Bitcoin ႏွင္႔ ပံုတူ coin မ်ား အေၾကာင္း

Crypto Currency ျဖစ္ၾကတဲ့ Bitcoin / Litecoin / Dogecoin အစရွိတဲ့ Currency ေတြ အေၾကာင္း အ က်ဥ္းခ်ံဳး ရွင္းလင္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါး ရဲ႕ ရည္ရြယ္ရင္းဟာ ဒီ Crypto Currency ေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ ငံသားေတြ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ အျပင္ ဥပေဒနဲ ႔ၿငိစြန္းေၾကာင္း အသိေပးလိုရင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို Crypto Currency ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳကို ဆန္႔က်င္တဲ့ Page မ်ား၊ Group မ်ားမွာေသာ္၎၊ လူပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးခ်င္းစီေသာ္၎ ေဆာင္းပါး အျပည့္အစံုကို ေဖာ္ျပၿပီး အခမဲ့ လြတ္လပ္စြာ မွ်ေဝႏိုင္ပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ တစ္စိတ္ တစ္ပိုင္းကိုပဲ မိမိ လိုသလို ပံုဖ်က္ကာ ျဖတ္ေတာက္ ကူးယူျခင္းကိုေသာ္၎၊ Crypto Currency ေရာင္းဝယ္ျခင္း၊ လဲလွယ္ျခင္း၊ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ အသံုးခ်ျခင္း၊ လက္လႊဲျခင္း တို႔ကို ျမႇင့္တင္ရန္၊ ေၾကာ္ျငာရန္ အတြက္ အသံုးျပဳျခင္းကိုေသာ္၎ လံုးဝ (လံုးဝ) ခြင့္မျပဳတဲ့ အျပင္ တားျမစ္ခ်က္ကို ေဖာက္ 
ဖ်က္ပါက တည္ဆဲ မူပိုင္ခြင့္ ဥပေဒမ်ားနဲ႔ အညီ တရားစြဲဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

==================================

Crypto Currency ေနာက္ခံ သမိုင္း၊ အလုပ္လုပ္ပံု ၊ အနာဂတ္ အလားအလာ : ျပည္တြင္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔ လက္ေရွာင္ေနသင့္သည့္ အေၾကာင္းအရင္း ။


ေဆာင္းပါး မစခင္ အေရးပိုႀကီးတာေလး နည္းနည္းေျပာဦးမယ္ ။ Bitcoin သည္ မေကာင္းဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသင့္တဲ့ ကိစၥတစ္ခု မဟုတ္ဘူး ။ ဒါေပမယ့္ Bitcoin သည္ ခိုင္မာမွဳ အမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္။ ေျပာခ်င္တာ က Bitcoin ဟာ ကမၻာေပၚမွာ သီးျခားျဖစ္တဲ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းစုႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လွဳပ္ရွားမွဳ တစ္ခုျဖစ္တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္လိုေပါ့။ လက္ေတြ႕အလုပ္ျဖစ္သလားဆိုရင္ မျဖစ္ဘူး။ 

လူတန္းစားမဲ့ ကမၻာတို႔၊ ပစၥည္းမဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ တို႔ဟာ  ေဟာလို႔ေျပာလို႔ ေကာင္းသေလာက္ လက္ေတြ႕ အလုပ္မျဖစ္ဘူး ။ Bitcoin လည္း ဒီသေဘာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ လူေတြ အမ်ားႀကီး ယံုၾကည္ လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ Bitcoin ကိုလည္း အနာဂတ္လို႔ ထင္ေနသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သူကေတာ္ေသးတယ္။ သူ႔ထက္ ဆိုးတာက ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ မရွိ၊ ဘာနည္းပညာမွာ မယ္မယ္ရရ မရွိတဲ့ SCoin တို႔၊ CoinSpace တို႔၊ JCoin တို႔၊ JCard တို႔က ပိုဆိုးတယ္။ 

အမွန္ေတာ့ ဒီ coin ေတြက Crypto Currency မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္ဆီက ေငြသားကို သူတို႔ဆီက coin  လို႔ ေၿပာတဲ့ point ေတြနဲ႔ လဲၿပီးေတာ့ Debit card ပံုစံမ်ိဳး သံုးရတာပဲ။ Bitcoin နာမည္ ထြက္လာတာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ႔ ေရာလႊတ္တာပဲ။ ဒီေဆာင္းပါးဟာ Crypto Currency ေတြ အေၾကာင္းပါ။ ဒီဇေကာေလာက္မွ ေဇာက္မနက္တဲ့ လူလိမ္ ဖိုးတြမ္တီးေတြအေၾကာင္း မဟုတ္ပါဘူး။

Crypto Currency မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ႏွစ္ပိုင္း ခြဲေျပာရမယ္။ Crypto နဲ႔ Currency ေပါ့။ ဝွက္စာ စနစ္နဲ႔  ေငြေၾကး ဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းပါ။ ေငြေၾကး က အရင္ စေျပာမယ္။ အမွန္ေတာ့ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္ အလက္ေတြနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ၿပီး ေျပာႏိုင္ေပမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ အခ်ိန္မရလို႔ ႏွစ္ေတြ လေတြ ထည့္မေျပာေတာ့ဘူး။ ေနာက္ ေအးေအးေဆးေဆး ရွိရင္ ဒါေတြ အေသးစိတ္ေျပာပါမယ္။

ေငြေၾကး ဆိုတာက ပထမဦးဆံုး အေနနဲ႔ေတာ့ ကုန္စည္ဖလွယ္မွဳ ကေနလာတယ္။ ကုန္ပစၥည္း A ကို ကုန္ပစၥည္း B နဲ႔ ဖလွယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားရာ ကေန ေငြေၾကး ဆိုတာေပၚလာတယ္။ အရင္က ပစၥည္းခ်င္း ဒဲ့ လဲၾက တယ္ ။ ကိုယ္က ငါး ဆိုရင္ သူကႏြားသား နဲ႔ လဲမယ္ေပါ့။ ဒီမွာ ျပႆနာက လဲမယ့္ ပစၥည္းေတြက ၾကာၾကာ မခံဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ ကိုယ့္မွာ ရွိတဲ့ပစၥည္းကို လိုခ်င္တဲ့သူကို လုိက္ရွာရတာ ခက္တဲ့ အျပင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ပစၥည္းက ဘယ္သူ႔ဆီမွာ ရွိသလဲ ဆိုတာကို လိုက္ရွာရတာကလည္း ခက္တယ္။ 

အဲဒီႏွစ္ခု ဆံုဖို႔က လူ႔ျပည္ အပ္တစ္စင္း၊ ျဗဟၼာ့ျပည္ အပ္တစ္စင္း ထိဖို႔ လိုျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ အားလံုး အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းမ်ိဳးကို ၾကားခံ အေနနဲ႔ သံုးၾကတယ္။ အထူး သျဖင့္ ပဲ၊ ေျပာင္း၊ ဆန္၊ ဆား တို႔လိုေပါ့။ ဒါ အခုအခ်ိန္အထိ လုပ္ၾကတုန္းပဲ။ အညာဘက္ေတြမွာ ဆိုရင္ လုပ္အားခကို ပဲနဲ႔ ေပးတာ၊ စပါး နဲ႔ ပစၥည္းဝယ္တာ လုပ္ေနၾကတုန္းပဲ ။ 

ခ်င္းျပည္လို ေတာင္ေပၚေဒသေတြမွာ သူတို႔ဆီက ပစၥည္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျမျပန္႔က လူေတြက သြားဝယ္ ရင္ ဆား နဲ႔ ဝယ္ရတယ္။ အဲဒီမွာလည္း ျပႆနာက အရင္ကေလာက္ေတာ့ သူ ႔ပစၥည္း၊ ကိုယ့္ ပစၥည္း တည့္ဖို႔ မလိုေတာ့ေပမယ့္၊ ပစၥည္းအရြယ္ အစားက ႀကီးေနတာ၊ ခြဲစိတ္ရ ခက္တာ၊ ေနာက္ၾကာၾကာ မခံတာ အဲဒီ လိုျပႆနာေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။ အဲဒီမွာတင္ ပစၥည္းခ်င္း ဖလွယ္တာထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ခ်က္ရွိတဲ့ အစားထိုးေငြေၾကးကို ဖန္တီးလာတယ္။

စစခ်င္း မွာေတာ့ ရွားပါးတဲ့ ခ႐ုခြံေလးေတြ ေက်ာက္ခဲ ပံုစံ ဆန္းဆန္းေလးေတြကို အစားထိုး သံုးတယ္ ။ ဘယ္ လို ခ႐ုခြံ ဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္ တန္တယ္၊ ဘယ္လိုေက်ာက္တံုးပံု ဆို ဘယ္ေလာက္ တန္တယ္ေပါ့။ ဒါကလည္း ျပႆနာ ရွိတယ္။ ခ႐ုခြံ ဆိုတာ ဘယ္နား ေကာက္ေကာက္ရတယ္၊ ေက်ာက္တံုး ဆိုတာ ဘယ္လို လုပ္လုပ္ရတယ္။ တန္ဖိုး သတ္မွတ္ခ်က္က မေသခ်ာဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက လိုသေလာက္ ရဖို႔ ခက္ တယ္ ။ 

အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္လဲ ဆိုရင္ အဖိုးတန္ သတၱဳေတြကို ရွာၿပီးေတာ့ မိုေလာင္းၿပီး သံုးၾကတယ္။ သတၳဳျဖစ္တဲ့အတြက္ သယ္ရတာ လြယ္တယ္၊ နည္းနည္းပဲ သယ္ရတယ္။ ပ်က္စီးသြားရင္လည္း မီးနဲ႔ အပူေပးၿပီး ျပန္ေပါင္း လိုက္လို႔ ရတယ္။ ပံုစံမ်ိဳးစံု လုပ္ႏိုင္တယ္။ ခြဲစိတ္ရ လြယ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သတၳဳ ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေငြေၾကး အျဖစ္ သံုးခဲ့ၾကတယ္။



ဒီမွာလည္း ျပႆနာ ရွိတာပဲ။ အဲဒါက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ေရႊ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေငြ ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေၾကးနီ ပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႔ ခ်ည္း သပ္သပ္ အတံုးအခဲ လုပ္ဖို႔ခက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ တစ္ၿခား သတၳဳေတြနဲ႔ ေရာရတယ္။ ေရာလိုက္ရင္ တန္ ဖိုး က်သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေရာသင့္တယ္ ဆိုတာကို သတ္မွတ္ေပးဖို႔ လိုလာတယ္။ အဲဒီမွာ အစိုးရရဲ႕ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ မူဝါဒေပၚလစီ ဆိုတာ ပထမဦးဆံုး စေပၚလာတယ္။ 

အစိုးရကသာ တာဝန္ ယူၿပီး ေရႊ ဘယ္ေလာက္မွာ ေၾကး ဘယ္ေလာက္ေရာသင့္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳး သတ္မွတ္ ၿပီး ထုတ္လာတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တံဆိပ္႐ိုက္ၿပီး အစိုးရ ေရႊဒဂၤါး လိုမ်ိဳးေတြ ေပၚလာတယ္ ။ အဲဒါေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္။ ၁၈ ရာစုေလာက္ အထိ ဒီအတိုင္း သြားတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကုန္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ေစ်းကျမင့္လာေတာ့ ေရႊဒဂၤါးေတြကို အမ်ားအျပား ကိုင္တြယ္လာရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အစိုးရ ကိုယ္ႏိွဳက္ကိုယ္က ေရႊဒဂၤါးမွာ ပါဝင္တဲ့ ေရႊ အခ်ိဳးကို ေလ်ာ့ခ်င္လာတယ္။ 

ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ စစ္ အသံုးစားရိတ္ေတြ အတြက္ အစိုးရက လယ္ပိုင္ရွင္ေျမပိုင္ရွင္ေတြ ဆီကေန ေငြေခ်းရတယ္။ စစခ်င္းေခ်းတုန္းက ေရႊဒဂၤါး တစ္ျပားမွာ ေရႊ ပါဝင္မွဳက ၈၅% ေၾကး က ၁၅% ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရက ျပန္ဆပ္တဲ့ အခါမွာ ေရႊ အခ်ိဳးကို ေျပာင္းလိုက္တယ္။ ၈၀% ၂၀ % ဆိုၿပီးေတာ့။ ေပးရတဲ့ ဒဂၤါး အေရအတြက္က တူေပမယ့္ ေရႊပါဝင္မွဳ အခ်ိဳးေၾကာင့္ အစိုးရက ေငြျပန္ဆပ္ရတာ အ ရမ္း သက္သာသြားတယ္။ ဥေရာပတိုက္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က အစိုးရ အကုန္လံုးသည္ ဒါကို အရမ္းသေဘာက်တယ္။ ဒီေတာ့ ေရႊ အခ်ိဳးေျပာင္းခ်င္ရင္ လြယ္လြယ္နဲ႔ေျပာင္းလို႔ရမယ့္ ေရႊမွတ္တမ္းတင္မွဳ စနစ္ကို တီထြင္လိုက္တယ္။

ေရႊဒဂၤါး ဘယ္ႏွစ္ၿပား ပိုင္တယ္ဆိုရင္ အစိုးရက ေရႊဒဂၤါးေတြ မေပးေတာ့ပဲ၊ ဘယ္ႏွစ္ၿပားပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အသိ အမွတ္ျပဳ စာရြက္ ထုတ္ေပးလုိက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဒီအလုပ္ကို အရင္က ပန္းထိမ္ေတြက လုပ္တယ္။ gold guild လို႔ ေခၚတဲ့ ေရႊ ကုန္သည္ေတြက စလုပ္တာ၊ ေနာက္ပိုင္း ဘဏ္ေတြက ေျပာင္းလုပ္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရႊဒဂၤါး ထုတ္စရာမလိုပဲ၊ ေရႊ ရဲ႕အေရအေသြးကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလို႔ ရလို႔ အစိုးရ က ႀကိဳက္တယ္။ ေရႊဒဂၤါး ဆိုရင္ သယ္ရတာ အလုပ္႐ွဳပ္တယ္၊ ေနာက္ ဒဂၤါးက အသံုးျပဳပါမ်ားရင္ ပဲ့လာတာမို႔ ဆံုး႐ွံဳးမွဳ ရွိတဲ့ အတြက္ သံုးတဲ့လူေတြက ႀကိဳက္တယ္။ မႀကိဳက္တာ ကေတာ့ ေရႊဒဂၤါးေတြ အမ်ားႀကီးပိုင္ထား တဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ေတြက မႀကိဳက္ဘူးေပါ့။

အဲဒီလိုနဲ႔ ေငြစကၠဴ စနစ္ေပၚလာတယ္။ ေငြစကၠဴ ေပၚလာတာနဲ႔ ဘဏ္ ဆိုတာ ရွိလာတယ္။ ဘဏ္ ရဲ႕အဓိကတာဝန္က ဦးျဖဴ မွာ ေရႊဒဂၤါး တစ္ရာ ရွိရင္ ဦးျဖဴ မွာ ေရႊဒဂၤါး တစ္ရာရွိေၾကာင္း သက္ေသခံ လက္မွတ္ ထုတ္ ေပးရတာ။ တစ္ကယ္လို႔ ဦးျဖဴ က သူ႔ တစ္ရာတန္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ရဲ႕ ၁၀ ပံု ၁ ပံု ကို ျဖဲၿပီးေတာ့ ဦးနီ ကို ေပးလုိက္ရင္ ဘဏ္ က ဦးနီ ကို ေရႊဒဂၤါး ဆယ္ျပားေပးဖို႔ တာဝန္ရွိသြားတယ္။ 

ဒီလိုနဲ႔ပဲ ဘဏ္စနစ္ စတင္လည္ပတ္တယ္။ ဘဏ္ ရဲ႕အဓိက တာဝန္က သတ္မွတ္ အေရအေသြး နဲ႔ ေရႊဒဂၤါး ေတြကို ထုတ္လုပ္ၿပီး အဲဒီ ထြက္လာတဲ့ ေရႊဒဂၤါးေတြကို ဘယ္သူက ဘယ္ေလာက္ ပိုင္တယ္ဆိုတာကို တာဝန္ခံၿပီးေတာ့ သက္ေသခံ လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးရတာပဲ။ ဥပမာ အခု ေရႊေစ်း တစ္က်ပ္သားကို ၁၀ သိန္း ေပါ့။ အဲဒါဆိုရင္ ခင္ဗ်ား လက္ထဲမွာ ၁ ေသာင္းတန္ တစ္ရြက္ ရွိတယ္ဆိုရင္ ဘဏ္က ခင္ဗ်ားကို ေရႊ ၀.၀၁ က်ပ္သား ထုတ္ေပးရဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္။

အဲဒီမွာ ျပႆနာက ေရႊ ကို စံညႊန္း အေနနဲ႔ ထားတာကို ဘဏ္ေတြေရာ၊ အစိုးရေတြေရာက မႀကိဳက္ေတာ့ျပန္ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ေရႊကို တူးရတာ၊ ေရႊရွိမယ့္ ေနရာကို ရွာရတာ၊ ရလာတဲ့ေရႊကို သန္႔စင္ ရတာ၊ ဒဂၤါး သြန္းရတာ၊ ရလာတဲ့ ဒဂၤါးေတြကို စာရင္းသြင္းၿပီး ပိုက္ဆံ အျဖစ္ ျပန္ထုတ္ေပးရတာ၊ ပ်က္စီး သြားတဲ့ ေငြ စကၠဴေတြ၊ ဒဂၤါး ေတြကို အသစ္ျပန္ထုတ္ရတာ စသျဖင့္ အလုပ္ အရမ္း႐ွဳပ္တယ္။ 

အဓိက အက်ဆံုး ျပႆနာက တိုင္းျပည္ေတြက အရမ္း ခ်မ္းသာလာၿပီး လိုအပ္တဲ့ေငြေၾကးအတြက္ ေနာက္ကေန ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပန္ေပးရမယ့္ ေရႊ က အေရအတြက္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထြက္တာပဲ။ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ မွာ US ရဲ႕ GDP က ၇၁.၄၅၆ ထရီလ်ံ ရွိတယ္။ ၂၀၁၄ မွာ ၇၃.၄၄၉ ရွိ တယ္။ ျခားနားခ်က္ကို ၾကည့္ရင္ ၁.၉၉၃ ထရီလ်ံေပါ့။ ၂ ထရီလ်ံ ပဲ ထားပါေတာ့။ 

