နိုင္ငံတစ္ကာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ထားတဲ႔ တစ္ကယ့္ျဖစ္ရပ္မွန္။ ။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ သမိုင္းမွာ ဒီလို ပံုရိပ္ေတြ ရွိခဲ႔တယ္ ။
၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ရခိုင္ သမိုင္းမွာ ဒီလို ပံုရိပ္ေတြ ရွိခဲ႔တယ္ ။
(1942 ) ခုႏွစ္ ကုလားရခုိင္ အထိကရုဏ္း စတင္ၿဖစ္ရၿခင္း အေၾကာင္းတရားကား စစ္ေတြၿမိဳ႔မွ စတင္ၿဖစ္ပါြးေလသည္။
အဂၤလိပ္တပ္ၿဖစ္ေသာ ရာခ်္ပု ကုလားစစ္သားမ်ားက ရခုိင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ အဓမၼၿပဳက်င္႔ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားကုိ ဘဂၤလီကုလား အရပ္သားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အႏုိင္က်င္႔ နွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ရာမွ မခံမရပ္ႏုိင္ၿဖစ္ၿပီး စတင္ၿဖစ္ပါြးလာ ရၿခင္းၿဖစ္ေလသည္။
ယင္းၿပႆနာသည္ ေၿမပုံၿမဳိ႔နယ္၊ မင္းၿပားၿမိဳ႔နယ္၊ ေၿမာက္ဦးၿမိဳ႔နယ္၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႔နယ္ မ်ားသုိ႔ ကူးစက္သြားသည္။ ယင္းကိစၥကုိ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးပညာသီဟ ၊ ဦးသာေက်ာ္ (ဘုံေပါက္) တုိ႔က ၿဖန္ေၿဖေပးသၿဖင္႔ အထက္ပါၿမိဳ႔မ်ားမွာ ေအးေဆးၿငိမ္သက္သြားခဲ႔ပါသည္။
သုိ႔ေသာ္ အထက္ပါၿမိဳ႔နယ္မ်ားမွ ဘူးသီးေတာင္ ၊ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားသုိ႔ ထြက္ေၿပးသြားၾကေသာ ဘဂၤလီကုလားမ်ားႏွင္႔ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ုနယ္မ်ားမွ ပညာတတ္ ကုလားေခါင္းေဆာင္ အခ်ိဳ႕ ဦးေဆာင္ကာ နယ္ခံ ကုလားမ်ားႏွင္႔ ပူးေပါင္း၍ ယင္းေဒသရွိ ရခုိင္ ၊ ရခုိင္ မ်ိဳးႏြယ္စု တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင္႔ ေက်းရြာမ်ားကုိ အျမစ္မက်န္ ေခ်မႈန္း သုတ္သင္ သတ္ၿဖတ္ၾကရန္ ႏိႈးေဆာ္ စည္းရုံးၾကေလသည္။
ယင္းအခ်ိန္တြင္ ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ (အုိင္စီအက္) သည္ ၄င္းကိစၥကုိ ထိမ္းသိမ္းရန္ စစ္ေတြၿမိဳ ႔ မွ ကုလားေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေသာ ဦးယာဆိန္း (ေရွ႔ေန) ဦးဆူတန္မာမတ္ ၊ဦးဘုိးခိုင္ စေသာ သူမ်ား ႏွင္႔ ၾကိဳးပမ္းေသာ္ လည္း မေအာင္ၿမင္သည္႔ အၿပင္ (ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ ) ကုိယ္တုိင္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္ ဂူတာၿပင္ေက်းရြာ တြင္ ကုလား မ်ား၏ ပစ္ခတ္ လုိက္ေသာ ေသနတ္ဒဏ္ရာၿဖင္႔ ေသဆုံးသြားရေလသည္။
