ေနျပည္ေတာ္၊ မတ္ - ၆
၁။ ဥေရာပသမဂၢ(အီးယူ) အဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးမ်ား ပါဝင္ေသာ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာင္စီ အစည္းအေဝးကို ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး ၎အစည္းအေဝးမွ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဆုံးျဖတ္ခ်က္(Conclusion) အေနျဖင့္ ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္မ်ားအား ဆက္လက္ အကူ အညီေပးေရး၊ မီဒီယာမ်ား၊ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ၏ Fact- Finding Mission အား လြတ္လပ္ခြင့္ေပးေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္း သူႏွင့္ ဆက္လက ္ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ခုံ႐ုံး (ICC) ၏ အခြင့္အာဏာျဖင့္ ဆုံးျဖတ္ေဆာင္႐ြက္မႈကို လက္ခံႏိုင္ေရး ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ကာကြယ္ေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ ႐ြက္မႈကို အနိမ့္ဆုံးသို႔ ေလွ်ာ့ခ်သြားရန္ႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ တာဝန္ရွိေသာ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္မွ အဆင့္ျမင့္ အရာရွိႀကီးမ်ားအား ဦးတည္၍ ကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ၿပဳလုပ္ရန္ အဆိုျပဳလႊာ အျမန္ဆုံး တင္သြင္းေရး ဆုံးျဖတ္ ခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။
၂။ ထိုကဲ့သို႔ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးေကာင္စ ီအစည္းအေဝး၌ ၎ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ိဳး ထြက္လာေစရန္ အ တြက္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔ရက္စြဲျဖင့္ ၿဗိတိန္ေအာက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္ Rushanara Ali ဦးေဆာင္၍ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ၁၀၂ ဦး တို႔က ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘဂၤါလီ ပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ ထပ္မ ံဖိအားေပး၊ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈခုံ႐ုံး (ICC)သို႔လႊဲေျပာင္းေပးရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း စာတစ္ေစာင္အား ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Boris Johnson ထံသို႔ေပးပို႔ခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ ဥေရာပသမဂၢႏိုင္ငံျခားေရးေကာင္စီ အစည္း အေဝး၌ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
၃။ ယင္းစာထဲ၌ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လတြင္ ျမန္မာ စစ္ဘက္က ႐ိုဟင္ဂ်ာ အရပ္သားမ်ားအား ထိုးစစ္ ဆင္မႈေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၆၈၈,၀၀၀ ေက်ာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးခဲ့ရေၾကာင္း၊ ထိုကာလအတြင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရွိလာေသာ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ ၁ သန္းေက်ာ္ ရွိသည္ဟု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစိုးရက ထုတ္ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ အပတ္စဥ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာ ထြက္ေျပးေနၾကဆဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ ၿခိမ္းေျခာက္ ခံရျခင္း၊ ၎တို႔ေနအိမ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္၍ မရေအာင္ဖိႏွိပ္ျခင္း စသည့္ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚေနေၾကာင္း စြပ္စြဲေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တစ္လ အတြင္း ကေလးသူငယ္ ၇၃၀ အပါအဝင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀ နီးပါး သတ္ျဖတ္ခံရေၾကာင္း Medecins Sans Frontieres အဖြဲ႕က ေဖာ္ျပသည့္ အျပင္ ၎တို႔ခန္႔မွန္းသည္ ထက ္ပင္ အေရအတြက္ ပိုမိုမ်ားျပားႏိုင္ေၾကာင္း၊ စစ္ဘက္ႏွင့္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၊ စစ္ဘက္က ေထာက္ ကူေပးေသာ လူအုပ္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာအား အဓမ ၼျပဳ က်င့္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း စြပ္စြဲေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔အျပင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က တစ္လ အတြင္း ကေလးသူငယ္ ၇၃၀ အပါအဝင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ၇၀၀၀ နီးပါး သတ္ျဖတ္ခံရေၾကာင္း Medecins Sans Frontieres အဖြဲ႕က ေဖာ္ျပသည့္ အျပင္ ၎တို႔ခန္႔မွန္းသည္ ထက ္ပင္ အေရအတြက္ ပိုမိုမ်ားျပားႏိုင္ေၾကာင္း၊ စစ္ဘက္ႏွင့္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား၊ စစ္ဘက္က ေထာက္ ကူေပးေသာ လူအုပ္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔စစ္မ်ားက ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသမီး ေထာင္ေပါင္း မ်ားစြာအား အဓမ ၼျပဳ က်င့္ခဲ့ေၾကာင္းလည္း စြပ္စြဲေဖာ္ျပထားသည္။
၄။ တပ္မေတာ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ အစိုးရသည္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္မ်ား ေဘးကင္းစြာ ျပန္လာေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ေပးရန္ နည္းလမ္း မရွိႏိုင္ေၾကာင္း၊ အစိုးရ သက္တမ္း ၂ ႏွစ္ နီးပါးၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း ေကာ္မတီမ်ားစြာ ဖြဲ႕စည္းေနျခင္း မွတစ္ပါး ျမန္မာႏိုင္ငံရ ွိ႐ိုဟင္ဂ်ာမ်ား၏ အရပ္ဘက္ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမ ႈတိုးတက္ေအာင္ လက္ေတြ႕ေဆာင္႐ြက္ ေပးႏိုင္ျခင္းမရွိဟုလည္း စြပ္စြဲ ထားသည္။
တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံအတြင္း တိုင္းရင္းသား အုပ္စုမ်ားႏွင့္ပဋိပကၡကိုႀကီး ထြားေအာင္သာ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ေဆာင္႐ြက္ေနၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ကို ၿခိမ္းေျခာက္ေႏွာင့္ယွက္ ေနေၾကာင္း၊ ယင္းပဋိပကၡမ်ားတြင္ အရပ္သားမ်ား ေသေက် ဒဏ္ရာရ ေစေအာင္ ႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း ပထမဆုံးအႀကိမ္အျဖစ္ ဂ်က္တိုက္ေလယာဥ္မ်ား အသုံးျပဳမႈကို တိုးျမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း၊ ဒီမိုကေရစီ နည္းက် ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားေသာ အစိုးရ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို စစ္ဘက္က ခန္႔အပ္ေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားက ဆိုး႐ြားစြာေႏွာင့္ယွက္ဖ်က္ ဆီးေန ေၾကာင္း ဟုလည္း ေရးသားေဖာ္ျပထားပါသည္။
၅။ ထိုစာတြင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ (Rohingya) ဆိုေသာ ျမန္မာျပည္သူလူထု အားလုံးက လက္မခံသည့္ အသုံး အႏႈန္းအား ေတာက္ေလွ်ာက္သုံးႏႈန္းထားသည္ ။ ၎ကဲ့သို႔ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားသည္ ရခိုင္ ပဋိပကၡစတင္ခ်ိန္ ကပင္ အစဥ္တစ္စိုက္ စြပ္စြဲလာသည့္ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ စြပ္စြဲခ်က္ တစ္ခုခ်င္းအလိုက္ မဟုတ္ မမွန္ေၾကာင္းကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏ ရခိုင္ပဋိပကၡႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ၊ ထုတ္ျပန္ခ်က္ တို႔၌ ေဖာ္ျပထားၿပီး ျဖစ္သည့္အျပင္ ရခိုင္ပဋိပကၡႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျဖစ္စဥ္မွန္မ်ားအား တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕က ၁၀ ႀကိမ္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
