အာနာပါန သတိပဌာန္ ရႈမွတ္နည္း အက်ဥ္း

အာနာပါနႆ       တိ  သည္ ကာယာႏုပႆ        နာသတိပဌာန္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ အာနာပါန သည္ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ဆိုသည့္ ၀ါေယာဓါတ္ ေခါင္းေဆာင္ သည္ ဓါတ္ တရားေတြ စုေပါင္းထားေသာ ကာယ ကို အစိတ္ စိတ္ အမႊာမႊာ ကြဲ သြားေအာင္ အဖန္ဖန္ အထပ္ထပ္ ရႈရေသာ သတိပဌာန္ ကို ေခၚပါသည္။

ခႏၶာကိုယ္ ကို ေျဖာင့္ေျဖာင့္ ထား၍ သတိ ကို ႏွာေခါင္းရွည္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ ဆိုလွ်င္ ႏွာသီး၀၊ ႏွာေခါင္း တိုလွ်င္ အထက္ႏုတ္ခမ္း မွာ ထားပါ။ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ကို သတိ နဲ႕ ၀င္၊ ထြက္ေစ ရမည္။

က) မွတ္နည္း မွာ.....
၁) ထြက္ေလ ၀င္ေလ တစ္စံု ကို ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅ ဟု မွတ္တဲ့ နည္း။
 
၂) အႏုပတၱာ နည္း- ေနရာ တစ္ခုခု မွာပဲ သတိကို ထားပါ။ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ကို စ၊လယ္၊ဆံုး သိေအာင္ လုပ္တဲ့ နည္း။
 
၃) ဌာပနာ နည္း- ထိတဲ့ေနရာ မွာ ထိထိေနတာ သိေအာင္ လုပ္တဲ့နည္း။

ခ) ၾကာတာ၊ ျမန္တာ သိေအာင္ လုပ္ပါ။ 

တိုတို လား၊ ရွည္ရွည္ လား သိေအာင္ လုပ္ရမည္။

ဂ) ျပင္းထန္သလား၊ ႏူးညံ့သလား သိေအာင္လုပ္ရမည္။ 

ထြက္ေလ ၀င္ေလ သည္ စိတၱဇ ၀ါေယာျဖစ္လို႕ စိတ္ေပၚ မူတည္သည္။ စိတ္ေတြ ၾကမ္း လွ်င္ ထြက္ေလ ၀င္ေလ က ၾကမ္း သည္။ နီ၀ရဏ တရား ၅ ပါး မကင္းလွ်င္ ပ်ံ႕လြင့္တဲ့ စိတ္က ပူေလာင္တဲ့ သေဘာရွိပါ သည္။ ၄င္းေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ စိတ္က ၾကမ္း ပါသည္။ 

နီ၀ရဏ ဆိုသည္မွာ-.....
၁) တစ္စံု တစ္ခု ကို လိုခ်င္တဲ့ စိတ္
၂) အလို မက်တဲ့ စိတ္
၃) ငိုက္မ်ဥ္း တာ
၄) ပ်ံ႕လြင့္ တာ၊ ပူပန္တဲ့ စိတ္
၅) မဆံုးျဖတ္ႏိုင္တဲ့ စိတ္





ဃ) နီ၀ရဏ ကင္း ၍ စိတ္ေတြ သိမ္ေမြ႕သြားတဲ့ အခါ ၀င္ေလ ထြက္ေလ သည္ နူးညံ့လာ ပါသည္။ 

သိပ္ၿပီး သိမ္ေမြ႕ လာရင္ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ရွိမွ ရွိေသးလား လို႕ ထင္ရတတ္ ပါသည္။ 

 ေအာက္ပါ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ သာ ထြက္ေလ ၀င္ေလ ခ်ဳပ္ပါသည္-
၁) အမိ ၀မ္းထဲက ကေလး
၂) ေသသြားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္
၃) ေသခါနီး မိန္းေမ်ာေနတဲ့ သူ
၄) စတုထၱစ်ာန္ ၀င္စားေနသူ
၅) နိေရာဓ သမာပတ္ ၀င္စားသူ
၆) ျဗဟၼျပည္ေရာက္ေနေသာ ပုဂၢိဳလ္(ျဗဟၼာ)

င) ၀ီရိယ စိုက္ၿပီး ရႈလွ်င္ သိမ္ေမြ႕ေနေသာ ၀င္ေလ ထြက္ေလ ကို ေတြ႕လာ လိမ့္မည္။  

စိတ္ေတြ ၾကည္လာ တတ္သည္။ အျဖဴေရာင္ ညစ္ေထးေထး နမိတ္ စေပၚ လာမည္။ ေပၚလာကာစ တြင္ ၀င္ေလ ထြက္ေလ က သတ္သတ္ နမိတ္ က သတ္သတ္ ျဖစ္ေန တတ္သည္။ 

