကၠရာဇ္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုပါတယ္ ။
ခရစ္ႏွစ္ ၈၃၂ ခုႏွစ္ ပ်ဴ သကၠရာဇ္ ၁၉၄ မွာ ယီမိုး႐ႊန္း ရဲ႕ ေျမးျဖစ္သူ ခြၽန္ဖန္ယု ရဲ႕တပ္မ်ား လာေရာက္တိုက္ခိုက္ၾကလို႔ သေရေခတၲရာ ပ်က္သုဥ္းခဲ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။
ပ်ဴ အ႐ိုးအိုးေတြက သကၠရာဇ္ေတြ ကို သိရေတာ႔ အေတြးတစ္ခု ေပါက္လာပါတယ္ ။ အ႐ိုးအိုးေတြမွာ ပ်ဴ ဘုရင္ နတ္႐ြာ စံခဲ႔တဲ႔ ရက္စြဲ နဲ႔ နတ္႐ြာစံစဥ္ အသက္ ( ႏွစ္ လ ရက္ ) အတိအက် ပါပါတယ္ ။ သို႔ိုိ ဆိုရင္ နတ္႐ြာ စံ ရက္စြဲမွ နတ္႐ြာစံ စဥ္ အသက္ကို ႏုတ္လိုက္ရင္ ပ်ဴ ဘုရင္႔ေမြးေန႔ကို သိလာႏိုင္ပါတယ္ ။
ဟရိဝိၾကမ ဘုရင္ကို အရင္ တြက္ၾကည့္ရေအာင္ပါ ။ ခက္တာ မဟုတ္ပါဘူး ။ နတ္႐ြာစံ တဲ႔ ပ်ဴသကၠရာဇ္ ၅၇ ခု ၂ လ ၂၄ ရက္ မွ နတ္႐ြာစံစဥ္ အသက္ ၄၁ ႏွစ္ ၇ လ ၉ ရက္ ကို ႏုတ္ၾကည့္တာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဟရိဝိၾကမဘုရင္ အတြက္ ေမြးသကၠရာဇ္ရက္စြဲ က ၁၅ ခု ၇ လ ၁၅ ရက္ ကို ရပါတယ္ ။
ျပကၡဒိန္ တြက္ခ်က္မွဳ မွတ္တမ္းအရ သကၠရာဇ္ ၁၅ ခုက ဝါႀကီး ထပ္ႏွစ္ ျဖစ္တယ္ ။ ၇ လေျမာက္လ က ေတာ္ သလင္းလ ျဖစ္လိမ္႔မယ္ ။ သကၠရာဇ္ ၁၅ ခုရဲ႕ ေတာ္သလင္း လဆန္း ၁၅ ရက္ ကို ခရစ္ႏွစ္ ရက္စြဲ ေျပာင္းၾကည့္ေတာ႔ ၆၅၃ ခု စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ ၾကာသပေတးေန႔ ျဖစ္ပါတယ္ ။
လြန္ခဲ႔တဲ႔ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၅၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔က ပ်ဴ ဘုရင္ ဟရိဝိၾကမ ကို ဖြားျမင္ခဲ႔တယ္ ။ အဲဒီေန႔မွာ သေရေခတၲရာ မွာ ဘုရင္မင္းျမတ္ ရဲ႕ ေမြးေန႔ပြဲ ကို ၿခိမ္႔ၿခိမ္႔ သဲသဲ က်င္းပေကာင္း က်င္းပေန လိမ္႔မယ္ ။
သေရေခတၲရာ နန္းရင္ျပင္ထက္မွာ ပ်ဴ ကေခ်သည္ေတြ ၊ တူရိယာ အတီးအမွဳတ္ ပညာ႐ွင္ေတြ နဲ႔ စည္ကားေနပါလိမ္႔မည္ ။ ပုေရာဟိတ္ေတြက အဲဒီေန႔မွာ ဖြားျမင္တဲ႔ ဟရိဝိၾကမ ဘုရင္ဟာ စြမ္းရည္ထက္ျမက္သူ တန္ခိုး အာဏာ ႀကီးမားသူျဖစ္ေၾကာင္း အမႊန္းတင္ ေျပာဆိုၾကပါလိမ္႔မယ္ ။
အနီးဝန္းက်င္ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကတဲ႔ ဗိႆႏိုး ဟန္လင္း နဲ႔ ေဝသာလီ တို႔က ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ မင္းညီ မင္းသား မ်ားလည္း လာေရာက္ေကာင္း လာေရာက္ၾကေပလိမ္႔မည္ ။
အဲသလိုပဲ သီဟဝိၾကမ မင္းရဲ႕ ေမြးေန႔ ရက္စြဲကိုလည္း တြက္ၾကည့္မိေတာ႔ သကၠရာဇ္ ၃၅ ခု ၄ လ ၁၄ ရက္မွာ ဖြားျမင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္ ။ ( ဝါဆို လဆန္း ၁၄ ရက္ လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္ ။ ခရစ္ႏွစ္ ရက္စြဲကို တြက္ ၾကည့္ေတာ႔ ခရစ္ႏွစ္ ၆၇၃ ခု ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔ ရပါတယ္ ။ လြန္ခဲ႔တဲ႔ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၃၉ ႏွစ္ အၾကာ ဇူလိုင္လ ၂ ရက္ေန႔က ပ်ဴဘုရင္ သီဟဝိၾကမ ကို ဖြားျမင္ခဲ႔ပါတယ္ ။