၆။ စင္စစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသ၌ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူး ေျပာင္းၿပီး ကာလေနာက္ပိုင္း၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ပဋိပကၡ၊ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ပဋိပကၡမ်ားသည္ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားမ်ားကေသာ္လည္းေကာင္း၊ တပ္မေတာ္ အပါအဝင္ လုံၿခဳံေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေသာ္လည္း ေကာင္း အစပ်ိဳးခဲ့ေသာ ပဋိပကၡမ်ား မဟုတ္ဘဲ ၎နယ္ေျမအတြင္း ေခတ္အဆက္ဆက္ တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီ တို႔က အစပ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ျဖစ္စဥ္သည္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသူ တစ္ဦးကို ဘဂၤါလီမ်ားက အဓမၼျပဳက်င့္ရာမ ွအစပ်ိဳး ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုႏွစ္ျဖစ္စဥ္သည္ ဘဂၤါလီ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕က နယ္ျခားေစာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရဲကင္း စခန္းမ်ားကို တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း အင္အားသုံး ဝင္ေရာက္ တိုက္ ခိုက္ျခင္းမွ အစပ်ိဳးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားစဥ္ ကာလအတြင္း၌ တပ္မေတာ္ အပါအဝင္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ တပ္မေတာ္သား ၉ ဦး၊ လုံၿခဳံေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၂၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၃၀ ဦး၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား ၂၁ ဦး၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၅၂ ဦး၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ၅၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၁၂၄ ဦး အသက္ ဆုံးရႈံးရမႈ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအဝင္ ၎ေဒသရွိ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ေနရပ ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသျဖင့္ အိုးမဲ့၊ အိမ္မဲ့ျဖစ္မႈမ်ားအား ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ တို႔မွ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားအား အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ARSA အဖြဲ႕မွ လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎တို႔ ကိုယ္တိုင္ ဝန္ခံခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည ္။ ARSA အဖြဲ႕အေနျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာ ေဒသရွိ ၎တို႔ႏွင့္ မ်ိဳးႏြယ္တူ၊ ဘာသာတူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္လည္း ႏိုင္ငံတစ္ကာ သံတမန္မ်ား၊ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္မ်ားအား ျဖစ္စဥ္မွန္မ်ား သိရွိ စုံစမ္းႏိုင္ေစေရး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသ မ်ားသို႔ သတင္းရယူေရး ခရီးစဥ္မ်ား စီစဥ္ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤစာတြင္မူ အၾကမ္းဖက္ ဘဂၤါလီ မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားအား မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ လုံးဝ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းမရွိဘဲ တရားဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ေနေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားကိုသာ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အင္အား ၄၀၀၀ ခန္႔က ႀကိဳတင္ စီစဥ္ျပင္ဆင္၍ အင္အားသုံး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎ျဖစ္စဥ္၏ ေနာက္ကြယ္၌ လြန္စြာ ရႈပ္ေထြးသည့္ အေျခအေနမ်ား၊ သမိုင္းေနာက္ခံ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္မ်ားစြာ ရွိသည္ကို ဦးစြာေလ့လာသိရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္၊ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲ အၿပီးတြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဘဂၤလားနယ္မွ ဘဂၤါလီမ်ားအား ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားေစခိုင္းရန္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအစိုးရက ခြင့္ျပဳေခၚယူ ခဲ့ရာမွ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး လူဦးေရ တိုးပြား လာျခင္း၊
၎ ဘဂၤါလီမ်ားက ေဒသခံတိုင္းရင္းသား မ်ားကို ၎တို႔ေနရင္းေဒသမွ ထြက္ခြာသြားေစရန္ တိုက္ခိုက္ေမာင္းထုတ္၍ ဘဂၤါလီ နယ္ေျမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္လာျခင္းေၾကာင့္ ရခိုင္-ဘဂၤါလီ ပဋိပကၡမ်ား စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း၊ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြား ခဲ့သည့္ အလယ္သံေက်ာ္ အေရးအခင္းတြင္ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသားေက်း႐ြာေပါင္း ၁၅၂ ႐ြာ ပ်က္စီးၿပီး ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တစ္သိန္းေက်ာ္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ အသက္ ဆုံးရႈံးခဲ့ရျခင္း၊
လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္း မူဂ်ာဟစ္ လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီတို႔ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ နယ္ေျမမ်ားအား အာကစၥတန္(Arkistan) ႏိုင္ငံ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာျပည္နယ္ စသည္ျဖင့္ ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း၊ ကမာၻ႔ မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈအတြက္ ကြဲျပား ျခားနားေသာ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္၊ အရည္ အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားရွိၿပီး ၎ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံသား စိစစ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ၿပီးျပတ္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ၿပီးမွသာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရွိသူမ်ားကို ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ေပးအပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္၍ ဘဂၤါလီမ်ားအား ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈလက္ခံရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ တိုက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ စိစစ္မႈ လက္မခံျခင္း၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသအား ၎တို႔၏ စည္း႐ုံးေရး နယ္ေျမမွ အေျခခံ နယ္ေျမ၊ အမာခံ နယ္ေျမ၊ လြတ္ေျမာက္ေရးန ယ္ေျမ အျဖစ္တည္ေထာင္ရန္ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ား အပါအဝင္ နည္းမ်ိဳး စုံျဖင့္ ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္လာျခင္းတို႔သည္ ထိန္းခ်ဳပ္ ဖုံးကြယ္၍ မရေသာ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားျဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ျဖစ္စဥ္သည္ ရခိုင္တိုင္းရင္းသူ တစ္ဦးကို ဘဂၤါလီမ်ားက အဓမၼျပဳက်င့္ရာမ ွအစပ်ိဳး ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ခုႏွစ္ျဖစ္စဥ္သည္ ဘဂၤါလီ လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕က နယ္ျခားေစာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရဲကင္း စခန္းမ်ားကို တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း အင္အားသုံး ဝင္ေရာက္ တိုက္ ခိုက္ျခင္းမွ အစပ်ိဳးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားစဥ္ ကာလအတြင္း၌ တပ္မေတာ္ အပါအဝင္ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ တပ္မေတာ္သား ၉ ဦး၊ လုံၿခဳံေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၂၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၃၀ ဦး၊ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား ၂၁ ဦး၊ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၅၂ ဦး၊ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ ၅၁ ဦး၊ စုစုေပါင္း ၁၂၄ ဦး အသက္ ဆုံးရႈံးရမႈ၊ ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားမ်ားအပါအဝင္ ၎ေဒသရွိ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ေနရပ ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသျဖင့္ အိုးမဲ့၊ အိမ္မဲ့ျဖစ္မႈမ်ားအား ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ တို႔မွ သတင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ အၾကမ္းဖက္လုပ္ရပ္မ်ားအား အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕ျဖစ္ေသာ ARSA အဖြဲ႕မွ လုပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎တို႔ ကိုယ္တိုင္ ဝန္ခံခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည ္။ ARSA အဖြဲ႕အေနျဖင့္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာ ေဒသရွိ ၎တို႔ႏွင့္ မ်ိဳးႏြယ္တူ၊ ဘာသာတူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္းကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရႏွင့္ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္လည္း ႏိုင္ငံတစ္ကာ သံတမန္မ်ား၊ ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ မ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေထာက္မ်ားအား ျဖစ္စဥ္မွန္မ်ား သိရွိ စုံစမ္းႏိုင္ေစေရး ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသ မ်ားသို႔ သတင္းရယူေရး ခရီးစဥ္မ်ား စီစဥ္ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ဤစာတြင္မူ အၾကမ္းဖက္ ဘဂၤါလီ မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားအား မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ လုံးဝ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပျခင္းမရွိဘဲ တရားဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ေနေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားကိုသာ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္အင္အား ၄၀၀၀ ခန္႔က ႀကိဳတင္ စီစဥ္ျပင္ဆင္၍ အင္အားသုံး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎ျဖစ္စဥ္၏ ေနာက္ကြယ္၌ လြန္စြာ ရႈပ္ေထြးသည့္ အေျခအေနမ်ား၊ သမိုင္းေနာက္ခံ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္အလက္မ်ားစြာ ရွိသည္ကို ဦးစြာေလ့လာသိရွိရန္လိုအပ္ပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီမ်ား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္၊ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ပထမ စစ္ပြဲ အၿပီးတြင္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၊ ဘဂၤလားနယ္မွ ဘဂၤါလီမ်ားအား ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားေစခိုင္းရန္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီအစိုးရက ခြင့္ျပဳေခၚယူ ခဲ့ရာမွ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၿပီး လူဦးေရ တိုးပြား လာျခင္း၊
၎ ဘဂၤါလီမ်ားက ေဒသခံတိုင္းရင္းသား မ်ားကို ၎တို႔ေနရင္းေဒသမွ ထြက္ခြာသြားေစရန္ တိုက္ခိုက္ေမာင္းထုတ္၍ ဘဂၤါလီ နယ္ေျမျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္လာျခင္းေၾကာင့္ ရခိုင္-ဘဂၤါလီ ပဋိပကၡမ်ား စတင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း၊ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြား ခဲ့သည့္ အလယ္သံေက်ာ္ အေရးအခင္းတြင္ ရခိုင္ တိုင္းရင္းသားေက်း႐ြာေပါင္း ၁၅၂ ႐ြာ ပ်က္စီးၿပီး ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တစ္သိန္းေက်ာ္ ေနရပ္စြန္႔ခြာထြက္ေျပးရၿပီး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္ အသက္ ဆုံးရႈံးခဲ့ရျခင္း၊
လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္း မူဂ်ာဟစ္ လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားႏွင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရးပါတီတို႔ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီး ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ၊ ရေသ့ေတာင္ နယ္ေျမမ်ားအား အာကစၥတန္(Arkistan) ႏိုင္ငံ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာျပည္နယ္ စသည္ျဖင့္ ထူေထာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ခဲ့ျခင္း၊ ကမာၻ႔ မည္သည့္ႏိုင္ငံတြင္မဆို ႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈအတြက္ ကြဲျပား ျခားနားေသာ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္၊ အရည္ အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားရွိၿပီး ၎ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံသား စိစစ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ၿပီးျပတ္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ၿပီးမွသာ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ရွိသူမ်ားကို ႏိုင္ငံသား အျဖစ္ေပးအပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္၍ ဘဂၤါလီမ်ားအား ႏိုင္ငံသားစိစစ္မႈလက္ခံရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ တိုက္တြန္းေျပာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ စိစစ္မႈ လက္မခံျခင္း၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသအား ၎တို႔၏ စည္း႐ုံးေရး နယ္ေျမမွ အေျခခံ နယ္ေျမ၊ အမာခံ နယ္ေျမ၊ လြတ္ေျမာက္ေရးန ယ္ေျမ အျဖစ္တည္ေထာင္ရန္ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ား အပါအဝင္ နည္းမ်ိဳး စုံျဖင့္ ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္လာျခင္းတို႔သည္ ထိန္းခ်ဳပ္ ဖုံးကြယ္၍ မရေသာ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားျဖစ္သည္။
၇။၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ နယ္ျခားတပ္ဖြဲ႕ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရဲကင္းစခန္း ၃ ခုအား အစြန္းေရာက ္ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက အင္အားသုံး၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း တိုက္ခိုက္ ခဲ့ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ ဝင္ ၁၀ ဦး က်ဆုံးၿပီး ၅ ဦး ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ကာ လက္နက္ ၆၈ လက္ႏွင ့္ခဲယမ္းမ်ား ဆုံးရႈံးခဲ့ သည္။ ျဖစ္စဥ္ကာလ အတြင္း ေဒသခံျပည္သူ ၇၉ ဦး သတ္ျဖတ္ ခဲ့ရၿပီး ၃၇ ဦး ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ရပါသည္။
၈။၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္တြင္ ARSA အဖြဲ႕မွဦးေဆာင္သည့္ အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ တပ္ဌာနခ်ဳပ ္တစ္ခုႏွင့္ ရဲစခန္း ၃၀ အပါအဝင္ ေက်း ႐ြာေပါင္း ၃၇ ႐ြာ တို႔၌ ေနရာ တစ္ခုလွ်င္ ဘဂၤါလီ အင္အား ၅၀၀ ဦးမွ ၇၀၀ ဦး အၾကား အနည္းဆုံးပါဝင္၍ မိုင္းေထာင္ေဖာက္ခြဲျခင္း၊ ဓား၊ လွံ၊ လက္နက္၊ လက္လုပ္မိုင္းမ်ားျဖင့္ အင္အားသုံး၍ ဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္ျခင္း မ်ားအား ႀကိဳတင္စီစဥ္၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါသည္၊၊
၎ေန႔ တစ္ရက္တည္းတြင္ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈျဖစ္စဥ္ ၃၈ ႀကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ စစ္သည္ ၁ ဦး၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၁၀ ဦး၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဦးစီးဌာနမွဝန္ထမ္း ၁ ဦး၊ ေပါင္း ၁၂ ဦး က်ဆုံး ခဲ့ၿပီး အခ်ိဳ႕ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိကာ ရဲကင္းစခန္းမ်ားမွ လက္နက္ငယ္ ၆ လက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္မ်ားထံ ပါရွိသြားခဲ့ ပါသည္။
၉။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ဆဲ ဥပေဒ၊ လုပ္ထုံး လုပ္နည္းမ်ားႏွင့္ အညီ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ျခင္းရွိ၊ မရွိအား စစ္ေဆးသုံးသပ ္အႀကံျပဳ တင္ျပႏိုင္ရန ္အတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ ္စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္အား ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဒုတိယသမၼတ ဦးျမင့္ေဆြ ဦးစီးသည့္ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၂ ဦးျဖင့္လည္းေကာင္း၊