ယင္းသို႕ နမိတ္ေပၚလာ လွ်င္ စိတ္က  ေပၚလာေသာ နိမိတ္ေပၚေရာက္သြား တတ္သည္။ နမိတ္ ကိုဆက္ရႈ ရမည္။ နမိတ္ ေပ်ာက္သြား လွ်င္ ဘာ၀နာ စိတ္ ကို ၀င္ေလ ထြက္ေပၚျပန္တင္ရမည္။ 

ဘာ၀နာ စိတ္အားေကာင္းလွ်င္ နမိတ္ႏွင့္ ၀င္ေလ ထြက္ေလ တို႕ တစ္ထပ္တည္း က်လာ လိမ့္မည္။ ယင္းေနာက္ မွာ ႏွာေခါင္း ထဲက လႈပ္ရွားေနေသာ မီးခိုးတန္း လို၊ ျဖဴျဖဴေဖြးေဖြး ၀ါဂြမ္းဆိုင္ လို အစ တြင္ ျဖစ္မည္။ 

ဘာ၀နာ စိတ္ ခိုင္ခံ့ လာေသာအခါ ျဖဴေဖြး ၾကည္လင္ေတာက္ပေသာ မီးေခ်ာင္း လို ၾကယ္ လို နကၡတ္ လို ပုလဲ လံုး ရြဲလံုး လို ေပၚလာ တတ္သည္။ 

စ်ာန္လမ္း သြားခ်င္လွ်င္ ေပၚလာေသာ နမိတ္ ကို မလြတ္တန္း ရႈဖို႕လိုပါသည္။ 

လႈပ္ေန တဲ့ နမိတ္ က ျငိမ္သြားသည္ အထိ အာရံုျပဳပါ မ်ားလွ်င္ စ်ာန္ စခန္းသို႕ ေရာက္ၿပီ။ ၄င္း စ်ာန္ကလည္း နီ၀ါရဏ ၅ ပါး ကို ေလာင္ကႊ်မ္း သြားေစပါသည္။ 

နမိတ္ ၃ မ်ိဳးမွာ-
 
၁) မူလ ၀င္ေလ ထြက္ေလ က ပရိကမၼ နမိတ္
၂) မီးခိုးတန္း လို ၀ါဂြမ္းဆိုင္ လို အစ ရွိတဲ့ လႈပ္ရွားၿပီးေနတဲ့ နမိတ္က ဥဂၢဟ နမိတ္
၃) ၾကည္လင္ေတာက္ပၿပီး ျငိမ္ ၍ေပၚလာတာက ပဋိဘာဂ နမိတ္္

စ်ာန္မွာ အဂၤါ ၅ ပါး ရွိသည္။
၁) စိတ္ ကို နမိတ္ေပၚ မေရာက္ေရာက္ေအာင္ တင္ေပး ရတဲ့ ၀ိတက္

၂) ထို နမိတ္ ကို အဆက္ မျပတ္ ဆင္ျခင္ေနတဲ့ သံုးသပ္ေနတဲ့ ၀ိစာရ

၃) ၀ိစာရႏွင့္ နမိတ္ ကို ဆင္ျခင္ပါ မ်ားေတာ့ ပြတ္ပါ မ်ားရင္ အေရာင္ တလက္လက္ ထြက္ လာေသာ ေရႊ ပန္းထိမ္ သည္ ရဲ႕ လက္၀တ္ ရတနာ မ်ားလို လႈပ္ရွားေန တဲ့ နမိတ္ က ျငိမ္ၿပီး ၾကည္လင္ လာသည္။ ထို နမိတ္ကို ႏွစ္သက္တဲ့ သိမ့္ကနဲ ျငိမ့္ကနဲ ခံစားတတ္ တဲ့ ပီတိ

၄) ေအးခ်မ္းတဲ့ သေဘာ ပႆ         ဒၵိ၊ စိတ္ေတြ လဲ ေအးခ်မ္း လို႕ ခႏၶာကိုယ္ လဲ ေအးခ်မ္း လာသည္။ ေျငာင္း ညာ ကိုက္ခဲျခင္း မရွိ။ ခႏၶာကိုယ္ႀကီး ကို ေအာက္က ေျမာက္ပင့္ လိုက္သလို ေပါ့ေန သလို ခံစား ရသည့္ လဟုတာ။ ေအာက္မွာ ထိေနတယ္လို႕ မထင္ရ။ နတ္စည္းစိမ္ တမွ်ဟု ဆိုပါသည္။

