ရွယ္ယာ ဝယ္ယူရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမယ့္ သူဟာ မိမိ ဝယ္ယူလိုတဲ့ ရွယ္ယာ ထုတ္ေဝေရာင္းခ်တဲ့ ကုမၸဏီရဲ႕အေျခ အေန ကို အကဲျဖတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ေလ့လာတ ဲ့အခါ အဲဒီ ကုမၸဏီရဲ႕ ႏွစ္ဆံုး ဘ႑ာေရး ရွင္းတမ္းေတြက တဆင့္ ေလ့လာ အကဲျဖတ္ၾကရပါ့မယ္။
ဒီလိုဆိုျပန္ေတာ့ စေတာ့ေစ်းကြက ္(Stock exchange) မွာ စာရင္းဝင ္(listed) ထားတ ဲ့ကုမၸဏီေတြဟာ အမ်ားျပည္သူထံ သို႕ ၃လ တစ္ႀကိမ္ သို႔မဟုတ္ ၆လ တစ္ႀကိမ္ သို႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ ္တစ္ႀကိမ္ ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ႕ ရွိေသာ ဘ႑ာေရး အစီရင္ခံစာ မ်ားကို သက္ဆိုင္၇ာ အက်ိဳးေဆာင္ လုပ္ငန္းမ်ားမွ တဆင့္ လည္းေကာင္း စီးပြားေရး စာေစာင္မ်ားမွ တဆင့္ လည္းေကာင္း အသိေပးထုတ္ျပန္ရပါမည္။
ဘ႑ာေရးရွင္းတမ္းဟု ဆိုရာဝယ္ ကုမၸဏီ ၏ ပံုရိပ္ အစစ္အမွန္ ကိုေဖၚျပနိုင္ေသာ အရံႈးအျမတ္ စာရင္း (Statement of profit and loss) ႏွင့္ လက္က်န္ ရွင္းတမ္း(Balance sheet or statement of financial position) တို႕ျဖစ္ပါသည္။
စာရင္းရွင္းတမ္း မ်ားကို ေလ့လာေသာအခါ ရွင္းတမ္းေအာက္ေျခ တြင္ ေရးသားေဖၚျပတဲ့ ရွင္းလင္းခ်က္ (note to the account) ကို ေလ့လာ ဖတ္ရႈ႕ရပါလိမ့္မည္။ သို႔မွသာ စာရင္းရွင္းတမ္းမွာ ေဖၚျပထားေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ား၏ အဓိပၸါယ္ ကို မွန္မွန ္ကန္ကန္ ေဖၚထုတ္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။
ေနာက္ စာရင္းကိုင ္စံက်င့္ထံုးမ်ား ကိုလည္း အၾကမ္းဖ်င္း နားလည္ထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
သိသင့္ သိထိုက္ေသာ စာရင္းကိုင္ အယူအဆ မ်ားတြင္..............
ဆက္လက္ ရွင္သန္ေနလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆ (going concern concept) မွာ စာရင္းကိုင္သည္ ရွင္းတမ္းမ ်ားကိုေရးဆြဲ ရာတြင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုပ္ငန္း အေျခအေန ဆိုး ေနပါေစ ျမတ္နိုင္ေသာ ကာလ တစ္ခုအထိ လုပ္ငန္း ဆက္လက္ ရွင္သန္ေနမည္ဟု ယံုၾကည္ ယူဆထားရမည္။
ေရွ႕ေနာက္ ညီညြတ္မႈ႕ရွိရမယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆ (consistency concept) ဆိုတာက စာရင္းကိုင ္ပညာမွာ ပထမႏွစ္မွာ အသံုးျပဳခဲ့ ေသာ တြက္နည္း အတိုင္း ေနာက္ႏွစ္ေတြမွာလည္း တြက္ခ်က္ရမည္။ သံုးေလးႏွစ္ၾကာလို႔ ကာလံေဒသံ အရ ကိုက္ညီမႈ႕ မရွိလို႔ေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳလို ပါက စာရင္းရွင္း တမ္းေအာက္ေျခ မွာ ထည့္သြင္းေဖၚျပရမွာျဖစ္ပါသည္။
က်စ္လစ္ သိပ္သည္းမႈ႕ (conservatuon concept) ဆိုတာ ကေတာ့ Assets လို႔ေခၚတဲ့ ရပိုင္ခြင့္ သို႔မဟုတ္ လုပ္ငန္းသံုး ပစၥည္းမ်ား တန္ဖိုးျဖတ္ရာတြင္ အနည္းဆံုး တန္ဖိုးျဖင့္ သတ္မွတ္ရမည္။ ဥပမာ...-ႏွစ္ဆံုး လက္က်န္ ကုန္တန္ဖိုးတြင္ ဝယ္ေစ်းႏွင့္ ေရာင္းေစ်း ႏွစ္မ်ိဳး ရွိရာ အနက္မွ အနည္းဆံုးေစ်းျဖင့္ တန္ဖိုး သတ္မွတ္ရမည္။
လ်ာထားရမယ္ (accrual concept) ဆိုတဲ့ အယူအဆ ကေတာ့ စရိတ္ပိုင္း နဲ႕ ပိုၿပီးသက္ဆိုင္ပါတယ္။
ေငြမေပးရေသးပဲ ေပးဖို႔ က်န္ေနေသာ စရိတ ္မ်ားကို ဒီႏွစ္ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ မွာ ထည့္သြင္းတြက ္ခ်က္ရမယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။
ေငြမေပးရေသးပဲ ေပးဖို႔ က်န္ေနေသာ စရိတ ္မ်ားကို ဒီႏွစ္ အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ မွာ ထည့္သြင္းတြက ္ခ်က္ရမယ္ ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။
ဒီလို စာရင္းကိုင ္အေျခခံ အယူအဆေလးေတြ ကို သိမွတ္ ထားနိုင္ရင္ လုပ္ငန္းတစ္ခု ရဲ႕ ဘဏၰာေရး ရွင္းတမ္း မ်ားမွ လည္ေကာင္း လုပ္ငန္း၏ အေျခအေန ကို အကဲျဖတ ္ဆံုးျဖတ္နိုင္မွာ ျဖစ္ပါသည္။
(မိုုးမခ) ဒီဇင္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၁၅
No comments:
Post a Comment