ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕တန္ခူး၊ ကဆုန္၊ နယုန္ စသည့္ လအမည္မ်ား ဘယ္လို ျဖစ္ေပၚ၊ ဘာေၾကာင့္ေခၚဆိုလဲ ဆိုတာ.. သိထားသင့္လို့ မွ်ေ၀လိုက္ပါတယ္ေနာ္....
တန္ခူး
ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္က ထန္းသီးေတြ ခူးတဲ့လမို႔ ထန္းခူးလကေန တန္ခူး ျဖစ္လာတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ပညာရွိတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္း ကေတာ့မိန္ရာသီကေန မိႆရာသီေျပာင္းတဲ့အတာကူးတဲ့ လမို႔တာကူးလ၊
ေနာက္တန္ခူးလ ျဖစ္သြားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ကဆုန္
ကုဆုန္ကေနျဖစ္လာတာတဲ့။ကုဆိုတာ ေရ၊ဆုန္ကစုဆင္းျခင္း။ အဓိပၸာယ္ကေတာ့ ေရသြန္းေလာင္းတဲ့ လေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ကဆုန္လ ေညာင္ေရသြန္းပြဲ လို႔ ဆိုခဲ့တာ မဟုတ္လား။
နယုန္
နံယုန္ကေန နယုန္ျဖစ္တာ။ နံကအခ်ိန္ကာလ၊ ယုန္ကမိုးေရစီးဆင္းျခင္းတဲ့။ ေျပာရရင္ မိုးရြာတဲ့လေပါ့။
ဝါဆို
ပါဠိစာေပမွာ ဝါ က ေနျခင္း ေလ၊ ဆို က ရြတ္ဆိုတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္ မ်ားဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေက်ာင္းမွာပဲေနၿပီး တရားဓမၼမ်ားကို ရြတ္ဆိုေနၾကတဲ့လ လို႔ ဆိုလာတာေပါ့။
ဝါေခါင္...
ဝါတြင္း(၃)လရဲ႕ အလယ္လ။ ေက်ာက္စာေတြမွာေတာ့ နံကာ တဲ့။ နံဆိုတာ အခ်ိန္ကာလ။ ကာက လယ္ယာလုပ္ငန္း ဆိုေတာ့ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ ဝင္တဲ့လ လို႔ ဆိုလိုတာပဲ။ မိုးေတြၿဖိဳင္ၿဖိဳင္ရြာတဲ့ လမို႔ လယ္သမားႀကီးေတြ လယ္ယာလုပ္ငန္းခြင္ ဝင္ေနၾကပါတယ္။
ေတာ္သလင္း
ေတာ္ ဆိုတာက ျမင့္ျမတ္တာ ကို ေျပာတာ။ သလင္း က သာလင္း က ေန လာတာ ေလ။ သာယာထြန္းလင္းသည္ လို႔အဓိပၸာယ္ေဖာ္ေဆာင္တာ ဆိုေတာ့ ရဟန္းသံဃာေတြ ဝါတြင္းကာလ တရားအားထုတ္၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္မႈ အထြတ္အထိပ္ဆံုးေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မို႔ ျမင့္ျမတ္တဲ့ သာသနာေရာင္ဝါထြန္းလင္းတဲ့ လ။
သီတင္းကြၽတ္
ဥပုသ္သီတင္းေဆာက္တည္မႈ၊ ရဟန္းသံဃာေတြ ကိုယ့္ေက်ာင္းမွာတင္ တရားအားထုတ္မႈ စတဲ့ ဝါတြင္းကာလ ၿပီးေျမာက္တဲ့ သီတင္းသံုးေနထိုင္ျခင္း ကြၽတ္လြတ္တဲ့လမို႔ သီတင္းကြၽတ္ လို႔ ေခၚတာေပါ့။
တန္ေဆာင္မုန္း
ေရွးတုန္းက တန္ေဆာင္မႈန္း လို႔ ေရးခဲ့တယ္တဲ့…။တန္ေဆာင္ ဆိုတာ မီး႐ႈးမီးတိုင္ ကေပးတဲ့ အလင္းေရာင္၊ မႈန္း ကခ်ယ္မႈန္းသည္ ဆိုေတာ့။ ေကာင္းကင္ႀကီး တစ္ခုလံုးဟာ မီး႐ႈးမီးပန္းေတြနဲ႔ ခ်ယ္မႈန္းထားေလာက္ေအာင္ လင္းလက္တဲ့လေပါ့။ မီးပံုးပ်ံေတြ ေစလႊတ္ၾက၊
မီး႐ႈးမီးပန္းေတြ ပစ္ေဖာက္ၾက တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္မွာျပည့္တဲ့ လ က(၁၂)လရာသီမွာ အျပည့္ဆံုးလတဲ့ ေလ။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးဖက္ဝင္သစ္ပင္ေတြ ေဆးေပါင္းခတဲ့ညလို႔ေတာင္ ဆိုၾကတယ္။
နတ္ေတာ္
နတ္ေတြကို ပူေဇာ္တဲ့လလို႔ ေျပာၾကတယ္ ။ဆရာႀကီးဦးဖိုးလတ္က မင္းမဟာဂီရိ ေမာင္ႏွမ လူပူေဇာ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေလွသင္းအတြင္းဝန္မင္းက မဟာပိႏၷဲနတ္ကို ပူေဇာ္တာတဲ့။
ျပာသို
ပါႅသို ကလာတာတဲ့။ ပါႅကပ်ားဖေယာင္း ကိုေျပာတာ။သို ကသိုေလွာင္ျခင္းေပါ့။ပ်ားဖေယာင္းေတြ အမ်ားဆံုးစုေဆာင္းလို႔ရတဲ့ လေပါ့။
တပို႔တြဲ
ထန္းဖူး ထန္းခိုင္ ထန္းပို တြဲက်တဲ့လ မို႔ထန္းပို႔တြဲ ကေနတပို႔တြဲ ၿဖစ္လာတာပဲ။
တေပါင္း
ထန္းရည္ေတြ လိႈင္လိႈင္ထြက္ၿပီး ထန္းရည္ေတြကို စုေပါင္းက်ိဳခ်က္တဲ့လ မို႔ထန္းေပါင္းကေန တေပါင္း ျဖစ္လာတာတဲ့။
From.......ေလလြင့္ေနတဲ့လူ မွ်ေ၀ပါသည္။
No comments:
Post a Comment