၅) ေနာက္ဆံုး စိတ္ က တည္ျငိမ္ သြားတဲ့ ဧကဂၢတာ။ သမာဓိ ရသြားပါၿပီ။ ပထမစ်ာန္ ဟု ေခၚသည္။ စိတ္ က နီ၀ရဏ လြတ္လို႔ တက္ၾကြ လန္းဆန္း ေအးခ်မ္းေန ပါတယ္။

ဤေနရာတြင္ ၀ိပႆ        နာ  မရႈလိုေသး ပါက ၀ိတက္ ၀ိစာရ ကို ပယ္လွ်င္ ဒုတိယစ်ာန္၊ ပီတိကို ပယ္လွ်င္ တတိယစ်ာန္၊ သုခ ကို ပယ္လွ်င္ စတုထၳစ်ာန္  အထိ တက္သြားႏိုင္သည္။ စ်ာန္ စခန္း သြားရင္ ဉာဏ္ မလိုေသး ပါ။ ရႈရံုပဲ ရႈေနရင္း တက္သြား ပါသည္။ 

ပထမစ်ာန္ ရၿပီး ၀င္ေလ ထြက္ေလ ဆိုေသာ တြန္းကန္ လႈပ္ရွား တတ္သည့္ ၀ါေယာ ဓါတ္ျဖစ္သည့္ ရူပ္ကို ရႈရင္ ကာယနုပႆ      နာ။ 

ပီတိ၊ သုခ ဆိုသည့္ ေစတသိတ္ မ်ား ကို ရႈရင္ ေ၀ဒနာႏုပႆ         နာ။

 ၾကည္လင္ေနသည္ ကို သိေနေသာ စိတ္ကို ရႈရင္ စိတၱာႏုပႆ          နာ။ 

ထိုစိတ္ ေစတသိတ္ႏွင့္ ရုပ္မ်ား မျမဲဘူး ဆိုသည့္ အနိစၥ သေဘာ၊ ကုန္ေပ်ာက္ တတ္သည္ ဆိုသည့္ ၀ိရာဂ သေဘာ (တက္မက္ စရာ မရွိ)၊ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ ပ်က္စီး တတ္သည္ ဆိုသည့္ နိေရာဓ (ခိုင္ျမဲသည္ ဟု မယူဆ)၊ စြန္႕ပစ္ ရမည္ ဆိုသည့္ ပဋိနိေသက သေဘာ၊ အခ်က္ ၄ ခ်က္ ပါေသာ ဓမၼာႏုပႆ        နာ။ 

ယင္း သို႕ သံုးသပ္ေသာ ဉာဏ္က သမၼသနဉာဏ္ ရဲ႕ အစျဖစ္ပါသည္။ 

ထြက္ေလ ၀င္ေလ က ရုပ္၊ ပီတိပႆ         ဒၵိ ခံစားမႈ ေ၀ဒနာ  သည္ ေစတသိတ္၊ ခ်မ္းသာမႈ ကို သိေနသည့္ စိတ္ သည္ ၀ိဉာဏ္၊ 

ယင္း စိတ္ ေစတသိတ္ ရုပ္ မ်ား ကို ပိုင္းပိုင္းျခားျခား သိလာခဲ့ေသာ ဉာဏ္ ကို နာမရူပပဋိေစၧဒဉာဏ္။ သကၠာယဒိဌိ ကင္းသြား ပါၿပီ။ 

ထို  နာမ္ရုပ္ႏွစ္ပါး သည္ အ၀ိဇၨာ၊ တဏွာ၊ ကံ  ဆိုေသာ ေ၀းေသာ  အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရပါသည္။ ထြက္ေလ ၀င္ေလ တည္း ဟူေသာ ၀ါေယာရုပ္ ၏ အနီးဆံုး အေၾကာင္း မွာ စိတ္ျဖစ္ပါသည္။ 

အေၾကာင္းႏွင့္ အက်ိဳး ကို သိမ္းဆည္း တတ္သည့့္ ဉာဏ္သည္ ပစၥယပရိဂၢဟဉာဏ္ ျဖစ္ပါသည္။

ဤသို႕အေၾကာင္း အက်ိဳးေၾကာင့္ ျဖစ္ေနေသာ ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ၏ အနိစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ ကို ဓမၼာႏုပႆ   နာ  သတိပဌာန္ႏွင့္ ၀ိပႆ           နာရႈလွ်င္ သမၼသနဉာဏ္ ျဖစ္ၿပီ။ 

၄င္း ရုပ္နာမ္ မ်ား၏ ျဖစ္လာတာ ပ်က္လာတာ ကိုျမင္ေသာ ဉာဏ္ က ဥဒယဗၺယဉာဏ္ ျဖစ္သည္။

 ျဖစ္လာတာေတြ႕ လွ်င္ ဥေစၧဒ ဒိဌိျပဳတ္ၿပီး ပ်က္တာေတြ႕လာေသာ္ ျမဲသည္ ဆိုေသာ သႆ  တဒိဌိ ျပဳတ္ ပါသည္။