၂၀၁၄ အတြက္ ပ်မ္းမွ် ေရႊေစ်းက တစ္ေအာင္စ ကို ေဒၚလာ ၁၂၀၀ ေလာက္ ရွိတယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ၂ ထရီလ်ံစာ အတြက္ ၁၆၆၆၆၆၆၆၆၆ ေအာင္စေက်ာ္ လိုလာမယ္။ အဲဒီ ေရႊေတြကို ထုတ္လုပ္ရမယ္ ၊ ဒါေတြကို ထိန္း သိမ္းရမယ့္ ကုန္က်စားရိတ္က ရွိေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေငြေၾကး တန္ဖိုးကို ေရႊနဲ ႔မသတ္မွတ္ပဲ၊ တိုင္းျပည္ ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳ တန္ဖိုး၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳ တန္ဖိုးေတြကို တိုင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ျပန္ယွဥ္ၿပီး တိုင္းတာလာၾကတယ္။

ဘယ္လို တိုင္းတာလဲ ဆိုေတာ့ ဥပမာ..  ျမန္မာႏိုင္ငံက ခ်မ္းသာမွဳ ၁၀၀ ရွိတယ္ ၊ လည္ပတ္တဲ့ စုစုေပါင္း  ေငြေၾကးက ၁ က်ပ္ ရွိတယ္ထား။ အေမရိကန္ က စုစုေပါင္း ခ်မ္းသာမွဳ ၁၀၀၀ ရွိတယ္ လည္ပတ္ေငြေၾကးကလည္း ၁ ေဒၚလာပဲ ရွိတယ္ထား။ ဒါဆိုရင္ အေမရိကန္ ၁ ေဒၚလာ နဲ႔ ျမန္မာေငြနဲ႔ လဲတဲ့ အခါမွာ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၁၀ ေပးရမယ္ ။ အဲဒီလိုမ်ိဳး တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳနဲ႔ လည္ပတ္ေငြ အခ်ိဳးကို ေနာက္တစ္ႏိုင္ငံက ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳနဲ႔ လည္ပတ္ေငြ အခ်ိဳးကို ျပန္ႏွိဳင္းယွဥ္တာပါပဲ။ 

ဒီၾကားထဲမွာ ကိုယ္လဲမယ့္ ႏိုင္ငံရဲ႕ ေငြေၾကးဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ဝယ္လိုအား ၊ ေရာင္းလိုအား ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္နဲ႔လဲ ဆိုင္တာပဲ။ ဥပမာ က်ပ္ နဲ႔ ေဒၚလာ အၾကား အခ်ိဳးက ၁၀၀၀ : ၁ ရွိတယ္။ ေဒၚလာ နဲ႔ ယြမ္အခ်ိဳးက ၁ : ၂ ရွိတယ္။ ဒါဆို တစ္ကယ္ျဖစ္သင့္တာက က်ပ္ နဲ႔ ယြမ္ အခ်ိဳးသည္ ၅၀၀ : ၁ ျဖစ္သင့္တယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာေစ်းကြက္မွာ တ႐ုတ္ေငြ ဝယ္လိုအား တက္ေနတယ္ဆိုရင္ ေစ်းကြက္ အခ်ိဳး က ၆၀၀ : ၁ ေလာက္ ျဖစ္သြားမယ္။ တစ္ကယ္ တန္တာက ၁ ယြမ္ မွာ ျမန္မာေငြ ၅၀၀ ပဲ တန္ေပမယ့္၊ တ႐ုတ္ ပစၥည္းေတြ ဝယ္သြင္းေနရတယ္၊ အစိုးရက တ႐ုတ္ဆီက ေခ်းထားတဲ့ ေငြေတြကို တ႐ုတ္ေငြနဲ႔ ျပန္ဆပ္ေနရတယ္ဆိုတာေတြေၾကာင့္ ျမန္မာ ေစ်းကြက္ထဲ တ႐ုတ္ေငြေစ်း မာေနရင္ ၁ ယြမ္ ရဖို႔ ျမန္မာေငြ ၆၀၀ ေပးေနရတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီအထိမွာ ေငြေၾကး၊ ေငြစကၠဴ ဘယ္လိုေပၚလာတယ္၊ ေငြေၾကး မူဝါဒ (ဘ႑ာေရး မူဝါဒ မ ဟုတ္ဘူး) က ဘယ္လို၊ ဘဏ္ ဆိုတာ ဘယ္လို၊ ေငြတန္ဖိုး ကို ဘယ္လို သတ္မွတ္တယ္ ဆိုတာေတြ ေျပာ ၿပီးၿပီ။ 

အခု ဆက္ေျပာမွာက ေငြေဖာင္းပြမွဳ။ ေငြေဖာင္းပြတယ္ ဆိုတာက အရင္က ေရႊ တစ္က်ပ္သားကို ျမန္မာေငြ ၈ သိန္း ရွိရာက အခုအခါမွာ ဒီကုန္စည္တူ ၿဖစ္တဲ့ ေရႊ ကိုပဲ ၁၀ သိန္း ေပးလာရတာမ်ိဳးေပါ့။ ေငြေဖာင္းပြ ရျခင္း အေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ေကာင္းတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ဆိုးတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္က ဆိုးတယ္ေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ေကာင္းတာလည္း ရွိတယ္။ 

