ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ပိုမို တင္းက်ပ္သည့္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္လာရသည့္ တ႐ုတ္

၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွ  စတင္ကာ ျမန္မာအစိုးရသစ္ တာဝန္ယူလိုက္ၿပီး စာရြက္ေပၚတြင္ မေဖာ္ျပ ထားေသာ္လည္း အစိုးရ အဖြဲ႔ကို လက္ေတြ႔ဦးေဆာင္ေနသူ မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပင္ ျဖစ္ သည္။ အစိုးရသစ္ လက္ေအာက္ ရွိ ဝန္ႀကီးဌာန သစ္ ၏ ဦးစားေပး အစီအစဥ္မ်ားႏွင့္ သေဘာထားမ်ား ကိုလည္း တ႐ုတ္ အပါအဝင္ ကမာ ၻတစ္ဝန္းရွိ အစိုးရမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားက ေစာင့္ၾကည့္လ်က္ ရွိသည္။

လက္ရွိ အခ်ိန္ထိမူ တာဝန္ယူမႈသာ ရွိပါက မည္သည့္ေနရာမွ လာသည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ျဖစ္ပါေစ လိုလား သည္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလ်က္ ရွိသည္။ ထို႔အတူ အက်င့္ပ်က္မႈႏွင့္ ပတ္ သက္လွ်င္ ရွင္းလင္းသည့္ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို ၎၏အဖြဲ႔ထံသို႔ ေဒၚစုက ထုတ္ျပန္ထားၿပီး လက္ေဆာင္ လက္ခံရယူေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကိုလည္း တင္းက်ပ္ထားသည္။ 

သစ္ခုတ္လွဲမႈ ယာယီဆိုင္းငံ့ျခင္း၊ သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာန ထူေထာင္ျခင္း၊ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းတြင္းမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္း ေဒသရွိ ေရႊတြင္းမ်ားထံသို႔ သြားေရာက္ျခင္းမ်ား ကို ၾကည့္ပါက သတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမွ ေပၚထြက္လာမည့္ ထိခိုက္မႈမ်ား ေလွ်ာ့ ခ်ေရး ကို အစိုးရအဖြဲ႔သစ္ ဦးစားေပးေၾကာင္း သိသာႏိုင္သည္။

ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ ေပၚေပါက္ေစႏိုင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားစြာႏွင့္ တ႐ုတ္စီးပြားေရးသမားမ်ား ပါဝင္ပတ္သက္ေနၿပီး နယ္စပ္ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္ရွိ ျမန္မာလက္နက္ကိုင္ အုပ္စုမ်ားႏွင့္လည္း ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္လ်က္ ရွိသည္။ အဆိုပါ စီးပြားေရးသမားမ်ားမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ကိုယ္စားျပဳသူမ်ား မဟုတ္ေသာ္ လည္း ယင္းမွန္ဘီလူးမွ တစ္ဆင့္ တ႐ုတ္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းပုံစံမွာ မည္ကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္ ဟု ျမန္မာျပည္သူ မ်ားက ႐ႈျမင္ေနၾကသည္။

တစ္ဖန္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လုံၿခံဳေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရးႀကီးေသာ လက္တြဲေဖာ္ ျဖစ္သည္ဟု အသိအမွတ္ ျပဳေနရေသးသည္။  အေျခခံအေဆာက္အဦ လုပ္ငန္း၊ ေထာက္ ပံ့ေရး လုပ္ငန္း၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ တာဝန္ယူမႈရွိရွိ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ သည္ ျမန္မာ႔ ဖြံ႔ၿဖဳိး တိုးတက္မႈအတြက္ လြန္စြာ အေရးပါသည္။

ျမန္မာ-တ႐ုတ္ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတိုင္းတြင္ ေနရာယူထားသည္မွာ ဧရာဝတီျမစ္ေပၚ တြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျဖင့္ တည္ေဆာက္မည့္ ျမစ္ဆုံဆည္ စီမံကိန္းပင္ ျဖစ္ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တစ္ဝန္း ဆႏၵျပမႈမ်ား ေပၚေပါက္လာျခင္းေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းေပးခဲ့သည္။

 ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ဦးသိန္းစိန္ မတိုင္ခင္  ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊက အႀကီးအက်ယ္ တြန္းအားေပးခဲ့သည္။ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္း ရပ္ဆိုင္းမည္ဟု ဆုံးျဖတ္လိုက္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္ သည့္ အရပ္သားအစိုးရသည္ ယခင္ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာက အာဏာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ပုံစံျဖင့္ ကြဲျပားလိမ့္မည္ဟု ျမန္မာျပည္သူမ်ားက ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္။

ကံဆိုးစြာပင္ ယင္းဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ ငါးႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္ ျပႆနာမ်ားကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ေပၚ ပုံက် လာေစေတာ့သည္။  မၾကာေသးခင္က သြားေရာက္ခဲ့သည့္ တ႐ုတ္ခရီးစဥ္ မတိုင္ခင္တြင္ ျမစ္ဆုံ ဆည္ စီမံကိန္း ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ ေကာ္မရွင္သစ္တစ္ရပ္ ဖြဲ႔စည္းမည္ဟု သူမက ထုတ္ျပန္လိုက္ သည္။

 ေကာ္မရွင္ ၏ တာဝန္မွာ စီမံကိန္းတြင္ အသုံးျပဳမည့္ နည္းပညာမ်ားသည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္ စံႏႈန္း၊ ျပည္တြင္းဥပေဒေရ သယံဇာတ၊ ေရေၾကာင္းသြားလာမႈႏွင့္ ဧရာဝတီျမစ္ ေရရွည္ တည္တံ့ႏိုင္မႈ အပါအဝင္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာအေပၚ အေကာင္းအဆိုး သက္ေရာက္မႈ၊ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ထုတ္ လုပ္မႈႏွင့္ စီးပြားေရးရာ အလားအလာ၊ ျမန္မာႏွင့္ တ႐ုတ္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အျပန္အလွန္  အက်ဳိးျပဳႏိုင္မႈ အေပၚ အဆိုျပဳရန္ စသည္တို႔ ပါဝင္သည္။ အဆိုပါ ေကာ္မရွင္သည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းရမည္ ျဖစ္သည္။
 
သို႔ေသာ္လည္း ယင္းကဲ့သို႔ေသာ မ်ားျပား လွသည့္ တာဝန္ မ်ားကို အခ်ိန္ သုံးလ အတြင္း ေကာ္မရွင္ မည္ ကဲ့သို႔ ကိုင္တြယ္မည္ ဆိုသည္မွာ ခက္ခဲသည့္ေမးခြန္း ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ လုပ္ငန္းမ်ားကို ကြၽမ္းက်င္ ပညာ ရွင္ မ်ားျဖင့္  သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ သက္ေရာက္မႈ သုံးသပ္ခ်က္ (EIA) လုပ္ေဆာင္ပါက ပိုမိုေကာင္းမြန္ မည္ ျဖစ္သည္။ 

သို႔ေသာ္ EIA လုပ္ေဆာင္မည္ ဆိုပါက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္ယူရမည္ ျဖစ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူေရွ႕တြင္ လည္း ခ်ျပျငင္းခုံ ရဦးမည္ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ စြမ္းအင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ေကာ္ပိုေရးရွင္း (CPI) ႏွင့္ ျမစ္ဆုံ စီမံကိန္း နားလည္မႈ စာခြၽန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးရာတြင္ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ အခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပ ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္မူ သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီးဌာနကို ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္ ပထမဆုံး အႀကိမ္အျဖစ္ တည္ေထာင္လိုက္ကာ သဘာဝ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး ဥပေဒကို ျပ႒ာန္း လိုက္ သည္။ ယင္းမွ တစ္ဖန္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ သက္ေရာက္မႈ အကဲျဖတ္ေရး လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားကို အတည္ျပဳလိုက္သည္။

 ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္ အေရး၊ ျပန္ လည္ေနရာ ခ်ထားမႈ စသည့္ နယ္ပယ္မ်ား တြင္ အမ်ဳိးသား အဆင့္ ဥပေဒ မ်ား ကင္းမဲ့ေနခ်ိန္၌ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ ဘ႑ာေရး ေကာ္ပိုေရးရွင္း (IFC) ႏွင့္ အာရွ ဖြံ႔ၿဖဳိး တိုးတက္မႈ ဘဏ္ (ADB) စသည္တို႔မွ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္ စံညြန္းမ်ားကို ကိုးကား အသုံးျပဳရန္ လို အပ္ေၾကာင္း အထက္ေဖာ္ျပပါ လုပ္ထုံးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပထားသည္။

စြမ္းအင္ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ CPI လုပ္ငန္းက ျမစ္ဆုံ စီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ EIA ကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္တြင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဆႏၵျပမႈမ်ား ေပၚထြက္ လာၿပီးေနာက္မွ သာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္း EIA တြင္ ‘အျခားေသာ နည္းလမ္း ေလ့လာ သုံးသပ္မႈ’ ကင္းမဲ့ျခင္း ၊ ျမစ္ေၾက ပိုင္း ထိေရာက္ႏိုင္မႈကို သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ သုံးသပ္မႈ  ကင္းမဲ့ျခင္း၊ ဆည္ ခုနစ္ခု ၏ စုေပါင္း သက္ေရာက္ႏိုင္မႈ အကဲျဖတ္ခ်က္ မရွိျခင္း၊ လူမႈေရးရာ သက္ေရာက္ႏိုင္မႈ အကဲျဖတ္မႈ ကင္းမဲ့ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဝဖန္ခံေနရသည္။

EIA အသစ္တြင္ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းႏွင့္ အထက္ပိုင္း ေရစီးေၾကာင္း ေျပာင္းလဲႏိုင္ေျခကိုလည္း ထည့္သြင္း တြက္ ခ်က္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ယင္း စီမံကိန္းကို ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္မည္ ဆိုပါက အေျပာင္းအလဲ လုပ္ ေဆာင္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ ဆည္ တည္ေဆာက္ေရး ဆန္႔က်င္ေနမႈမ်ားကို ထည့္သြင္း မစဥ္းစား လွ်င္ပင္ စီးပြားေရးရာ အလားအလာမ်ား မွာ ထိခိုက္ခံရမည္ ျဖစ္သည္။

ျမစ္ဆုံေကာ္မရွင္ သည္ EIA အသစ္ အတြက္ ျဖတ္လမ္း အသုံးျပဳသြားႏိုင္သည္။ အဆုံးတြင္ မူ ဆန္႔က်င္မႈ မ်ားႏွင့္ မေသခ်ာမႈမ်ား မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ေနျခင္းေၾကာင့္  ကန္ထ႐ိုက္ သေဘာ တူညီခ်က္ႏွင့္ အညီ ေလ်ာ္ေၾကးေငြေပးရန္ ညႇိႏိႈင္းၿပီး စီမံကိန္း ကို စနစ္တက် ရပ္ဆိုင္း သြားေရးသည္သာ နိဂုံးခ်ဳပ္အေျဖ အျဖစ္ ေပၚထြက္လာႏိုင္သည္။

ဆည္မွ သင္ခန္းစာမ်ား

ျမစ္ဆုံ စီမံကိန္းသည္ သီးျခား အထူးျပဳ ဝိေသသမ်ား ရွိသည့္ စီမံကိန္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ယင္းမွ ရရွိလာသည့္ သင္ခန္းစာ မ်ားသည္ အျခားေသာ ရင္းျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အတြက္လည္း ဆီေလ်ာ္သည့္ သင္ခန္းစာမ်ား ျဖစ္ သည္။ အထူး သျဖင့္ ဆည္ စီမံကိန္း၊ သတၱဳတြင္းႏွင့္ လမ္း တည္ေဆာက္ေရး စေသာ အႏၲရာယ္မ်ားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ ဝင္ေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရန္ ဂ်ပန္ႏွင့္ အေနာက္တိုင္း လုပ္ငန္းမ်ားထက္ ပိုမို စိတ္အား ထက္ သန္သည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ အဆိုပါ သင္ခန္းစာမ်ားကို ေလ့လာသင့္သည္။

