ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲေရး မွာ အိုဘားမား ဘာေၾကာင့္ ၾသဇာ အရွိန္အဝါ မရွိသလဲ

အေမရိကန္ သမၼတ ဘာရက္အိုဘားမား ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဗုဒၶဟူးေန႔ကေရာက္ ရွိခဲ့ပါတယ္ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ မ်က္ေမွာက္ကာလ မွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ဟာ လြန္ ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္က အိုဘားမားျမန္မာႏိုင္ငံ ကို လာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့စဥ္က ထက္ မ်ားစြာ အေရာင္မွိန္ေဖ်ာ့သြား ခဲ့ပါတယ္။ 

စစ္အာဏာရွင္ စနစ္က ဒီမိုကေရစီ လမ္းစဥ္ ကိုေလွ်ာက္လွမ္းေနတဲ့ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈျပႆ     နာေတြ ရွိေနဆဲျဖစ္ သလို ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရးျဖစ္စဥ္က ေႏွးေကြးေနတာ ကို လည္း ျမင္ေတြ႕ ခဲ့ ရပါတယ္။

၂ဝ၁ဝျပည့္ႏွစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေန အိမ္ အက်ယ္ခ်ဳ ပ္က လြတ္ေျမာက္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မ်ားနဲ႔ ေရြးေကာက္ ပြဲက ေမြးထုတ္ေပး လိုက္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ လႊတ္ေတာ္ ဟာ လူ႔ အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အစီရင္ခံစာေတြေအာက္ မွာ ေမွးမွိန္ ခဲ့ရပါတယ္။


 
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္ တိုင္ ကလည္း ျမန္မာ အစိုးရရဲ႕ အေစာပိုင္းျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး ကတိ ကဝတ္ေတြ အေပၚမွာ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ ရဲ႕အေကာင္းျမင္ မႈ ကို လတ္တေလာေမးခြန္း ထုတ္ခဲ့ပါ တယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဟာ အိုဘားမား ရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး ေပၚလစီ အတြက္ အေရးပါတဲ့ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုျဖစ္ ေပ မယ့္ ယခု သီတင္းပတ္ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ရဲ႕ အား နည္း လိုအပ္ခ်က္ေတြ ကို သင့္တင့္ မွ်တတဲ့ အတည္ျပဳ ေျပာဆို မႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

 အိုဘားမားျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဒုတိယ အႀကိမ္ေရာက္ရွိ လာမႈနဲ႔ တိုက္ဆိုင္စြာ ပဲ ဧရာ ဝတီ မဂၢဇင္း ကေဖာ္ျပ ခဲ့တဲ့ အိုဘားမားနဲ႔ အင္တာဗ်ဴး; မွာ သမၼတအိုဘားမား က ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသား၊ ဂ်ာနယ္ လစ္၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာနဲ႔ အျခား တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြ  အ ေပၚမွာ ျပဳမူ ဆက္ဆံမႈေတြ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ျပဳ ျပင္ေျပာင္း လဲေရးေနာက္ျပန္လွည့္ မႈ ေျခလွမ္းေတြ ကို သိျမင္မႈ ရွိတဲ့အေၾကာင္း ေျဖၾကား ခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အိုဘားမား ရဲ႕သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ဟာ လက္ေတြ႕အေျခအေနေတြ အေပၚ ဘယ္ေလာက္မ်ား မ်ား သက္ေရာက္မႈ ရွိေစခဲ့ ပါသလဲ။ လူ႔အခြင့္ အေရးေလ့ လာေစာင့္ၾကည့္သူေတြ ကေတာ့ မ်ားမ်ား စားစား မရွိဘူး လို႔ဆိုပါတယ္။ 