ဥပမာ တိုင္းျပည္မွာ လူေတြက အရမ္းခ်မ္းသာလာတယ္။ ဒီလူေတြ သံုးဖို႔ စြဲဖို႔ ကုန္စည္က အလံုအေလာက္ လိုက္မထုတ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဝယ္လိုအား အခ်ိဳးနဲ႔ ေရာင္းလိုအား အခ်ိဳး မညီေတာ့ပဲ ေစ်းတက္လာတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးက ရွားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ေငြေဖာင္းပြလည္း ေဖာင္းပြႏွဳန္းက အရမ္းနည္းတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လူေတြသံုးႏိုင္လာရင္ ထုတ္လုပ္မွဳ ကိုလည္း ပိုတိုး လာၾကတာေၾကာင့္ပါ ။ က်န္တဲ့ ေငြေဖာင္းပြရျခင္း အေၾကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ အစိုးရ အသံုးစားရိတ္ အရမ္းမ်ားတာ၊ ေႂကြးၿမီ မ်ားလြန္းတာ၊ စီးပြားေရး ထိုင္းမွိဳင္းတာ၊ ကုန္စည္ တင္ပို႔၊ တင္သြင္းမွဳေတြမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိတာ၊ ဒါမ်ိဳးေတြကေတာ့ အဆိုးဘက္ကေပါ့။

ဒီေနရာမွာ ၾကားျဖတ္ တစ္ခု ေျပာခ်င္တာက ကမၻာေပၚမွာ ေရႊ နဲ႔ စံထားတဲ့ စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္း လိုက္တာ မၾကာေသးဘူး ဆိုတာပဲ။ ပထမ ကမၻာစစ္ မတိုင္ခင္အထိ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ေရႊ စံစနစ္ကို သံုးၾကတယ္။ စစ္ၿပီးေတာ့ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား တစ္ႏိုင္ငံၿပီး တစ္ႏိုင္ငံ ေရႊ စနစ္ကို ဖ်က္လာၾကတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ လံုးလံုး ဖ်က္လိုက္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ စံ စနစ္တစ္ခုခု နဲ႔ေတာ့ ခ်ိတ္ထားေသးတာပဲ။ ဒုတိယကမၻာစစ္ အၿပီးမွာ အေမရိကန္ ေရႊ စံစနစ္ကို သံုးလာၾကတယ္။ အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႔ ေရႊ နဲ႔ ကို စံခ်ိတ္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ကိုယ့္ ေငြနဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာကို စံျပန္ျပဳၿပီး ကိုယ့္ေငြေၾကးနဲ႔ ေရႊ နဲ႔ ကို တစ္ဆင့္ခံၿပန္ခ်ိတ္ထားၾကတာ မ်ားလာတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြ အေစာပိုင္းေလာက္မွာ ေရႊေစ်းက တစ္ေအာင္စ ကို ၈၃ ေဒၚလာေလာက္နဲ႔ စံထားလာတယ္။ ေဒၚလာ နဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ေငြနဲ႔ကို စံ သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ျပန္ခ်ိတ္လိုက္ၿပီး ေရႊကို တစ္ဆင့္ခံ ျပန္ခ်ိတ္ထားတာေပါ့။ ဥပမာ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၁၀၀၀ ဆိုရင္ ျမန္မာေငြ ၈၃၀၀၀ သည္ ေရႊတစ္ေအာင္စနဲ႔ ညီတယ္လို႔ အဲဒီလို တစ္ဆင့္ခံ စံသတ္မွတ္တဲ့ စနစ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ၁၉၈၀ ခုနွစ္ေတြ အေစာပိုင္းေလာက္ မွာပဲ ဒီစနစ္ကို အၿပီးတိုင္ ဖ်က္လိုက္ၾကတယ္။

ကဲ… အခုေငြေၾကး နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာၿပီးၿပီ ဆိုေတာ့ Crypto လို႔ေခၚတဲ့ ဝွက္စာ စနစ္ အေၾကာင္း ေျပာၾကစို႔ရယ္။ ဝွက္စာ ဆိုတာမွာ ေျပာရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ Digital လို႔ေခၚတဲ့ သခၤ်ာစနစ္နဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ဝွက္စာေတြပဲ ေျပာမယ္။ ဥပမာ အေျဖက ၃ ဆိုရင္ ၁ နဲ႔ ၂ ေပါင္းလည္း ၃ ျဖစ္ တယ္။ ၄ ကေန ၁ ႏုတ္လည္း ၃ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လို တြက္ရင္ ဒီအေျဖရမလဲ ဆိုတာကို ေဖာ္ရတာေပါ့။ ဒါက အေျခခံ အက်ဆံုး အဆင့္မွာေျပာေနတာ။ အမွန္ေတာ့ ဒီ႔ထက္ ပို႐ွဳပ္ေထြးတယ္ေပါ့ေလ။

အဲဒီေတာ့ အခုေငြေၾကးကိုလည္း သိၿပီ၊ ဝွက္စာ စနစ္ကိုလည္း အေျခခံ အဆင့္မွာ နားလည္ၿပီ ဆိုရင္ Crypto Currency အေၾကာင္း ေျပာလို႔ ရၿပီ။ Crypto Currency မွာ အဓိက အက်ဆံုးက သခၤ်ာ ပုစာ ၦတစ္ပုဒ္ ပဲ။ ဒီေငြေၾကးကို တီထြင္တဲ့ သူဟာ တြက္ခ်က္ရ အင္မတန္ ခက္ခဲတဲ့ သခၤ်ာပုစၥာ တစ္ပုဒ္ကို တီထြင္ထား ရတယ္။ ၿပီးသြားရင္ ဒီပုုစၦာကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ ဒီ႔ထက္ ပိုခက္တဲ့ ပုစၦာကို အလိုေလ်ာက္ ဖန္တီးတဲ့ စနစ္ကို ထည့္ထားရတယ္ ။ 

ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက သခၤ်ာပုစၦာ သည္ တစ္ကယ္တမ္း သခၤ်ာပညာ အရ ေျဖရွင္းလို႔ မရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ခက္ခဲတာကို ေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ တြက္ခ်က္ဖို႔ အတြက္ အခ်ိန္ေတြ အမ်ားႀကီး ယူရတယ္လို႔ ဆိုလိုတာ။ ဥပမာေျပာရရင္ ၁ ကို ၁ နဲ႔ေပါင္းရင္ ၂ ျဖစ္တယ္ေပါ့။ ၂ ကို ၁ ထပ္ေပါင္း ၃ ျဖစ္မယ္။ ဟုတ္ၿပီ။ ဒါလူတိုင္းလုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ဆက္ေပါင္းသြားတာမ်ိဳးကို အႀကိမ္ေပါင္း သန္းေထာင္ေပါင္း တစ္ သန္းေလာက္ ေပါင္းပါ ဆိုရင္ ျပႆနာ တက္ၿပီ။ 