(၁၉၄၂) ခုနွစ္ ေမလ တြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ကုလားေက်းရြာ အားလုံးသည္ လူစုရုံးၿပီး လက္နက္ကုိင္မ်ားကုိင္ေဆာင္ လ်က္ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ တုိုိက္ခုိက္ဖ်က္ ဆီး မီးရိႈ႔ၿခင္းမ်ား စတင္ၿပဳလုပ္လာၾကသည္။ ရခုိင္ေက်းရြာ မ်ားကုိ ၀ုိင္းထားၿခင္း ၊ လမ္းတံတားမ်ားအား ၿဖတ္ေတာက္ ဖ်က္ဆီးထားၿခင္းတုိ႔ ၿပဳလုပ္ၾက သည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ကုိ ဒုတ္ ဒါး လက္နက္ ကုိယ္စီၿဖင္႔ ၀ုိင္းရံထားသည္႔ ဘဂၤလီ အင္အားမွာ(၂၀၀၀၀)ႏွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ေလာက္ရွိမည္ဟု ခန္းမွန္းၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ အားလုံးကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားၾက သည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ ပတ္၀န္းက်င္ ေက်းရြာမ်ားကုိလည္း ကုလား မ်ား ၀ုိင္း၀န္း ထုိးခုတ္ေနၾကသည္ဟု သတင္းမ်ားၾကားၾကရသည္။ ဒါး ဒါဏ္ရာႏွင္႔ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႔ေပၚသုိ႔ တက္လာ ေသာ သူမ်ားမွာလည္း မနည္းလွပါ။
ေမာင္ေတာၿမိိဳ႕အလယ္ရြာက ဟု ထင္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု တစ္စု မနက္ (၄နာရီ) ေလာက္တြင္ ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ေဖါက္ထြက္ေၿပးၾကရာ ကညင္တန္းရြာမွ ကုလားမ်ား ခုတ္လႊတ္လုိက္ေသာေၾကာင္႔ ပါသြားေသာ
ပစၥည္း မ်ားအားလုံးလည္း လုယူ ခံရၿပီး ေသြးသံရဲရဲ ၿဖင္႔ ၿမိဳ႔ထဲသုိ႔ ၿပန္၀င္ေၿပးလာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ႔ရသည္။
ယင္းေန႔ မုိးလင္းသည္႔ အခ်ိန္မွ စ၍ ရရာ ပစၥည္းမ်ားကုိ ထုတ္ပုိးၿပီး ထြက္လာခဲ႔ၾက ရာ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ မိမိကဲ႔သုိ႔ အထုတ္ အပုိးမ်ားၿဖင္႔ ဟုိဟုိ ဒီဒီ ေၿပးလႊားေနၾကေသာ ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္႔ ရခုိင္မ်ား အုပ္စုလုိက္ အုပ္စုလုိက္ ေတြ႔ရပါသည္။
အဂၤလိပ္တပ္ၿဖစ္ေသာ ရာခ်္ပု ကုလားစစ္သားမ်ားက ရခုိင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကုိ အဓမၼၿပဳက်င္႔ ရခုိင္အမ်ိဳးသားမ်ားကုိ ဘဂၤလီကုလား အရပ္သားမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အႏုိင္က်င္႔ နွိပ္စက္သတ္ၿဖတ္ရာမွ မခံမရပ္ႏုိင္ၿဖစ္ၿပီး စတင္ၿဖစ္ပါြးလာ ရၿခင္းၿဖစ္ေလသည္။
ယင္းၿပႆနာသည္ ေၿမပုံၿမဳိ႔နယ္၊ မင္းၿပားၿမိဳ႔နယ္၊ ေၿမာက္ဦးၿမိဳ႔နယ္၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႔နယ္ မ်ားသုိ႔ ကူးစက္သြားသည္။ ယင္းကိစၥကုိ ရခုိင္ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးပညာသီဟ ၊ ဦးသာေက်ာ္ (ဘုံေပါက္) တုိ႔က ၿဖန္ေၿဖေပးသၿဖင္႔ အထက္ပါၿမိဳ႔မ်ားမွာ ေအးေဆးၿငိမ္သက္သြားခဲ႔ပါသည္။