လူ႔ အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္သူ ေတြ က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ႏွစ္ က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေပၚ တားျမစ္ အေရးယူ ထားတဲ့ ဆန္ရွင္း ေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ က တည္းက အေမရိကန္ ဟာ ၄င္းတုိ႔ရဲ႕ ဖိအားေပးႏိုင္တဲ့ ၾသဇာ သက္ေရာက္မႈ အရွိန္အဝါ မ်ားစြာ ကို စြန္႔ပစ္ ခဲ့တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ ေရး အဖြဲ႕ (HRW ) ရဲ႕ စီနီယာ သုေတသီ ေဒးဗစ္မက္သီ ဆန္ က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ အလြန္ အေရး ပါတဲ့ ဆန္ရွင္ေတြ ကို အေမရိကန္ က အလြယ္တကူ လ်င္ျမန္ စြာ ပလပ္ေပး ခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ယခင္ကတည္း က လူတိုင္း ကို ေျပာခဲ့ၿပီးသား လို႔ ဆိုပါတယ္။ 

မက္သီဆန္ က ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ရဲ႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စတင္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အေရးႀကီး လိုအပ္တဲ့ ဆန္းရွင္း ေတြ ကို အလြယ္ တကူေျဖေလွ်ာ့ေပး လိုက္ျခင္း ဟာ အေမရိကန္ အေနနဲ႔ ဖိအားေပးႏိုင္ တဲ့ ၾသဇာ အရွိန္အဝါကို ပစ္ပယ္ လိုက္ျခင္း ျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ အေတြးအျမင္ က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ရွိေနတဲ့ NGO အလုပ္ သမားေတြနဲ႔ အေမရိကန္ အစိုးရ အဖြဲ႕အရာရွိေတြ မွာ ရွိ ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ယခင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္း တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လိုတဲ့ သေဘာထား အ ျမင္ေတြ ရွိေနေပမယ့္ တိုင္းျပည္ ရဲ႕လုပ္ပိုင္ခြင့္ အာဏာ ကိုစြန္႔လႊတ္ ဖို႔ ျငင္းဆန္ေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာ တပ္မေတာ္ဟာ လႊတ္ေတာ္မွာ အမတ္အေရ အတြက္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကို ဆက္လက္ ထိန္းခ်ဳပ္ ဆုပ္ကိုင္ ထားဆဲျဖစ္ ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တပ္မေတာ္ က အာဏာကို ဆုပ္ကိုင္ ထားႏိုင္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္သူ အေပၚမွာ တင္းက်ပ္မႈေတြျပဳလုပ္ ထားျခင္း ကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ထဲ မွာ တည္ရွိေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေမရိကန္ ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ႕ ဥကၠ႒ ဂ်နီဖာကိုင္ဂလီ က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခ ခံျပဳျပင္ေရး လိုအပ္ခ်က္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး အတြက္ မ်ားစြာ ခက္ခဲေစ ခဲ့ၿပီး မိမိတို႔ အေန နဲ႔ ေရွ႕ ဆက္ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုအပ္တယ္ လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ 

ကိုင္ဂလီ က စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြ မဖယ္ ရွားေပးခင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ မ်ားစြာ တိုးတက္ေျပာင္း လဲ သင့္တယ္ လို႔ မိမိတို႔ ယူဆေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္မႈ အေျခ အေန တိုးတက္ဖို႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ကိုင္လီ က ဆိုပါတယ္။ 

အခုခ်ိန္ မွာေတာ့ ျမန္မာ တပ္မေတာ္ က အခုလိုေျပာင္း လဲမႈမ်ား အတြက္ သေဘာတူညီဖို႔ အရမ္းကို ခက္ခဲ သြား ၿပီလို႔ ကိုင္ဂလီ က ဆိုပါတယ္။

အေမရိကန္၊ အီးယူ၊ ၾသစ ေၾတးလ်နဲ႔ အျခားႏိုင္ငံေတြ က ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို ႔အေရးယူ ထားတဲ့ ဆန္ရွင္ေတြ  ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးလိုက္ခ်ိန္ ကတည္း က ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ ပိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္က လူ႔ အခြင့္ အေရးခ်ဳိး ေဖာက္မႈျပ ႆ        နာေတြက တစ္စတစ္စျမင့္တက္ လာခဲ့ပါတယ္။ 