 ျဖစ္ျခင္းႏွင့္ ပ်က္ျခင္း တြင္ ပ်က္ျခင္း က ေၾကာက္စရာေကာင္း သည့္ သေဘာေဆာင္ လို႕ ဉာဏ္က ပ်က္သည့္ဘက္ ကို ပဲ ဒလစပ္ ရႈ သြားပါသည္။ အပ်က္ ကို သံုးသပ္ျခင္း က ဘဂၤဉာဏ္ ျဖစ္ ပါသည္။ 

၀ါေယာရုပ္ ကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ေ၀ဒနာ တစ္လံုး ကိုျဖစ္ျဖစ္၊ ၾကည္လင္ေနေသာ စိတ္ကေလး တစ္လံုး ကိုျဖစ္ျဖစ္ ေပ်ာက္ပ်က္ သြားေနသည္ ကို ျမင္ေသာ အခါ ေၾကာက္စရာ ဆိုသည့္ သံေ၀ဂဉာဏ္ ဘယဉာဏ္ ေပၚလာပါသည္။ 

ထိုေပ်ာက္ပ်က္ေနေသာ ခႏၶာ က အားကိုးစရာ မဟုတ္ ဟု သိေသာ ဉာဏ္ျဖစ္သည့္ အာဒီန၀ဉာဏ္ ျဖစ္ လာေစပါသည္။ 

ယင္းေနာက္တြင္ ျငီးေငြ႕ေသာ နိဗၺိဒါဉာဏ္ ေပၚပါသည္။ ထိုသို႕ မလိုခ်င္ပဲ ရႈမွတ္ေနရတာ ကို လြတ္ခ်င္ေသာ မုဥၥိတုကမ်တာဉာဏ္ ေပၚလာပါသည္။ 

သို႕ေသာ္ ေရနစ္မွာေၾကာက္ ၍ ေခြးေသေကာင္ ပုပ္ ကို အတင္း ဖက္တြယ္ ထားသူ ကဲ႔သို႕ မလႊတ္ပဲ ဤသခၤတ ကို ပင္ အနစၥ၊ ဒုကၡ၊ အနတၱ ဟု ဘာ၀နာ စိတ္ျဖင့္ ဖိၿပီး ရႈမွတ္ေနေသာ ပဋိသခၤါဉာဏ္ ဆက္ျဖစ္ လာပါသည္။ 

ယင္း အခိုက္တြင္ သခၤတ တရား ကို သုခ၊ ဒုကၡေသာမနႆ        မပါေသာ ဥပကၡာေ၀ဒနာ ျဖစ္ေနပါၿပီ။ 
၄င္းဉာဏ္ ကို သခၤါရုပကၡာဉာဏ္ ဟု ေခၚပါသည္။ 

ထို႕ေနာက္မွာ မဂ္ျဖစ္ေပၚရန္ ေက်းဇူးျပဳသည့္ အႏုေလာမဉာဏ္ ျဖစ္ေပၚလာပါၿပီ။ ဆက္လက္ ၍ အထူးေၾကာင့္ ၾက မစိုက္ရပဲ ေဂါၾတဘူဉာဏ္ ေပၚလာပါသည္။ ထိုဉာဏ္ က သခၤတ အာရံု ကို မယူေတာ့ပဲ အသခၤတ ကို ေမ်ာ္ၾကည့္သည့္ ဉာဏ္ျဖစ္ပါသည္။ 

ယင္းေနာက္တြင္ မဂ္ဉာဏ္၊ ဖိုလ္ဉာဏ္ အစဥ္ အတိုင္း ေပၚလာပါေတာ့သည္။ ထိုေနာက္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ ခဲ့ပံု ပယ္ၿပီး ကိေလသာမ်ား ကို ျပန္ဆင္ျခင္သည့္ ပစၥ၀ကၡဏာၪာဏ္ ေပၚလာပါသည္။ 

အာနာပါနသတိပဌာန္ သည္ သတိပဌာန္ေလးပါး ျပည့္စံုသည့္ အတြက္ ေဗာဇၥ်င္ ရ ပါး ျဖစ္ပါသည္။
 


(ဆရာေတာ္ အရွင္ဉာဏိသရ ေဟာၾကားေသာ အာနပါန သတိပဌာန္ တရားထဲ မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။)

ခ်မ္းသာ စစ္ႏွင့္ ျပည့္စံုၾကပါေစ။

 ဆရာေတာ္ ဦးနရိန္
Credit - http://www.dhammaweb.net/notes/view.php?id=98