ပထမ သင္ခန္းစာမွာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၌ ဥပေဒေရးရာ မူေဘာင္ ရွိေနၿပီ ဆိုသည့္ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ ညံ့ဖ်င္းစြာ ေဖာ္ျပထားကာ ညံ့ဖ်င္းစြာ နားလည္ ထားၿပီး ညံ့ဖ်င္းစြာ လက္ေတြ ႔က်င့္သုံးကာ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ထားေသာ္လည္း ယင္း ကဲ့သို႔ေသာ မူေဘာင္ ရွိသျဖင့္ ဥပေဒေၾကာင္း အရ လိုက္နာရန္ တာဝန္ရွိလာၿပီ ျဖစ္သည္။

 တစ္ဖန္  ျမန္မာ႔ ဥပေဒ မရွိသည့္ နယ္ပယ္ မ်ားတြင္ ကမာၻ႔ဘဏ္ႏွင့္ IFC စံခ်ိန္ စံညြန္းမ်ားကို ကိုးကားရန္ မူေဘာင္ က ရည္ညႊန္း ထားသျဖင့္ ျမန္မာ႔ ဥပေဒမ်ားသည္ လက္ရွိ ကာလတြင္ ရွင္းရွင္း လင္းလင္း မရွိ လွ်င္ပင္ မည္သည့္ အဓိက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မဆို ယင္း စံႏႈန္းမ်ားႏွင့္ အညီ လုပ္ကိုင္ရန္ အႀကံေပးျခင္း ခံရႏိုင္ သည္။

ဒုတိယ သင္ခန္းစာ မွာ ျပည္သူ႔ အသံကို ၾကားႏိုင္၊ နားေထာင္ႏိုင္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ယင္း ကဲ့သို႔ မ်ဳိး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတိုင္ခင္တြင္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ျပည္သူ႔အသံ မွာလည္း ပါဝါ ရွိေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ အသံ ကို ထိေတြ႔ နားေထာင္ရန္ လိုအပ္ၿပီး ႐ိုးသားပြင့္လင္းရန္လည္း လိုအပ္ၿပီ ျဖစ္သည္။

တတိယ သင္ခန္းစာ မွာ ျပႆ        နာ အရင္းအျမစ္ မွာ ညံ့ဖ်င္းစြာ သုံးသပ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ထား သည့္ အစိုးရ အဖြဲ႔၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည့္ ကုမၸဏီကိုသာ ျပစ္တင္ ခံရမည္ ျဖစ္ သည္။ EIA လုပ္ထုံး လုပ္နည္းသစ္ အရ မဟာဗ်ဴဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ဆိုင္ရာ အကဲျဖတ္မႈ (SEA) ကို အစိုးရ အဖြဲ႔က လုပ္ေဆာင္သြားႏိုင္သည္။ 

SEA အသုံးျပဳမည္ ဆိုပါက  စီမံကိန္း တစ္ခုလုံး သို႔မဟုတ္ မူဝါဒ တစ္ခုလုံး ကို ၿခံဳငုံ သုံးသပ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္ၿပီး ကုမၸဏီ တစ္ခု၊ တည္ေဆာက္ေရး တစ္ခုတည္း ၏ သက္ေရာက္မႈကို ေက်ာ္လြန္ သုံးသပ္မည္ ျဖစ္ကာ အမ်ားျပည္သူ ျငင္းခုံမႈ မ်ားကိုလည္း ခြင့္ျပဳေပးမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ ကာလ အထိမူ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ SEA က်င့္သုံးမႈ မရွိေသးေပ။ ထို႔အျပင္ SEA အသုံးျပဳႏိုင္ေရး အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ားကို ငွားရမ္းႏိုင္ေရး အစိုးရ အဖြဲ႔တြင္လည္း ေငြေၾကးလုံေလာက္စြာ မရွိႏိုင္ေပ။ 