အ ျခား တစ္ဖက္မွာလည္း တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတြ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးညိႇႏႈိင္းမႈ ကတိ ကဝတ္ေတြ က လည္း ထင္ သေလာက္ ခရီးေပါက္မႈ မရွိခဲ့ပါဘူး။

အေမရိကန္ အစိုးရ ကလည္း ဆန္ရွင္ေတြ ဖယ္ရွားေပးလိုက္ခ်ိန္ မွာ အခုျပႆ       နာေတြကို ျပည့္ျပည့္ ဝဝေျဖရွင္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာ သိရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကာလတာရွည္ တံခါးပိတ္ ထားတဲ့ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္ ဖို႔ ေဇာကပ္ေနၾကတဲ့ ကုမၸဏီေတြ ရဲ႕ ဖိအားေၾကာင့္ အခုလို ဆန္ရွင္ေတြ ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပး ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္ လို႔ မက္သီဆန္ က ဆိုပါတယ္။

အီးယူ အေန နဲ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ က ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈ လမ္းေၾကာင္းေတြ ကို ျပန္လည္ အသက္ သြင္း ေဆာင္ ရြက္ ခဲ့ေပမယ့္ အေမရိကန္ ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဖိအားေပးၾသဇာ သက္ေရာက္ဖို႔ အျခားလမ္း အနည္း ငယ္က်န္ရွိေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ 

အေမရိကန္ က အီးယူ လို ျမန္မာႏုိင္ငံ နဲ႔ ကုန္သြယ္မႈ လမ္းေၾကာင္းအားလံုးကို လမ္းေဖာက္ခဲ့ျခင္း မရွိေသး ပါဘူး။ ကိုင္ဂလီ ရဲ႕ဥပေဒေရးရာ အဖြဲ႕ကလည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ က ေျမယာပိုင္ဆိုင္မႈ နဲ႔ အလုပ္သမား အခြင့္ အေရး ဥပေဒေတြ ကို အျပည့္ အဝ ကာကြယ္မႈ မျပဳလုပ္ႏိုင္ေသး သေရြ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို အတားအဆီး မရွိ လမ္းဖြင့္ မေပးသင့္ဘူး လို႔ဆိုပါတယ္။ 

အေမရိကန္ အေန နဲ႔ တစ္ဦးခ်င္း နဲ႔ ကုမၸဏီေတြ အေပၚမွာ ဆန္ရွင္ျပဳလုပ္ မႈေတြ ကိုေတာ့ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း ထားခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ဆန္းရွင္း စာရင္းက ပံုမွန္ စိစစ္မႈ မရွိ လို႔ ကြာဟမႈေတြ ရွိေနေပမယ့္ အနည္းဆံုးေတာ့ အေမ ရိကန္ က ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲ႕ အခ်ဳိ႕ေသာ အဓိက ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ ပိုင္းေတြ ကို လက္မခံႏိုင္ တဲ့ သေဘာ ကို ျပသေနပါတယ္။

အေမရိကန္ နဲ႔ျမန္မာႏိုင္ငံ တို႔ရဲ႕ စစ္ဘက္ ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မက္သီ ဆန္ နဲ႔ ကိုင္ဂလီ တို႔က ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ အေနနဲ႔ အစိုးရ အဖြဲ႕ထဲ ပါဝင္ေနမႈ ကိုေလွ်ာ့ခ်ျခင္း က ႏွစ္ဖက္ႏိုင္ငံ စစ္ ဘက္ဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ကို စတင္ႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။

