စိတ္ သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္သေလာ၊ ဦးေႏွာက္ ၌ တည္သေလာ ဆုိသည့္ ျပႆ နာသည္ လူတစ္ခ်ိဳ႕ ၾကားတြင္ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ျပႆ နာတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ထုိျပႆ နာႏွင့္ ပတ္သက္၍ စာစု တြင္ ဗုဒၶ ၏ အဘိဓမၼာ ႐ႈေထာင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ေရးသားသြားမည္ ျဖစ္သည္။
အဘိဓမၼာ အရ မေနာဓာတ္၊ မေနာ၀ိညာဏဓာတ္ေခၚ ‘စိတ္’သည္ ‘ဟဒယ ၀တၳဳ’ ဟုေခၚသည့္ ႐ုပ္တြင္ တည္ရွိသည္ ဟု ဆုိပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္ရာ ဟဒယ ၀တၳဳ ဟူသည္ မည္သုိ႔ေသာ ႐ုပ္မ်ိဳးျဖစ္သည္ကုိ သိရွိနား လည္ မွ စိတ္ ၏ တည္ရာ ကုိလည္း သိနားလည္ႏုိင္ေပလိမ့္မည္။
ဟဒယ ၀တၳဳႏွင့္ ပတ္သက္၍ …
(၁) ဟဒယ ၀တၳဳ ဆုိသည္ကုိ ဘုရားေဟာခဲ့သေလာ
(၂) ဟဒယ၀တၳဳ ဟူသည္ အဘယ္နည္း - ဟူသည့္ ေမးခြန္း(၂)ရပ္ ရွိပါသည္။
ေမးခြန္း(၁) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေျပာရမယ္ ဆုိလွ်င္ ပိဋကတ္ ပါဠိေတာ္တြင္ မည္သည့္ ပါဠိတြင္မွ် ဟဒယ ၀တၳဳ အမည္ျဖင့္ ေဟာၾကားခဲ့ျခင္း မရွိပါ။ ဓမၼသဂၤဏီပါဠိေတာ္၊ ႐ူပက႑ သည္ ႐ုပ္တရား အားလုံး ကုိ ေဟာ ၾကား သည့္ ပါဠိေတာ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ဟဒယ ၀တၳဳ႐ုပ္ ဟူ၍ မပါရွိပါ။ (ဓမၼသဂၤဏီ အ႒ကထာ၊ မူလဋီကာ၊ အႏုဋီကာ တုိ႔တြင္သာ ပါၿပီး ပါဠိေတာ္ တြင္ မပါ၀င္ပါ)
သုိ႔ေသာ္ ပ႒ာန္း ပါဠိေတာ္တြင္ ဘုရားရွင္ က “၀တၳဳ ခႏၶာနံ၊ ခႏၶာ ၀တၳဳႆ ပုေရဇာတပစၥေယန ပစၥေယာ” စသည္ျဖင့္ ‘၀တၳဳ ႐ုပ္’ ဟု နာမည္ တပ္၍ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။ အ႒ကထာ ဆရာ အရွင္မဟာ ဗုဒၶေဃာသ လက္ထက္ေရာက္မွ ‘ဟဒယ’ဆုိသည့္ စကားလုံး ထည့္၍ ဟဒယ ၀တၳဳ ဟု စတင္သုံးစြဲခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ထုိ ပ႒ာန္း ပါဠိေတာ္၌ပင္ “ယံ ႐ူပံ နိႆာ ယ မေနာဓာတု စ မေနာ၀ိညာဏ ဓာတု စ ၀တၱႏၱိ၊ တံ ႐ူပံ မေနာဓာတုယာ စ မေနာ ၀ိညာဏ ဓာတုယာ စ တံသမၸယုတၱကာနဥၥ ဓမၼာနံ နိႆယပစၥေယန ပစၥေယာ” ဟု ေဟာၾကားခဲ့ရာ ‘႐ူပံ’သည္ ထုိ ဟဒယ၀တၳဳ ကုိ ရည္ညႊန္းျခင္း ျဖစ္သည္။