သို႔ေသာ္ ျမန္မာ့ ဖြံ႔ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး မိတ္ဖက္မ်ား သည္ ယင္းကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ CITIC  လုပ္ငန္းစု က ဦးေဆာင္တည္ေဆာက္သည့္ ေက်ာက္ျဖဴ  အထူးစီးပြားေရးဇုန္ မွ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ကို ဆက္သြယ္ထားသည့္ ပိုက္လိုင္း အပါအဝင္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး လုပ္ငန္း မ်ားစြာတြင္ အစိုးရ ဦးေဆာင္သည့္ SEA မ်ား လုပ္ေဆာင္ ရန္ ေတာင္း ဆိုမႈ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္။  အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္ အမွ်  ေပၚထြက္လာႏိုင္မည့္ အက်ဳိး ဆက္ မ်ားကို သုံးသပ္သင့္ၿပီး စီးပြားေရး ဇုန္မ်ားတြင္ လုပ္ေဆာင္မည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား အတြက္  အထူး လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္သင့္သည္။

သံလႊင္ျမစ္ (ႏုျမစ္) ေပၚတြင္ တည္ေဆာက္ရန္ အဆိုျပဳထားသည့္ ဆည္ စီမံကိန္းမ်ားသည္ SEA သုံးသပ္မႈ လုပ္ေဆာင္ေရး ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ယင္း စီမံကိန္းမ်ားသည္ ဆန္႔က်င္မႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႔ေနရကာ ေရရွည္ အက်ဳိးဆက္ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လ ည္း မဲေခါင္ ေဒသ တြင္ စိုးရိမ္မႈ မ်ား ေပၚ ထြက္ လ်က္ရွိသည္။ 

ထို႔အျပင္ စီမံကိန္း မ်ားမွာ ကနဦး အဆင့္တြင္သာ ရွိေသးၿပီး ပဋိပကၡ မ်ား ျဖစ္ပြားေန သည့္ ေဒသတြင္ ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ တိုးတက္မႈ မရရွိခင္၊ SEA မလုပ္ေဆာင္ခင္ အခ်ိန္ထိ ဆိုင္းငံ့ ထားသင့္သည္။ ေရရွည္ တည္တံ့ႏိုင္သည့္ ေရအား လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေရး အတြက္ IFC က ျမန္မာ အစိုးရႏွင့္ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိၿပီး ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္လည္း ကုမၸဏီ မ်ားကို ကမ္းလွမ္း လ်က္ရွိသည္။

ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ က အဓိက

အတိတ္ကာလ အတြင္း ကင္းမဲ့ေနသည္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား တြင္ ဆက္သြယ္မႈႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ကင္းမဲ့ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး လြင္ျပင္မွာ ေျပာင္းလဲေနၿပီ ျဖစ္သည္။  တက္ႂကြ ထိေရာက္ သည့္ ျပည္ သူ႔ျငင္းခုံမႈမ်ား သည္ အစိုးရ မီဒီယာမ်ားႏွင့္ လူမႈ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေပၚေပါက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ကုမၸဏီမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာ ရန္ လိုအပ္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ 