ဆက္လက္ၿပီး မက္သီဆန္ က အေမရိကန္ အစိုးရ အေနနဲ႔ အီးယူ အပါအဝင္ အျခားေသာႏိုင္ငံ တ ကာ အသိုင္း အဝိုင္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ကမၻာ့ဘဏ္ လို အ ဖြဲ႕အစည္းဌာနေတြ ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ လို ပေရာ ဂ်က္ေတြ ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳဖို႔ ဖိအားေပးသင့္တယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ 

အခုလို ပေရာဂ်က္ေတြ က ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း တိုင္းရင္း သား လက္နက္ မ်ားနဲ႔ စစ္ျဖစ္ပြားေန တဲ့ေန ရာေတြ မွာ မ တည္ၿငိမ္မႈေတြျဖစ္ေနႏိုင္ သလို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကို မလိုလားတဲ့ စစ္ဘက္ဆိုင္ ရာေခါင္းေဆာင္ေတြ ကို လည္း အက်ဳိးအျမတ္ ျဖစ္သြားေစႏိုင္တယ္ လို႔ မက္သီဆန္ က ဆိုပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာ က စီးပြားေရး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွု  အေျခတက် မတည္ရွိ တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ေဒၚလာ ဘီလီယံ ေပါင္း မ်ားစြာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ မႈျပဳလုပ္ၾကျခင္း နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႔ ရင္းႏွီးတဲ့ ဆက္ဆံေရးကို ထိန္းသိမ္းၿပီး အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိ ဖို႔ ဖန္တီးျခင္း တို႔က ႏိုင္ငံေရးရာ ဖိအားေပးမႈေတြ ကို အားေပ်ာ့သြားေစတယ္ လို႔ မက္တီဆန္ က ေထာက္ျပ ပါတယ္။

မက္သီဆန္ က ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ေရး အတြက္ လိုအပ္တာ စနစ္တက်  ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ မႈနဲ႔ ဖိအားေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး သမၼတ အိုဘားမားသြားေရာက္ လည္ပတ္ျခင္း က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဖိအားေပးႏိုင္ တဲ့ ၾသဇာ မဟုတ္ဘူး လို႔ဆိုပါတယ္။ 

အိုဘားမား ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို လာေရာက္ျခင္း က တစ္စံုတစ္ရာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ လာတယ္ ထင္ျမင္ရင္ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆျဖစ္တယ္ လို႔ မက္သီဆန္ ကဆိုပါတယ္။ မက္သီဆန္ က အမွန္ တကယ္ လိုအပ္ တာက ကာလရွည္ ဆက္ဆံေရး သာျဖစ္ တယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။
 
မက္သီဆန္ က ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ဆန္းရွင္း ေတြ ေျဖေလွ်ာ့ေပးေနေပမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အေျခ အေန က ေဘာင္အျပင္ဘက္ ကိုေရာက္ရွိေနတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ မက္သီဆန္ က ဆန္ရွင္ေတြ ကို ေျဖေလွ်ာ့ေပး ၿပီးမွ ျပန္လည္ အေရးယူ ဆန္ရွင္ျပဳလုပ္ဖို႔ရာ အေတာ္ ေလးကို ခက္ခဲ သြားေစမွာျဖစ္ၿပီး ဘယ္ႏိုင္ ငံေရးေပၚလ စီ မွာမွ အခုလိုျပဳလုပ္လိမ့္မယ္ မထင္ဘူးလို႔ သူ႔ရဲ႕ထင္ျမင္ ခ်က္ကို ေျပာၾကား ခဲ့ပါတယ္။



( Foreign Policy ဂ်ာနယ္တြင္ ေဆာင္းပါးရွင္ Justine Drennan ေရးသား သည့္ Why obama has no leverage to salvage myanmar’s democratic turn ေဆာင္းပါးအား ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ ဆို ေရးသားျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ )



- စိုးမိုး (IN’D)
- Flower News ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ (၁၀)၊ အမွတ္ (၄၅)။
#TheFlowerNews
From...Search Myanmar