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး (ၾကည္း)မွ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ ရဲမႉးခ်ဳပ္ ဝင္းထြန္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္လည္းေကာင္း လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား၏ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့မႈမ်ားသည္ ထိေတြ႕တိုက္ခိုက္မႈ စည္းမ်ဥ္း(ROE)ႏွင ့္အညီ ေဆာင္႐ြက္မႈ ရွိ/မရွိ၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး(ၾကည္း) ၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား အတိုင္းလိုက္နာမႈရွိ/ မရွိႏွင့္ ဥပေဒႏွင့္ညီ/ မညီ စုံစမ္းစစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။
တပ္မေတာ္စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္ ၃ ခုႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တရား ဥပေဒႏွင ့္အညီ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သားမ်ား အေနျဖင့္ ေပးအပ္သည့္ တာဝန္မ်ားကို ဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ျခင္းရွိ/ မရွိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ စစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ အင္းဒင္ေက်း႐ြာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း ကြင္းဆင္း စစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး (ၾကည္း)မွ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ ရဲမႉးခ်ဳပ္ ဝင္းထြန္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္လည္းေကာင္း လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ မ်ား၏ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့မႈမ်ားသည္ ထိေတြ႕တိုက္ခိုက္မႈ စည္းမ်ဥ္း(ROE)ႏွင ့္အညီ ေဆာင္႐ြက္မႈ ရွိ/မရွိ၊ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္႐ုံး(ၾကည္း) ၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ား အတိုင္းလိုက္နာမႈရွိ/ မရွိႏွင့္ ဥပေဒႏွင့္ညီ/ မညီ စုံစမ္းစစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။
တပ္မေတာ္စုံစမ္း စစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕က ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္ ၃ ခုႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တရား ဥပေဒႏွင ့္အညီ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သားမ်ား အေနျဖင့္ ေပးအပ္သည့္ တာဝန္မ်ားကို ဥပေဒႏွင့္ အညီေဆာင္႐ြက္ျခင္းရွိ/ မရွိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေအးဝင္း ဦးစီး စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ျဖင့္ စစ္ေဆးေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။ အင္းဒင္ေက်း႐ြာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း ကြင္းဆင္း စစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။
၁၀။ တပ္မေတာ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ အေနျဖင့္ စုံစမ္းစစ္ေဆးရာ၌ ျပင္ပ သက္ေသမ်ား အျဖစ္ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသရွိ တိုင္းရင္းသားေက်း႐ြာ ၂ ႐ြာမွ တိုင္းရင္းသား ၁၉၅ ဦး၊ ဟိႏၵဴေက်း႐ြာ ၂ ႐ြာမွ ဟိႏၵဴ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၀၅ ဦးႏွင့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၅၄ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၈၁၇ ဦး စုစုေပါင္း ၃၂၁၇ ဦးအား ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့ၿပီး အသိသက္ေသ စုစုေပါင္း ၈၀၄ ဦးတို႔၏ သက္ေသထ ြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ရယူႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္၌ တပ္မေတာ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕၏ ခိုင္မာ သည့္ သက္ေသမ်ားအေပၚ စုံစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ား အရ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ လုံၿခဳံေရး စခန္းမ်ားသို႔ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ ဘဂၤါလီ အင္အားမွာ မူလက ၄၀၀၀ ဦးခန္႔ ခန္႔မွန္းခဲ့ေသာ္လည္း စိစစ္ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားအရ အနည္းဆုံးအင္အား ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ အမ်ားဆုံး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိ ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါ သည္။
ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ ေခါင္းေဆာင္ အာဘာအူလႅာ သည္ ေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ခန္႔အပ္ တာဝန ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ အမည္၊ ေက်း႐ြာ အုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေဖာ္ထုတ္ရရွိခဲ့ပါသည္။
၎ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေမာ္လဝီ ဆရာမ်ား၊ ေက်း႐ြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ားက ိုအေျခခံၿပီး အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕မ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေၾကာင္း၊ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ မ်ားႏွင့္နီးစပ္သူမ်ား၊ ၎တို႔၏ ၾသဇာမခံသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕သို႔ မဝင္ေရာက္လိုသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ သင္တန္း မတက္ေရာက္ လိုသူမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ လည္လွီး သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားေဆာင္႐ြက္ခဲ့ သည့္အျပင္ ေက်း႐ြာရွိ ဘဂၤါလီ႐ြာသားမ်ားအား ကိုရမ္က်မ္း ကိုင္၍ က်မ္းက်ိန္ကာ အၾကမ္းဖက ္အဖြဲ႕သို႔ ဝင္ေရာက္ေစ သျဖင့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာတိုင္းရွိ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား အမ်ားစုမွာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား အျဖစ္ အဓမၼ သြတ္သြင္း ခံရေၾကာင္း စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္၌ တပ္မေတာ္ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕၏ ခိုင္မာ သည့္ သက္ေသမ်ားအေပၚ စုံစမ္းစစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ား အရ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ လုံၿခဳံေရး စခန္းမ်ားသို႔ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ အၾကမ္းဖက္ ဘဂၤါလီ အင္အားမွာ မူလက ၄၀၀၀ ဦးခန္႔ ခန္႔မွန္းခဲ့ေသာ္လည္း စိစစ္ေဖာ္ထုတ္ခ်က္မ်ားအရ အနည္းဆုံးအင္အား ၁၀၀၀၀ ေက်ာ္မွ အမ်ားဆုံး ၂၀၀၀၀ ေက်ာ္အထိ ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါ သည္။
ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၉ ရက္ေန႔ျဖစ္စဥ္မ်ား ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္ ေခါင္းေဆာင္ အာဘာအူလႅာ သည္ ေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ခန္႔အပ္ တာဝန ္ေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ အမည္၊ ေက်း႐ြာ အုပ္စု၊ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေဖာ္ထုတ္ရရွိခဲ့ပါသည္။
၎ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ေက်း႐ြာအလိုက္ ေမာ္လဝီ ဆရာမ်ား၊ ေက်း႐ြာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးမ်ားက ိုအေျခခံၿပီး အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕မ်ား က်ယ္ျပန္႔စြာ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေၾကာင္း၊ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ မ်ားႏွင့္နီးစပ္သူမ်ား၊ ၎တို႔၏ ၾသဇာမခံသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႕သို႔ မဝင္ေရာက္လိုသူမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္ သင္တန္း မတက္ေရာက္ လိုသူမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ လည္လွီး သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ားေဆာင္႐ြက္ခဲ့ သည့္အျပင္ ေက်း႐ြာရွိ ဘဂၤါလီ႐ြာသားမ်ားအား ကိုရမ္က်မ္း ကိုင္၍ က်မ္းက်ိန္ကာ အၾကမ္းဖက ္အဖြဲ႕သို႔ ဝင္ေရာက္ေစ သျဖင့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာတိုင္းရွိ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား အမ်ားစုမွာ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား အျဖစ္ အဓမၼ သြတ္သြင္း ခံရေၾကာင္း စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ရွိရပါသည္။