၎တို႔ အေနႏွင့္ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ား ကို ထုတ္ျပန္ ထားသင့္ၿပီး ေပၚထြက္လာသည့္ သတင္းမ်ားကို လက္ဦးမႈ ရွိရွိျဖင့္ တုံ႔ျပန္သင့္သည္။ ေဒသခံႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံး အဆင့္ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ား၊ မီဒီယာ မ်ား၊ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္း မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။ လူသိ မ်ားေအာင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ လွဴဒါန္းမႈ မ်ားျဖင့္ ေထာက္ခံမႈ ရေအာင္ ဝယ္ယူေရးမွာ အေျဖမဟုတ္ေပ။ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ားသည္ ၎တို႔၏ အခြင့္ အေရးကို ေလးစား လိုက္နာရန္သာ လိုလားၿပီး လွဴဒါန္းမႈ ပစၥည္းမ်ားကို လိုလားေနျခင္း မဟုတ္ေပ။

ပြင့္လင္းျမင္သာေရး၊ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ဥပေဒဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ားသည္ အနိမ့္ဆုံး အဆင့္တြင္ သာရွိေနေသးသည္။ EIA လုပ္ငန္းစဥ္သစ္ေၾကာင့္ သတင္း အခ်က္အလက္ မ်ား ထုတ္ျပန္ ရန္ႏွင့္ ျပည္သူမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ရန္ လိုအပ္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ကုမၸဏီမ်ား  အေနႏွင့္ ဥပေဒ အရ မလိုအပ္သည္ျဖစ္ေစ မေက်နပ္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းေရး အစီအစဥ္တစ္ရပ္ ခ်မွတ္ထားၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ေဒသခံ မ်ား၏ မေက်နပ္ခ်က္မ်ား ကုမၸဏီ သို႔ တိုက္႐ိုက္ လာေရာက္ ေျပာၾကားႏိုင္ေရး လမ္းဖြင့္ေပးသင့္သည္။ ယင္း အစီအစဥ္ ကို ကုလသမဂၢ စီးပြားေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး လမ္းညႊန္ခ်က္ႏွင့္ အညီ ခ်မွတ္သင့္သည္။

ေဘး အႏၲရာယ္ ေရွာင္ရွားႏိုင္ေရး အတြက္ ကုမၸဏီမ်ား လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္မွာ ႀကိဳတင္ သတိ ရွိရန္ ျဖစ္ သည္။ စစ္တပ္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္မိ ပါက  ျပႆ         နာသစ္မ်ားေပၚ ထြက္လာႏိုင္သည္။  ထို႔အျပင္ ေျမသိမ္းမႈႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ လုပ္ကိုင္ မိပါကလည္း  လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈမ်ား ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဥပေဒႏွင့္ အညီ လုပ္ကိုင္ေရးမွာလည္း စိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ ျဖစ္သည္။ ဥပေဒသစ္ မ်ား၊ ေရွ႕ေနာက္ မညီသည့္ ဥပေဒမ်ားသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္း ႐ုတ္တရက္ ေပၚထြက္ လာၿပီး ျမန္မာ ဘာသာျဖင့္ သာ  ေရးသား ထားေသးသည္။ 

ဥပေဒ ျပ႒ာန္းရာတြင္ ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေရး အတြက္ တာဝန္ယူမႈ ရွိေသာ စီးပြားေရး ဆိုင္ရာ ျမန္မာ စင္တာက တိုက္တြန္းလ်က္ ရွိသည္။ ထို႔အတူ ဥပေဒသစ္ မ်ားတြင္ ကုမၸဏီ မ်ား၏ အႀကံျပဳ ခ်က္မ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားႏိုင္ေရး လုပ္ေဆာင္ေပးလ်က္ရွိသည္။ 

ယခု ကဲ့သို႔ မေရရာ မေသခ်ာသည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ကာလတြင္ ကုမၸဏီ မ်ားသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ စံခ်ိန္ စံညႊန္း အတိုင္း  ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ပါက ဥပေဒေၾကာင္း အရ ကိုက္ညီမႈ ရရွိ မည္ ျဖစ္ သလို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား ထံမွ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ေမွ်ာ္လင့္၊ လိုလားေနသည့္ အရာမ်ားကို လည္း ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

 

ကိုးကား - The Diplomat
ခ်မ္းေျမ့
 http://thevoicemyanmar.com/article/2176-mlw