သုိ႔ေသာ္ အထက္ပါၿမိဳ႔နယ္မ်ားမွ ဘူးသီးေတာင္ ၊ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မ်ားသုိ႔ ထြက္ေၿပးသြားၾကေသာ ဘဂၤလီကုလားမ်ားႏွင္႔ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ုနယ္မ်ားမွ ပညာတတ္ ကုလားေခါင္းေဆာင္ အခ်ိဳ႕ ဦးေဆာင္ကာ နယ္ခံ ကုလားမ်ားႏွင္႔ ပူးေပါင္း၍ ယင္းေဒသရွိ ရခုိင္ ၊ ရခုိင္ မ်ိဳးႏြယ္စု တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင္႔ ေက်းရြာမ်ားကုိ အျမစ္မက်န္ ေခ်မႈန္း သုတ္သင္ သတ္ၿဖတ္ၾကရန္ ႏိႈးေဆာ္ စည္းရုံးၾကေလသည္။
ယင္းအခ်ိန္တြင္ ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ (အုိင္စီအက္) သည္ ၄င္းကိစၥကုိ ထိမ္းသိမ္းရန္ စစ္ေတြၿမိဳ ႔ မွ ကုလားေခါင္းေဆာင္မ်ားၿဖစ္ေသာ ဦးယာဆိန္း (ေရွ႔ေန) ဦးဆူတန္မာမတ္ ၊ဦးဘုိးခိုင္ စေသာ သူမ်ား ႏွင္႔ ၾကိဳးပမ္းေသာ္ လည္း မေအာင္ၿမင္သည္႔ အၿပင္ (ေမဂ်ာ ဦးေက်ာ္ခုိင္ ) ကုိယ္တုိင္ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔နယ္ ဂူတာၿပင္ေက်းရြာ တြင္ ကုလား မ်ား၏ ပစ္ခတ္ လုိက္ေသာ ေသနတ္ဒဏ္ရာၿဖင္႔ ေသဆုံးသြားရေလသည္။
(၁၉၄၂) ခုနွစ္ ေမလ တြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ကုလားေက်းရြာ အားလုံးသည္ လူစုရုံးၿပီး လက္နက္ကုိင္မ်ားကုိင္ေဆာင္ လ်က္ ရခုိင္ေက်းရြာမ်ားကုိ တုိုိက္ခုိက္ဖ်က္ ဆီး မီးရိႈ႔ၿခင္းမ်ား စတင္ၿပဳလုပ္လာၾကသည္။ ရခုိင္ေက်းရြာ မ်ားကုိ ၀ုိင္းထားၿခင္း ၊ လမ္းတံတားမ်ားအား ၿဖတ္ေတာက္ ဖ်က္ဆီးထားၿခင္းတုိ႔ ၿပဳလုပ္ၾက သည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ကုိ ဒုတ္ ဒါး လက္နက္ ကုိယ္စီၿဖင္႔ ၀ုိင္းရံထားသည္႔ ဘဂၤလီ အင္အားမွာ(၂၀၀၀၀)ႏွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ေလာက္ရွိမည္ဟု ခန္းမွန္းၾကသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ အားလုံးကုိ ပိတ္ဆုိ႔ထားၾက သည္။
ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ ပတ္၀န္းက်င္ ေက်းရြာမ်ားကုိလည္း ကုလား မ်ား ၀ုိင္း၀န္း ထုိးခုတ္ေနၾကသည္ဟု သတင္းမ်ားၾကားၾကရသည္။ ဒါး ဒါဏ္ရာႏွင္႔ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႔ေပၚသုိ႔ တက္လာ ေသာ သူမ်ားမွာလည္း မနည္းလွပါ။
ေမာင္ေတာၿမိိဳ႕အလယ္ရြာက ဟု ထင္ပါသည္။ အိမ္ေထာင္စု တစ္စု မနက္ (၄နာရီ) ေလာက္တြင္ ဘူးသီးေတာင္သုိ႔ ေဖါက္ထြက္ေၿပးၾကရာ ကညင္တန္းရြာမွ ကုလားမ်ား ခုတ္လႊတ္လုိက္ေသာေၾကာင္႔ ပါသြားေသာ
ပစၥည္း မ်ားအားလုံးလည္း လုယူ ခံရၿပီး ေသြးသံရဲရဲ ၿဖင္႔ ၿမိဳ႔ထဲသုိ႔ ၿပန္၀င္ေၿပးလာသည္ကုိ ေတြ႔ရွိခဲ႔ရသည္။
ယင္းေန႔ မုိးလင္းသည္႔ အခ်ိန္မွ စ၍ ရရာ ပစၥည္းမ်ားကုိ ထုတ္ပုိးၿပီး ထြက္လာခဲ႔ၾက ရာ လမ္းမ်ားေပၚတြင္ မိမိကဲ႔သုိ႔ အထုတ္ အပုိးမ်ားၿဖင္႔ ဟုိဟုိ ဒီဒီ ေၿပးလႊားေနၾကေသာ ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္လန္႔ေနၾကသည္႔ ရခုိင္မ်ား အုပ္စုလုိက္ အုပ္စုလုိက္ ေတြ႔ရပါသည္။