၁၁။ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းခဲ့သည့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၅၄ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၂၈၁၇ ဦးႏွင့္ သက္ေသ ထြက္ဆို ခ်က္ရယူခဲ့သည့္ ဘဂၤါလီေက်း႐ြာ ၁၀၅ ႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၃၆၂ ဦး တို႔၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားအရ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ အျပစ္မဲ့႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ားအား ဥပေဒမဲ့ ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီး မ်ားအား လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ မုဒိမ္းမႈမ်ားက်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း၊ ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ႐ိုက္ႏွက္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းမ်ား၊ မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္းမ်ား မရွိေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္စစ္ေဆး ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသရွိ ဘဂၤါလီ႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ား၏ သက္ေသထြက္ဆိုခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္ အဆင့္ဆင့္မွ ႀကိဳတင္ စီမံ၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း တိုက္ခိုက္ရန္ အမိန္႔ေပးခဲ့ၿပီး ARSA အစြန္းေရာက ္ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမား အမာခံမ်ားႏွင့္ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား၊ ကေလးမ်ား အပါအဝင္ အမ်ားအျပား ပါဝင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ္လည္း တိုက္ခိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိသျဖင့္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက ေနအိမ္မ်ားကို မီးရႈိ႕၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ဦးစြာ ထြက္ေျပးေၾကာင္း၊ က်န္႐ြာသားမ်ားကိုလည္း ထိုကဲ့သို႔ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အက်ပ္ကိုင္ျခင္း၊ စည္း႐ုံးျခင္း စသည့္ နည္းလမ္းေပါင္းစုံသုံး၍ ျပဳလုပ္ ခဲ့သျဖင့္ အမ်ားအျပား ထြက္ေျပးခဲ့ရေၾကာင္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေတြ႕ရွိရသည္။
ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသရွိ ဘဂၤါလီ႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ား၏ သက္ေသထြက္ဆိုခ်က္အရ အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္ရာတြင္ အၾကမ္းဖက္ေခါင္းေဆာင္ အဆင့္ဆင့္မွ ႀကိဳတင္ စီမံ၍ တစ္ခ်ိန္တည္း၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း တိုက္ခိုက္ရန္ အမိန္႔ေပးခဲ့ၿပီး ARSA အစြန္းေရာက ္ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမား အမာခံမ်ားႏွင့္ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား၊ ကေလးမ်ား အပါအဝင္ အမ်ားအျပား ပါဝင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ္လည္း တိုက္ခိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ေအာင္ျမင္မႈ မရွိသျဖင့္ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားက ေနအိမ္မ်ားကို မီးရႈိ႕၍ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ဦးစြာ ထြက္ေျပးေၾကာင္း၊ က်န္႐ြာသားမ်ားကိုလည္း ထိုကဲ့သို႔ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အက်ပ္ကိုင္ျခင္း၊ စည္း႐ုံးျခင္း စသည့္ နည္းလမ္းေပါင္းစုံသုံး၍ ျပဳလုပ္ ခဲ့သျဖင့္ အမ်ားအျပား ထြက္ေျပးခဲ့ရေၾကာင္း စုံစမ္းစစ္ေဆးေတြ႕ရွိရသည္။
၁၂။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ နံနက္တြင္ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္မ်ား ေနထိုင္ေသာ ရဲေဘာက္က် ေက်း႐ြာမွ ႐ြာသူ၊ ႐ြာသား ၅၂ ဦး၊ ခေမာင္းဆိပ ္(ေတာင္) ႐ြာမွ ၅၃ ဦးတို႔အား အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီမ်ားက ဖမ္းဆီးခဲ့ၿပီး ေနအိမ္မ်ားရွိပ စၥည္းမ်ားလုယက္ျခင္း၊ ဘုရားစင္ႏွင့္ ႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ားကို ႐ိုက္ခ်ိဳးျခင္း၊ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ မ်ားကို မီးရႈိ႕ျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ရဲေဘာက္က်႐ြာမွ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးငယ္ တစ္ဦးႏွင့္ ခေမာင္းဆိပ္ (ေတာင္)႐ြာမွ အမ်ိဳးသမီး ၈ ဦးတို႔ကို မသတ္ဘဲ ၎တို႔၏ေရွ႕တြင္ပင္ က်န္႐ြာသူ၊ ႐ြာသားမ်ားျဖစ္ေသာ ရဲေဘာက္က်ေက်း႐ြာမွ ၄၅ ဦးကို လူမဆန္စြာ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္၍ က်င္းေဘးတြင္ ပက္လက္ လွန္ထားၿပီး လည္လွီး၍ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခဲ့ပါသည္။
ဖမ္းဆီးခံရသူ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၁၀၅ ဦး အနက္ ၆၀ ဦးမွာ ယေန႔တိုင္ ေပ်ာက္ဆုံးဆဲျဖစ္ၿပီး က်န္ရစ္သူ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အစၥလာမ္ ဘာသာသို႔ အတင္းအက်ပ္ ကူးေျပာင္းခိုင္းၿပီး ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္၊ ဘဒကားေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ခုံတိုင္႐ြာမွ ၿမိဳ တိုင္းရင္းသား ၇ ဦးကို ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားက လူအုပ္ျဖင့္ ဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ ခဲ့ေၾကာင္း၊ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၎တို႔အား ေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး ၾသဇာ တည္ေဆာက္ရန္ ရည္႐ြယ္၍ ရက္စက္စြာ လည္လွီး သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား/ဟိႏၵဴ/ဘဂၤါလီ စုစုေပါင္း ၁၃၁ ဦး ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ ရွိရပါသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသရွိ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုအေပၚ အႏိုင္က်င့္၍ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၿပီး လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ျခင္း (Genocide) ႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံး သန္႔စင္ျခင္း ( Ethnic Cleansing) အား ARSA ဦးေဆာင္ေသာ အစြန္းေရာက ္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမား မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထိုင္စဥ္ ႏိုင္ငံတကာမွ သံတမန္မ်ား၊ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ားလာ ေရာက္ပါက ၎တို႔မွ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ သင္ၾကားထားသည့္အတိုင္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံး သန္႔စင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲေျပာဆိုႏိုင္ရန္ လုပ္ႀကံ ဖန္တီးခဲ့ျခင္း ျပဳလုပ္ ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ဖမ္းဆီးခံရသူ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ ၁၀၅ ဦး အနက္ ၆၀ ဦးမွာ ယေန႔တိုင္ ေပ်ာက္ဆုံးဆဲျဖစ္ၿပီး က်န္ရစ္သူ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို အစၥလာမ္ ဘာသာသို႔ အတင္းအက်ပ္ ကူးေျပာင္းခိုင္းၿပီး ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံသို႔ ေခၚေဆာင္သြားခဲ့ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္၊ ဘဒကားေက်း႐ြာအုပ္စု၊ ခုံတိုင္႐ြာမွ ၿမိဳ တိုင္းရင္းသား ၇ ဦးကို ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားက လူအုပ္ျဖင့္ ဝိုင္းဝန္းတိုက္ခိုက္ မီးရႈိ႕သတ္ျဖတ္ ခဲ့ေၾကာင္း၊ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ ၎တို႔အား ေၾကာက္႐ြံ႕ၿပီး ၾသဇာ တည္ေဆာက္ရန္ ရည္႐ြယ္၍ ရက္စက္စြာ လည္လွီး သတ္ျဖတ္ခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား/ဟိႏၵဴ/ဘဂၤါလီ စုစုေပါင္း ၁၃၁ ဦး ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ေတြ႕ ရွိရပါသည္။