၁ ကို ၁ ေပါင္း ၂ ရ တစ္ႀကိမ္၊ ၂ ကို ၁ ေပါင္း ၃ ရ ႏွစ္ႀကိမ္၊ အဲဒီလို နဲ႔ အႀကိမ္ေရ သန္းေထာင္ေပါင္း တစ္သန္း။ ၁,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ အႀကိမ္ အထိ ေပါင္းရမယ္။ ကဲ… ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ တစ္ခါ ဒီပုစၦာကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားရင္၊ ေနာက္ထပ္ သန္းေသာင္းေပါင္း တစ္သန္း၊ ေစာေစာက ဟာမွာ သုည တစ္လံုးတိုး၊ ထပ္ေပါင္းရမယ္။ အဲဒီလို သတ္မွတ္ႏိုင္ရင္ ရသြားၿပီ။

ပိုက္ဆံ ထြက္လာတဲ့ စနစ္က ဘယ္လိုလဲ ဆိုေတာ့ ပထမအဆင့္ ပုစာၦကို လူေတြ အမ်ားႀကီးပဲ ဝိုင္းတြက္ၾက တယ္။ အရင္ဆံုး အေျဖရတဲ့သူကုိ ဆုေၾကး အျဖစ္ coin ၁၀ ျပားေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလူက ခဏေစာင့္ ရတယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက ဒုတိယအဆင့္ ပုစၥာကို ဆက္တြက္ၾကတယ္။ ခဏေနတာနဲ႔ ပထမ လူက ဒုတိယ ပုစၥာကို လိုက္တြက္တယ္။ သူပဲ အရင္ၿပီးတယ္။ သူက ၁၀ ျပား ထပ္ရမယ္။ ၿပီးရင္ တတိယ အဆင့္ပုစၥာ ကို ဆက္တြက္မယ္။ ဒီတစ္ခါမွာေတာ့ ေနာက္လူ တစ္ေယာက္က ၿပီးမယ္။ အရင္ၿပီးတဲ့သူက ၁၀ ျပားရမယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက မရၾကဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ coin ေတြကို ထုတ္လုပ္သြားတယ္။


အစပိုင္း မွာေတာ့ ပုစာၦေတြက အေတာ္ေလး လြယ္ေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ တြက္ခ်က္ရတဲ့ အခ်ိန္က သိပ္ မၾကာဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ခက္လာရာကေန အခ်ိန္ေတြ အရမ္းၾကာလာတယ္။ coin ထြက္တဲ့ႏွဳန္းကုိလည္း ဘယ္မိနစ္ၾကရင္ ဘယ္ေလာက္ထြက္တယ္ ဆိုတဲ့ႏွဳန္းကို ေလ်ာ့ခ်လာတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ Bitcoin ကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္ နမူနာ ယူၿပီးေျပာေတာ့မယ္။ က်န္တဲ့ coin ေတြလည္း ဒီသေဘာ နဲ႔ ဆင္ဆင္ပဲလို႔ သေဘာထားေစခ်င္တယ္။


Bitcoin မွာ ပုစာၦ တစ္ပုဒ္နဲ႔ တစ္ပုဒ္ အၾကား ကြာဟခ်က္ကို Block လို႔ေခၚတယ္။ Block ေပါင္း ၂၀၁၆ ခု ျပည့္ တိုင္း ၿပည့္တိုင္း program က ဒီပုစာၦေတြကို ေျဖေနၾကတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ ေျဖႏိုင္ၾကတယ္ ဆိုတာကို တိုင္းတာၿပီး ပုစာၦ ရဲ႕အခက္အခဲကို အတိုး အေလ်ာ့ လုပ္ေပးတယ္။ အဲဒီလို အတိုးအေလ်ာ့လုပ္ေပးတဲ့ အတြက္ Block တစ္ခုရဲ႕ ၾကာျမင့္ခ်ိန္က ပံုမွန္ အားျဖင့္ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ပဲ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထားလို႔ ရသြားတယ္။ 

တြက္တဲ့သူေတြက အရမ္းေတာ္လာလို႔ ခဏေလးနဲ႔ အခ်ိန္ျပည့္သြားရင္ ၂၀၁၇ ခုေျမာက္ Block မွာ ပုစာၦကို ပိုခက္သြားေအာင္ လုပ္လိုက္တယ္။ တစ္ကယ္လို႔ ပုစၦာက အရမ္း ခက္လာတယ္ဆိုရင္ ၄၀၃၃ ခုေျမာက္ Block မွာ ပုစာၦ ကို နည္းနည္း လြယ္ေအာင္ ျပန္ေလ်ာ့လုိက္တယ္။ ပုစာၦေတြရဲ႕ ခက္ခဲမွဳကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ၂၀၁၀ မွာ ပုစၦာ တစ္ခုဟာ အဆင့္ ၁ ပဲ ခက္တယ္ ဆိုရင္ အခု ၂၀၁၇ မွာ ပုစာၦ ရဲ႕ ခက္ခဲမွဳဟာ ၁ ထရီလ်ံနီးပါးကို ေရာက္သြားၿပီ။ အဆေပါင္း ၁ ထရီလ်ံေလာက္ ပိုခက္လာတယ္ ဆိုတဲ့သေဘာပဲ။


Crypto Currency မွာက ထုတ္ယူလို႔ ရႏိုင္မယ့္ အမ်ားဆံုး ပမာဏကို ကန္႔သတ္ထားတယ္။ Bitcoin မွာ ဆိုရင္ ၂၁ သန္း အထိ ထုတ္ယူလို႔ ရမယ္။ အခုလက္ရွိ ထုတ္ယူ ထားတဲ့ Bitcoin အေရအတြက္က ၁၈  သန္းေလာက္ ရွိေနၿပီ။ အဲဒီေတာ့ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ ဘယ္ေလာက္ရမလဲ ဆိုတာက ဘယ္ အခ်ိန္ မွာ Bitcoin block ကို ေျဖရွင္းႏိုင္သလဲ ဆိုတာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။