သုိ႔ေသာ္ ဟဒယ၀တၳဳ နာမည္ျဖင့္ မေဟာဘဲ ႐ူပံ(႐ုပ္)ဟူသည့္ သာမည နာမည္ျဖင့္ သုံးစြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သတိမူသင့္သည္။ ထုိေၾကာင့္ ဟဒယ ၀တၳဳဟူသည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ တုိက္႐ုိက္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ နာမည္ မဟုတ္ဘဲ အ႒ကထာ ဆရာ စတင္ သုံးစြဲခဲ့ေသာ နာမည္ျဖစ္ပါသည္။
နံပါတ္(၂) ေမးခြန္းျဖစ္သည့္ ဟဒယ ၀တၳဳ ဟူသည္ အဘယ္နည္း-ဆုိသည့္ေမးခြန္း ကုိ ေျဖဆုိရမည္ ဆုိ လွ်င္ ႏွလုံးသား ၏ အလယ္တြင္ ပုန္းညက္ေစ့ ခန္႔ပမာဏ ရွိေသာ တြင္းငယ္ ရွိၿပီး ထုိ တြင္းငယ္ အတြင္း၌ တစ္လက္ဖက္ ခန္႔ေလာက္ ပမာဏ ရွိ ေသြးမ်ား ရွိသည္ဟု ဆုိပါသည္။
ထုိေသြး အတြင္း ၌ ပ်ံ႕ႏွံ႔၍ တည္ေနေသာ ႐ုပ္ကုိ ဟဒယ ၀တၳဳ ဟု ေခၚပါသည္။ ဤ အဖြင့္ ကို ေထာက္ဆ ၍ ၾကည့္မည္ ဆုိလွ်င္ ဟဒယ သည္ ႏွလုံးသားဟု အဓိပၸါယ္ ရၿပီး စိတ္သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္သည္ ဟု ေျပာရ မည္ျဖစ္သည္။
ဟဒယ = ႏွလုံးသား။
ဟဒယ ၀တၳဳ = ႏွလုံးသား ၏ တည္ရာ ႐ုပ္တရား။
စိတ္ သည္ ဟဒယ ၀တၳဳ ကုိ မွီ၍ျဖစ္။
ထုိေၾကာင့္ စိတ္ သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္ - ဟု အလြယ္မွတ္ပါ။
‘ဟဒယ’ဆုိသည့္ ပါဠိ ၏ ေနာက္ထပ္ အဓိပၸါယ္ တစ္မ်ိဳးမွာ ‘စိတ္’ ျဖစ္သည္။ ဦးဟုတ္စိန္ ၏ ျမန္မာ - အဂၤလိပ္ - ပါဠိ အဘိဓာန္ တြင္ ဟဒယ = ႏွလုံး၊ စိတ္ႏွလုံး၊ The heart, the mind ဟူ၍ ဖြင့္ဆုိထားသည္။ အဂၤလိပ္လုိ ျပန္ဆုိ ရာ၌လည္း ဟဒယ ကို Heart ဟူ၍ ျပန္ေလ့ ရွိၿပီး Heart သည္ ႏွလုံးသားဟူေသာ အဓိပၸါယ္သာ မက စိတ္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္လည္း ရသည္။
ထုိသုိ႔ ဟဒယ ကုိ စိတ္ ဟူ၍ ျမန္မာျပန္ဆုိလွ်င္ ဟဒယ ၀တၳဳ ဆုိသည္မွာ စိတ္ ၏ တည္ရာ ႐ုပ္တရားကို ဆုိလို သည္။ စိတ္သည္ မည္သည့္ ႐ုပ္တရား၌ တည္သည္ျဖစ္ေစ (စိတ္တည္ရွိ ရာ) ထုိ႐ုပ္ သည္ပင္ ဟဒယ ၀တၳဳျဖစ္သည္။ ထုိေၾကာင့္ စိတ္သည္ ႏွလုံးသား၌ျဖစ္ေစ၊ ဦးေႏွာက္၌ျဖစ္ေစ(မည္သည့္ ႐ုပ္၌ မဆုိ) တည္ရွိႏုိင္သည္။
ဟဒယ = စိတ္။
ဟဒယ ၀တၳဳ = စိတ္ ရဲ႕တည္ရာ႐ုပ္။
စိတ္ သည္ ဟဒယ၀တၳဳ ကုိ မွီ၍ျဖစ္။
ထုိေၾကာင့္ စိတ္ ၏ တည္ရာမွီရာျဖစ္ေသာ ႐ုပ္သည္ ပင္ စိတ္ရွိရာ အရပ္- ဟု အလြယ္မွတ္ပါ။