ထိုကဲ့သို႔ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာေဒသရွိ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုအေပၚ အႏိုင္က်င့္၍ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ၿပီး လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္ျခင္း (Genocide) ႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံး သန္႔စင္ျခင္း ( Ethnic Cleansing) အား ARSA ဦးေဆာင္ေသာ အစြန္းေရာက ္ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမား မ်ားက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း တစ္ဖက္ႏိုင္ငံ ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ ေနထိုင္စဥ္ ႏိုင္ငံတကာမွ သံတမန္မ်ား၊ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ားလာ ေရာက္ပါက ၎တို႔မွ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ သင္ၾကားထားသည့္အတိုင္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ လူမ်ိဳးတုံး သန္႔စင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲေျပာဆိုႏိုင္ရန္ လုပ္ႀကံ ဖန္တီးခဲ့ျခင္း ျပဳလုပ္ ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။
၁၃။ တပ္မေတာ ္အေနျဖင့္ ရခိုင္ပဋိပကၡအတြင္း တည္ဆဲ စစ္ဘက္/နယ္ဘက္ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီသာ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီး လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းရွိ၊ မရွိ ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တစ္ဦး ဦးေဆာင္ေသာ စုံစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္း၍ လက္ေတြ႕က်က် ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးကာ စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအား ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ႐ုံမက ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့ေသာ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား တည္ဆဲတရား ဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီ အေရးယူေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ ္လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိက တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ရသည့္ အေနာက္ ပိုင္း တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉးအားလည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိေနသျဖင့္ တာဝန္ ဆက္လက္ထမ္း ေဆာင္ခြင့္က ိုရပ္နား ခဲ့ပါသည္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အရာရွိ၊ စစ္သည္ ၇ ဦး၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္၃ ဦး တို႔အား တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ အေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ကာ အမႈတြင္ ပါဝင္ေသာ အရပ္သားမ်ား အားလည္း သက္ဆိုင္ ရာ တရား႐ုံး မ်ား၌ တရားစြဲဆို အေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ပါသည္။
ဘဂၤါလီမ်ားကိုလည္း တည္ဆဲ တရားဥပေဒမ်ား ႏွင့္အညီသာ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ၎ကဲ့သို႔ ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ၾကားမွ တပ္မေတာ္၏ မူဝါဒမဟုတ္ေသာ တစ္ဦးခ်င္း၏ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈ အမွားမ်ားအား ပုံႀကီးခ်ဲ႕ကာ တပ္မေတာ္တစ္ရပ္လုံး က်ဴးလြန္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲထားသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ ္လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိက တာဝန္ယူ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္ရသည့္ အေနာက္ ပိုင္း တိုင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ တိုင္းမႉးအားလည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ အေျခအေနမ်ား ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိေနသျဖင့္ တာဝန္ ဆက္လက္ထမ္း ေဆာင္ခြင့္က ိုရပ္နား ခဲ့ပါသည္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ အရာရွိ၊ စစ္သည္ ၇ ဦး၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕ဝင္၃ ဦး တို႔အား တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ အညီ အေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ကာ အမႈတြင္ ပါဝင္ေသာ အရပ္သားမ်ား အားလည္း သက္ဆိုင္ ရာ တရား႐ုံး မ်ား၌ တရားစြဲဆို အေရးယူအျပစ္ေပးခဲ့ပါသည္။
ဘဂၤါလီမ်ားကိုလည္း တည္ဆဲ တရားဥပေဒမ်ား ႏွင့္အညီသာ အေရးယူေဆာင္႐ြက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ၎ကဲ့သို႔ ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ၾကားမွ တပ္မေတာ္၏ မူဝါဒမဟုတ္ေသာ တစ္ဦးခ်င္း၏ လုပ္ကိုင္ေဆာင္႐ြက္မႈ အမွားမ်ားအား ပုံႀကီးခ်ဲ႕ကာ တပ္မေတာ္တစ္ရပ္လုံး က်ဴးလြန္ေနသေယာင္ စြပ္စြဲထားသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
၁၄။ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးအား ေဆာင္႐ြက္ရာတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရထံ တင္ျပ၍သာ စနစ္တစ္က် ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။ ရခိုင္ပဋိပကၡ တြင္လည္း စစ္ဆင္ေရး၊ လုံၿခဳံေရး ေဆာင္႐ြက္မႈအား အစိုးရ၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္ႏွင့္အညီ စစ္ဆင္ေရးမွသည္ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈ ထိန္းသိမ္းေရး အေျခအေနသို႔ ေလွ်ာ့ခ် ေျပာင္းလဲေဆာင္႐ြက္ခဲ့ပါသည္။
ႏိုင္ငံေတာ ္အစိုးရအေနျဖင့္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ေရွာင္တိမ္းသြားေသာ ဘဂၤါလီမ်ားအား ဥပေဒႏွင့္ အညီ ျပန္လည္ လက္ခံရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ခံရန္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
စင္စစ္ ထြက္ေျပး ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ေနာက္ပိုင္း ၎ေဒသ၌ ထိေတြ႕ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း မရွိေတာ့သည့္အခ်ိန္မွသာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ အမ်ားစုသည္ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီအုပ္စု (ARSA)ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနသူ မ်ားျဖစ္၍ တရားဥပေဒႏွင့္အည ီစုံစမ္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူျခင္းျပဳလုပ္ခံရမည္ကို စိုးရိမ္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ား၏ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ဖိအားေပး လႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ား တတိယႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ရရွိမည္ဟူေသာ မက္လုံးေပးမႈမ်ား ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၾကသူမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။
၎အျပင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ၁ ဦး၏ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ အလုပ္သမား လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာနမွ ေတာင္းယူထား ေသာ စာရင္းအရ မိသားစု တစ္စုလွ်င္ မိသားစုဝင္ ၂၀ ဦးမွ ၃၀ ဦး အထိ ပ်မ္းမွ်ရွိၾကသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္သူ ၁၀၀၀၀ ရွိလွ်င္ပင္ မိသားစုဝင္ ၂၀၀,၀၀၀ ခန္႔ႏွင့္ မိသားစု ၁ စုခ်င္း အလိုက္ ေဆြမ်ိဳး အသိုင္းအဝိုင္းမ်ားပါ ပတ္သက္ ဆက္စပ္လ်က္ ထြက္ေျပးၾက သူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အသက္ကိုပင္ စြန္႔လႊတ္ရန္ သစၥာအဓိဌာန္ ၄ ခ်က္ကို ဦးထိပ္႐ြက္ထားၾကရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား၊ ႏိုင္ငံတစ္ကာ ဥပေဒမ်ား၊ တပ္မေတာ္ အက္ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာၾကရသည့္ ဥပေဒ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။
“ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ပုဒ္မ-၃၃၈ ႏွင့္ ၃၄၁’’ ပါအတိုင္း“ ႏိုင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအ ႏၲရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္။ ’’ “ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား က်ေရာက္ လာလွ်င္ တပ္မေတာ္ကက ူညီေဆာင္႐ြက္ရမည္။” ဆိုေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားအတိုင္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးယႏၲရားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူလူထု အားလုံးကို အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္း သူမ်ား၏ ေဘးရန္မွ ကာကြယ္ျခင္း သာျဖစ္ပါသည္။
တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားအား ေက်ာ္လြန္၍ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းသည့္ အမိန္႔မ်ားေပး၍ ေဆာင္႐ြက္ေစျခင္း မရွိဘဲ ေဒသခံလူထုႏွင ့္တိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ ကာကြယ္ရင္း စိတ္ဆႏၵေစာ၍ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ေသာလုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ အမွားမ်ားရွိပါကလည္း တရားဥပေဒႏွင့္ အညီ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူလ်က ္ရွိ ပါသည္။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေသာ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိရန္ ဆႏၵအမွန္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ စိတ္ရွည္သည္းခံ စြာျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရာ ယခုအထိ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA)လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ၁၀ ဖြဲ႕ရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈတြင္ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ယခင္သေဘာတူ ထားေသာ သေဘာ တူညီ ခ်က္မ်ား၊ NCA စာခ်ဳပ္ပါ ႏွစ္ဖက္လိုက္နာရန္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ က်င့္ဝတ ္စည္းကမ္းမ်ား၊ တပ္မေတာ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မူဝါဒ (၆)ရပ္ အေပၚတြင္သာ မူတည္၍ သစၥာရွိရွိ တိက်စြာ လိုက္နာေဆာင္႐ြက္ လ်က္ရွိပါသည္။ လက္ေတြ႕အေနျဖင့္လည္း NCA လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ား၌ ပဋိပကၡမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္း၍ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို အဓိကထား လက္တြဲေဆာင္႐ြက္ေနႏိုင္ၿပီျဖစ္ပါ သည္။
ႏိုင္ငံေတာ ္အစိုးရအေနျဖင့္လည္း ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ဘူးသီးေတာင္-ေမာင္ေတာပဋိပကၡႏွင့္ ပတ္သက္၍ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ေရွာင္တိမ္းသြားေသာ ဘဂၤါလီမ်ားအား ဥပေဒႏွင့္ အညီ ျပန္လည္ လက္ခံရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ခံရန္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္လ်က္ရွိပါသည္။
စင္စစ္ ထြက္ေျပး ဘဂၤါလီမ်ားသည္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလ ၅ ရက္ေန႔ေနာက္ပိုင္း ၎ေဒသ၌ ထိေတြ႕ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း မရွိေတာ့သည့္အခ်ိန္မွသာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး ၎တို႔ အမ်ားစုသည္ အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ဘဂၤါလီအုပ္စု (ARSA)ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနသူ မ်ားျဖစ္၍ တရားဥပေဒႏွင့္အည ီစုံစမ္းစစ္ေဆးျခင္း၊ အေရးယူျခင္းျပဳလုပ္ခံရမည္ကို စိုးရိမ္ျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ား၏ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးရန္ ဖိအားေပး လႈံ႕ေဆာ္ခ်က္မ်ား တတိယႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ရရွိမည္ဟူေသာ မက္လုံးေပးမႈမ်ား ေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၾကသူမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။
၎အျပင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ၁ ဦး၏ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ အလုပ္သမား လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ႏွင့္ ျပည္သူ႕အင္အား ၀န္ႀကီးဌာနမွ ေတာင္းယူထား ေသာ စာရင္းအရ မိသားစု တစ္စုလွ်င္ မိသားစုဝင္ ၂၀ ဦးမွ ၃၀ ဦး အထိ ပ်မ္းမွ်ရွိၾကသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္သူ ၁၀၀၀၀ ရွိလွ်င္ပင္ မိသားစုဝင္ ၂၀၀,၀၀၀ ခန္႔ႏွင့္ မိသားစု ၁ စုခ်င္း အလိုက္ ေဆြမ်ိဳး အသိုင္းအဝိုင္းမ်ားပါ ပတ္သက္ ဆက္စပ္လ်က္ ထြက္ေျပးၾက သူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။
တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အသက္ကိုပင္ စြန္႔လႊတ္ရန္ သစၥာအဓိဌာန္ ၄ ခ်က္ကို ဦးထိပ္႐ြက္ထားၾကရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား၊ ႏိုင္ငံတစ္ကာ ဥပေဒမ်ား၊ တပ္မေတာ္ အက္ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာၾကရသည့္ ဥပေဒ ဘက္ေတာ္သားမ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။
“ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္၊ ပုဒ္မ-၃၃၈ ႏွင့္ ၃၄၁’’ ပါအတိုင္း“ ႏိုင္ငံေတာ္အား ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပအ ႏၲရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးအတြက္ တပ္မေတာ္က ဦးေဆာင္ရမည္။ ’’ “ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ား က်ေရာက္ လာလွ်င္ တပ္မေတာ္ကက ူညီေဆာင္႐ြက္ရမည္။” ဆိုေသာ ျပ႒ာန္းခ်က္ မ်ားအတိုင္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးယႏၲရားမ်ားႏွင့္ ျပည္သူလူထု အားလုံးကို အၾကမ္းဖက္ေသာင္းက်န္း သူမ်ား၏ ေဘးရန္မွ ကာကြယ္ျခင္း သာျဖစ္ပါသည္။
တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားအား ေက်ာ္လြန္၍ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းသည့္ အမိန္႔မ်ားေပး၍ ေဆာင္႐ြက္ေစျခင္း မရွိဘဲ ေဒသခံလူထုႏွင ့္တိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ ကာကြယ္ရင္း စိတ္ဆႏၵေစာ၍ ေဆာင္႐ြက္ ခဲ့ေသာလုပ္နည္း၊ လုပ္ဟန္ အမွားမ်ားရွိပါကလည္း တရားဥပေဒႏွင့္ အညီ ေဖာ္ထုတ္အေရးယူလ်က ္ရွိ ပါသည္။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း တပ္မေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္ေသာ ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရရွိရန္ ဆႏၵအမွန္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ စိတ္ရွည္သည္းခံ စြာျဖင့္ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ရာ ယခုအထိ ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA)လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕အစည္း ၁၀ ဖြဲ႕ရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈတြင္ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ယခင္သေဘာတူ ထားေသာ သေဘာ တူညီ ခ်က္မ်ား၊ NCA စာခ်ဳပ္ပါ ႏွစ္ဖက္လိုက္နာရန္ အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ က်င့္ဝတ ္စည္းကမ္းမ်ား၊ တပ္မေတာ္၏ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မူဝါဒ (၆)ရပ္ အေပၚတြင္သာ မူတည္၍ သစၥာရွိရွိ တိက်စြာ လိုက္နာေဆာင္႐ြက္ လ်က္ရွိပါသည္။ လက္ေတြ႕အေနျဖင့္လည္း NCA လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီးေသာ တိုင္းရင္းသား ေဒသမ်ား၌ ပဋိပကၡမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္း၍ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို အဓိကထား လက္တြဲေဆာင္႐ြက္ေနႏိုင္ၿပီျဖစ္ပါ သည္။