 ေစာေစာပိုင္းမွာ ေျဖရွင္းတဲ့သူေတြဟာ ပုစာၦအားျဖင့္လည္း ပိုလြယ္သလို၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္လည္း ပိုမ်ား တယ္။ ဥပမာ စထြက္ ထြက္ခ်င္း ၂၀၀၉ ေလာက္မွာ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းရတဲ့ တြက္ခ်က္မွဳ ပမာဏဟာ မေျပာပေလာက္ေအာင္ကို လြယ္လြန္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ block ကို ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ အတြက္ ျပန္ရတဲ့ Bitcoin အေရ အတြက္က အမ်ားႀကီးပဲ။ တစ္ခါ ထုတ္ရင္ coin ၅၀ ထြက္တယ္။ အဲဒီလို နဲ႔ block ေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္လာလိုက္တာ block ေပါင္း ၂ သိန္း ၁ ေသာင္း ျပည့္သြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ block တစ္ခု ကေန coin ထြက္တဲ့ႏွဳ န္းသည္ ၂၅ coin ပဲ ထြက္ေတာ့တယ္။ 

၂၈ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀၁၂ မွာေပါ့ ။ အဲဒါကို Halving day 2012 လို႔ေခၚၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က စလို႔ အခုအခ်ိန္အထိ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းနိုင္တိုင္း အရင္ဦးဆံုးေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့သူက ၂၅ coin ရမယ္။ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ေလာက္ေရာက္ရင္ Halving day 2020 ဆိုၿပီး တစ္ခါလာဦးမယ္။ ဇြန္၊ ဇူလိုင္ေလာက္မွာ ျဖစ္ဖို႔ မ်ားတယ္။ အဲဒီၾကရင္ Block တစ္ခု ေျဖရွင္းႏိုင္တိုင္း ၁၂.၅၀ coin ပဲ ရေတာ့မယ္။ အဲဒီေတာ့ Bitcoin ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ Bitcoin Mining ဆိုတာကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ေစာေစာ mining လုပ္တဲ့ သူေတြအဖို႔ ပုစာၦ အေနနဲ႔လည္းလြယ္တယ္၊ ပုစာၦေျဖရွင္းႏိုင္လို႔ ရလာမယ့္ coin အေရအတြက္လည္း ပိုမ်ားမယ္ ဆိုတာကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေျပာလို႔ရတယ္။

ဒီေနရာမွာ မျဖစ္မေနေျပာရမွာက Bitcoin mining သည္ Bitcoin အဝယ္အေရာင္း စီးပြားေရးနဲ႔ မဆိုင္ဘူးဆိုတာပဲ။ Bitcoin mining မွာ ေစာေစာ လုပ္ရင္ လြယ္လြယ္ နဲ႔ မ်ားမ်ား ရမယ္လို႔ ေျပာထားေပမယ့္ Bitcoin အေရာင္း အဝယ္မွာ အဲဒီအတိုင္း မဟုတ္ဘူး။ ေစာဝင္တိုင္း ေစ်းေခ်ာင္ေခ်ာင္နဲ႔ ရမယ္ မထင္နဲ ႔။ ေနာက္က်မွ ဝင္လို႔ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း ရမယ္လို႔လည္း မထင္လုိက္နဲ႔ပဲ။


အခု Bitcoin ဘယ္လို အလုပ္လုပ္လဲ သိၿပီ ဆိုေတာ့ Bitcoin သမိုင္း ကို နည္းနည္း အရင္ စေျပာမယ္။ ၿပီးရင္ Bitcoin mining အေၾကာင္း၊ Bitcoin လည္ပတ္ပံု အေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးမွာ Bitcoin အေရာင္းအဝယ္အေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ Bitcoin အေၾကာင္းကို အဓိက ေၿပာရတာက သူက Cryto Currency ေတြထဲမွာ အေစာဆံုး နဲ႔ လူသိ အမ်ားဆံုး၊ အေအာင္ျမင္ဆံုး ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ က်န္တဲ့ LiteCoin၊ Namecoin၊ Peercoin၊ Dogecoin စသျဖင့္ Cryto Currency ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ 


Bitcoin ကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ စတင္ပါတယ္။ ဆာတို႐ွီနာကာမိုတို ဆိုတဲ့သူက စတင္ၿပီး တီထြင္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆာတိုရွီ ဆိုတာက နာမည္ဝွက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူ ဘယ္သူလဲ၊ လူ တစ္ေယာက္တည္းလား၊ အမ်ားကနာမည္တစ္ခုကို ယူထားတာလား၊ နာမည္ အစစ္က ဘာလဲ၊ ဘယ္သူေတြလည္း ဆိုတာ အခုအထိ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ လက္ရွိ အခ်ိန္မွာ Bitcoin ေပါင္း ၁၈ သန္းေလာက္ ထုတ္လုပ္ၿပီးေနပါၿပီ။ 

၂၁၄၀ ခုႏွစ္ေလာက္ အထိ Bitcoin ေတြ ဆက္ထြက္ေနဦးမွာပါ။ ဧၿပီလ ၂၀၁၀ မွာ Bitcoin တစ္ coin ရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ ၀.၀၀၃ ေဒၚလာပဲ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဧၿပီ အေရာက္မွာ ၁ coin ကို ၁ ေဒၚလာ အထိ ေရာက္လာပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဇူလိုင္လ ၈ ရက္ ဟာ Bitcoin ရဲ႕ ေမြးေန႔လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ၁ coin ကို ၁ ေဒၚလာေလာက္ ကေန ႐ုတ္တရက္ဆိုသလို ၁ coin ကို ၃၁ ေဒၚလာ အထိ ခုန္တက္သြားပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ ၆ လ အၾကာ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၁ မွာ ၁ coin ကို ၂ ေဒၚလာပဲ တန္ေတာ့တဲ့ အထိ ျပဳတ္က်သြားလို႔ ဝယ္ရင္းထားသူေတြ ရင္ထုမနာျဖစ္ရပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ျပန္တက္လာလိုက္တာ ၂၀၁၃ ဧၿပီမွာ ဝုန္းဒိုင္း ခုန္တက္ၿပီး ၁ coin ကို ၂၆၆ ေဒၚလာ အထိ ေရာက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဇြန္လမွာ ၁ coin ကို ေဒၚလာ ၁၀၀ အထိ ျပန္ျပဳတ္က်ပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာမွာ ၁ coin ကို ေဒၚလာ ၁၂၄၀ ေက်ာ္အထိ တက္သြားၿပီး၊ ေနာက္တစ္လ ဒီဇင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၆၀၀ အထိ ျပန္ဆင္းသြားျပန္ပါတယ္။ ၂၀၁၄၊ ၂၀၁၅၊ ၂၀၁၆ ေတြမွာ တက္လာလိုက္၊ ျပန္ျပဳတ္က်သြားလိုက္၊ ျပန္တက္လာလိုက္နဲ႔ ၂၀၁၃ ဒီဇင္ဘာမွာ အနိမ့္ဆံုး ေဒၚလာ ၆၀၀ ရွိခဲ့ရာ ကေန ၂၀၁၆ ဒီဇင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၈၀၀ ေလာက္ အထိ ျပန္ေရာက္လာပါတယ္။