ဤ ဒုတိယ အဖြင့္သည္ ယုတၱိေဗဒႏွင့္ ကုိက္ညီၿပီး လူအမ်ားလည္း ပိုၿပီး လက္ခံႏုိင္ဖြယ္ရာ ရွိသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆုိေသာ္ စိတ္ သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္သည္ျဖစ္ေစ၊ ဦးေႏွာက္ ၌ တည္သည္ျဖစ္ေစ ဤ အဖြင့္ႏွင့္ မဆန္႔က်င္ေသာေၾကာင့္ပင္။
“ထုိေၾကာင့္ပင္ ဘုရားရွင္ က ဟဒယ၀တၳဳ နာမည္ျဖင့္ မေဟာဘဲ ၀တၳဳ (စိတ္ ၏ တည္ရာ) ဆုိသည့္ သာမန္ နာမည္ျဖင့္ ေဟာၾကားခဲ့ေလ သေလာဟု လည္း ေတြးေတာ ဖြယ္ရာ ျဖစ္သည္။
ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ အာ႐ုံ တစ္ခုခုကုိ ျမင္သည့္ အခါျဖစ္ေစ၊ စိတ္ မခ်မ္းေျမ့ဖြယ္ရာ မေကာင္း သတင္း တစ္ခု ခု ၾကားသည့္အခါျဖစ္ေစ ရင္ထဲ၌ ထိတ္ ကနဲျဖစ္သြားၿပီး ႏွလုံးသား ကို ႐ိုက္ခတ္ေသာေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ စိတ္ တုိ႔သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္ရွိၿပီး တစ္စုံတစ္ခု ကို အေလးအနက္ စဥ္းစားသည့္ အခါ ဦးေႏွာက္ပူထူ လာျခင္း၊ အၾကံအုိက္သည့္ အခါ ေခါင္းပြတ္ျခင္း တုိ႔ကုိ ေထာက္ဆေသာ အားျဖင့္ အခ်ိဳ႕စိတ္ တုိ႔သည္ ဦးေႏွာက္ တြင္ တည္ရွိႏုိင္သည္ဟု ပါခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ႀကီးက မိန္႔ၾကားခဲ့ဘူးပါသည္။
နားလည္ လြယ္ေအာင္ ျပန္ၿပီး လုိရင္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ရလွ်င္…
(၁) အဘိဓမၼာ ေဒသနာ အရ စိတ္ သည္ ဟဒယ၀တၳဳ ကုိ မွီ၍ျဖစ္သည္။
(၂) ထုိ ‘ဟဒယ ၀တၳဳ’ ဆုိသည့္ စကားလုံး သည္ ဘုရားေဟာ ပါဠိေတာ္တြင္ တုိက္႐ိုက္ ပါရွိသည္ မဟုတ္ ဘဲ အ႒ကထာ ဆရာ လက္ထက္တြင္မွ စတင္ သုံးစြဲခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
(၃) ဟဒယ ၀တၳဳ ကုိ ႏွလုံးသား ၏ တည္ရာ ႐ုပ္ဟု အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိလွ်င္ စိတ္ သည္ ႏွလုံးသား ၌ တည္ ရွိသည္။
(၄) ဟဒယ ၀တၳဳ ကုိ စိတ္ ၏ တည္ရာ႐ုပ္ဟု အဓိပၸါယ္ျပန္ဆုိလွ်င္ စိတ္ သည္ ႏွလုံးသား၌ျဖစ္ေစ၊ ဦးေႏွာက္ ၌ျဖစ္ေစ တည္ရွိႏုိင္သည္။
ဤမွ်ေလာက္ ဆုိလွ်င္ စာဖတ္သူတုိ႔လည္း အတန္ အသင့္ နားလည္ႏုိင္ေလာက္ၿပီဟု ထင္ပါသည္။
-ေလ့လာသင္ယူ ဘူးေသာ အဘိဓမၼာ စာေပႏွင့္ ပါခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ ေဟာေျပာမႈ အခ်ိဳ႕ကုိ မွီျငမ္းေရး သား ပါသည္-
No comments:
Post a Comment