၁၅။ ထို႔အျပင ္လက္ရွိအေျခအေန၌လည္း ထိုင္းႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ PBS သတင္းအဖြဲ႕သည္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-ျမန္မာ နယ္စပ္ ေကာ့ဘဇား ေဒသ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ေရာက္ရွိေနသည့္ ARSA ဘဂၤါလီ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ဝင္ အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းၿပီး သတင္းေရးသားရာတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း၌ ARSA အဖြဲ႕မ်ားသည္ အစ ုတစ္စုလွ်င္ ၅ ဦးပါ အဖြဲ႕ေလးမ်ား ဖြဲ႕စည္းထားေၾကာင္း၊ အဖြဲ႕ငယ္မ်ား၏ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားသည္ ၎တို႔ တစ္ခါမွ မျမင္ဖူးေသာ အႀကီးအကဲက ၫႊန္ၾကားသည့္ လုပ္ငန္းကို လုပ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ေက်း႐ြာ ၄၀ ရွိ ႐ြာတိုင္းတြင္ ARSA အဖြဲ႕ဝင္ ၁၀၀ မွ ၂၀၀ အၾကား ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခု အမ်ားစုသည္ ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္မ်ားၾကား၌ ရွိေနၾကေၾကာင္း၊ ျပည္ပေရာက္ ARSA အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ေရး အလားအလာကို ေဆြးေႏြး ေနေၾကာင္း၊ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အတြင္း သတင္းေဖာ္ျပထား သည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ ေက်း႐ြာ ၄၀ ရွိ ႐ြာတိုင္းတြင္ ARSA အဖြဲ႕ဝင္ ၁၀၀ မွ ၂၀၀ အၾကား ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ယခု အမ်ားစုသည္ ဘဂၤါလားေဒ့ရွ္ေရာက္ ဒုကၡသည္မ်ားၾကား၌ ရွိေနၾကေၾကာင္း၊ ျပည္ပေရာက္ ARSA အစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ ဖြဲ႕ေရး အလားအလာကို ေဆြးေႏြး ေနေၾကာင္း၊ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အတြင္း သတင္းေဖာ္ျပထား သည္ကို ေတြ႕ရွိရ ပါသည္။
၁၆။ရ ခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ အပါအဝင္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ ARSA အစြန္းေရာက္ ဘဂၤါလီအၾကမ္းဖက္သမား မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္မႈအေျခအေနမ်ား၊ ဘဂၤါလီမ်ား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ သိန္းႏွင ့္ခ်ီ၍ ထြက္ေျပးရမႈ အေျခခံအေၾကာင္းအရင္းမ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရမွ ထြက္ေျပး ဘဂၤါလီမ်ား ျပန္လည္လက္ခံရန္ အသင့္ျဖစ္မႈအေပၚ ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ တုံ႔ျပန္ေဆာင္ ႐ြက္မႈအေျခအေနမ်ား၊
ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ ျပန္လည္ မဝင္ေရာက္ လိုမႈ အေျခအေနအေၾကာင္း အရင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတစ္ကာ မီဒီယာႏွင့္ သံတမန္မ်ား အပါအဝင္ NGO တို႔ကို ဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ မဟုတ္မမွန္ ပုံႀကီးခ်ဲ႕ ေျပာဆိုေနမႈ အေျခအေနမ်ား အျပင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ နယ္ေျမ ရွင္းလင္း မႈတြင္ ဥပေဒလုပ္ထုံး၊ လုပ္နည္းႏွင့္ အညီ ေဆာင္႐ြက္မ ႈအေျခအေနမ်ား၊ ေပးအပ္ထားသည့္ အမိန္႔ႏွင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာမႈရွိ/ မရွိ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈအေျခအေနမ်ား၊
လိုက္နာမႈမရွိသည့္ တပ္မေတာ္သားႏွင့္ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အခ်ိဳ႕အေပၚ အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈအေျခ အေနမ်ား စသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္ မ်ားစြာတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိေနေသာ ဥပေရာပ သမဂၢ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Mr. Stavros Limbrinidis ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ ကိုယ္စား ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္(ၾကည္း) ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး စိုးဝင္းမွ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ဘုရင့္ေနာင္ရိပ္သာ၌ လက္ခံေတြ႕ဆုံ၍ အျပန္အလွန္ အေထာက္အထားဓာတ္ပုံမ်ား ႏွင့္တစ္ကြ ပြင့္လင္းျမင္ သာစြာ ေဆြးေႏြးေပးခဲ့ၿပီးလည္းျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ ျပန္လည္ မဝင္ေရာက္ လိုမႈ အေျခအေနအေၾကာင္း အရင္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတစ္ကာ မီဒီယာႏွင့္ သံတမန္မ်ား အပါအဝင္ NGO တို႔ကို ဘဂၤါလီမ်ားႏွင့္ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံမွ မဟုတ္မမွန္ ပုံႀကီးခ်ဲ႕ ေျပာဆိုေနမႈ အေျခအေနမ်ား အျပင္ တပ္မေတာ္သားမ်ားႏွင့္ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ နယ္ေျမ ရွင္းလင္း မႈတြင္ ဥပေဒလုပ္ထုံး၊ လုပ္နည္းႏွင့္ အညီ ေဆာင္႐ြက္မ ႈအေျခအေနမ်ား၊ ေပးအပ္ထားသည့္ အမိန္႔ႏွင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအတိုင္း လိုက္နာမႈရွိ/ မရွိ စုံစမ္း စစ္ေဆးမႈအေျခအေနမ်ား၊
လိုက္နာမႈမရွိသည့္ တပ္မေတာ္သားႏွင့္ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ဝင္ အခ်ိဳ႕အေပၚ အေရးယူေဆာင္႐ြက္မႈအေျခ အေနမ်ား စသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္ မ်ားစြာတို႔အား ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေရာက္ရွိေနေသာ ဥပေရာပ သမဂၢ၏ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Mr. Stavros Limbrinidis ႏွင့္ အဖြဲ႕ဝင္မ်ားအား တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္ ကိုယ္စား ဒုတိယတပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္(ၾကည္း) ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး စိုးဝင္းမွ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းတြင္ ဘုရင့္ေနာင္ရိပ္သာ၌ လက္ခံေတြ႕ဆုံ၍ အျပန္အလွန္ အေထာက္အထားဓာတ္ပုံမ်ား ႏွင့္တစ္ကြ ပြင့္လင္းျမင္ သာစြာ ေဆြးေႏြးေပးခဲ့ၿပီးလည္းျဖစ္ပါသည္။
၁၇။ ထိုကဲ့သို႔ ခိုင္လုံ မွန္ကန္ေသာသက္ေသမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ား၊ ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ရပ္မ်ား အေပၚ မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ ယခုကဲ့သို႔ ၿဗိတိန္အမတ္မ ်ား၏ တစ္ဖက္သတ္ စြပ္စြဲေျပာဆိုခ်က္မ်ား၊ ဥေရာပသမဂၢ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေကာင္စီအ စည္းအေဝး၏ ျမန္မာႏိုင္င ံအေပၚ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ားသည္ ျမန္မာ့ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ခရီးစဥ္ႏွင့္ တပ္မေတာ္၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးေဆာင္႐ြက္မႈဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းတာဝန္မ်ား၌ ထိေတြ႕ တိုက္ခိုက္မႈ စည္းမ်ဥ္း(ROE- Rules of Engagement)ႏွင့္ အညီ တိက်စြာ လိုက္နာ၍ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးေဆာင္႐ြက္ေနမႈ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ ဘူးသီးေတာင္- ေမာင္ေတာေဒသျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ားျပန္လည္ လက္ခံေရး အစီ အစဥ္၊
ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မႈႏွင ့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအေပၚ ကူညီေဆာင္႐ြက္ေပးေန သည့္ ႏိုင္ငံတစ္ကာႏွင ့္ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္သူလူထု တို႔မွ အထင္အျမင္ လြဲမွားမႈမ်ားျဖစ္ေပၚ လာေစႏိုင္သျဖင့္ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ား အေပၚ မွန္ကန္စြာ သုံးသပ္၍ ဂုဏ္သိကၡာ ရွိၿပီး တရားမွ်တမႈ ရွိေသာ တိုက္တြန္းမႈ၊ ဆုံးျဖတ္မႈ မ်ားကိုသာ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ရခိုင္ အေရးႏွင့္ပတ္
သက္၍ လက္ေတြ႕ ဆန္ေသာ တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈျဖစ္ေပၚလာ ေစမည္ျဖစ္ ပါေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္ အပ္ပါသည္။
No comments:
Post a Comment