စိတ္ဝင္စားစရာက အခုမွ စတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္နဝါရီကေန စလို႔ ဒီအခု ဇူလိုင္လ အထိ Bitcoin ဟာ ေၾကာက္စရာႏွဳန္း နဲ႔ တက္လာပါတယ္။ ၂၀၁၇ စစခ်င္းမွာ ေဒၚလာ ၇၅၀ ပဲ ရွိရာက ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ခုန္တက္လာၿပီး၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ အျမင့္ဆံုး အေနနဲ႔ ၁ coin ကို ၂၆၆၉ ေဒၚလာ အထိ ေတာက္ေလွ်ာက္ ခုန္တက္လာေနပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ Bitcoin ေဟ့၊ Bitcoin ဟ ဆိုတဲ့ အသံေတြ ၾကားလာေနရတာပါ။ 

ဒါေပမယ့္ Bitcoin သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ျပန္ၾကည့္ရင္ ဒီလို အျမင့္ႀကီး ခုန္ၿပီးရင္ ဟိုးအဝီစိ ေရာက္တဲ့ အထိ  ျပဳတ္က်တဲ့ သမိုင္းေတြ ရွိပါတယ္။ အရင္ ၂၀၁၃ ႏိုဝင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၃၅၀ ကေန ေဒၚလာ ၁၂၄၂ အထိ ၃ဆခြဲ ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ တစ္လထဲ ခုန္တက္ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ႏွစ္ႏွစ္ အၾကာ ၂၀၁၅ မွာ ေဒၚလာ ၂၀၀ အထိ ၆ဆေက်ာ္ အုန္းခနဲျမည္ေအာင္ကို ေခြးက် ဝက္က် ျပဳတ္က်သြားပါတယ္။ အခုလည္း ၇ လအတြင္း ေဒၚလာ ၈၀၀ ကေန ေဒၚလာ ၃၀၀၀ အထိ ၄ ဆ နီးပါး တက္လာတယ္။ အရင္တစ္ခါလို ျပန္က်လို႔ ၆ ဆ ဆိုုရင္ ေဒၚလာ ၅၀၀ ေလာက္ အထိကို ဆင္းသြားႏိုင္တာပါ။ အခုေန လက္ထဲရွိရင္ ထုတ္ေရာင္းၿပီး   ၿပန္ အက်မွာ ဝယ္ရင္ေတာ့ မဆိုးပါဘူး။


ေကာင္းၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ Bitcoin ေစ်းႏွဳန္း အတက္က်ၾကမ္းတဲ့ သမိုင္းကို ေျပာၿပီးၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ ျပန္ၾကည့္ရမွာက Bitcoin mining ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ Block ေတြ အေၾကာင္း၊ Block ေတြမွာ ေျဖရွင္းရတဲ့ ပုစာၦေတြ အေၾကာင္း၊ Block ေတြရဲ႕ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကာခ်ိန္ အေၾကာင္း၊ Maximum Bitcoin ၂၁ သန္း အေၾကာင္း၊ ၂၀၁၆ ခုျပည့္တိုင္း Block ေတြကို ျပန္ config လုပ္တဲ့ အေၾကာင္း၊ Block ေပါင္း ၂ သိန္း ၁ ေသာင္းျပည့္တိုင္း Halving လုပ္တဲ့ အေၾကာင္း၊ 

၂၀၀၉ ခုႏွစ္က Block ပုစာၦေတြထက္ အခု ၂၀၁၇ က Block ပုစာၦက အဆေပါင္း ၁ ထရီလ်ံေလာက္ ပိုခက္လာေနတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒီတစ္ခါေျပာရမွာက ဘယ္သူေတြက Bitcoin ကို mining လုပ္ေနတာလဲ။ သူတို႔ ဘယ္လိုလုပ္လဲ။ Mining ထုတ္လို႔ ရလာတဲ့ Bitcoin ေတြကို ေငြသား နဲ႔  ဘယ္လုိ လဲၾကသလဲ၊ ဘယ္သူေတြက လဲေပးလဲ၊ ဘယ္လို မွတ္တမ္းတင္လဲ၊ Bitcoin ကို ဘယ္လို ဝယ္ရလဲ၊ Bitcoin နဲ႔ ပစၥည္းေတြ ဝယ္ခ်င္ရင္ ဘယ္လို လုပ္ရလဲ ဆိုတာေတြကို ဆက္ေျပာမွာပါ။


Bitcoin ကို အရင္ကေတာ့ သာမန္ အိမ္သံုး ကြန္ပ်ဴတာေတြနဲ႔ပဲ mining လုပ္ယူၾကတာပါ။ အခ်ိန္ေတာ့ေပးရေပမယ့္၊ ပုစာၦေတြက လြယ္ေသးတာ၊ Bitcoin အေရအတြက္က မ်ားမ်ား ရတာေၾကာင့္ လုပ္ရတာ ကိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခက္တာက ထြက္လာတဲ့ Bitcoin ေတြကို ဘယ္သူမွ ျပန္မဝယ္တာနဲ႔ ဝယ္ရင္လည္း ေစ်းေကာင္း မရတာေၾကာင့္ လုပ္တဲ့သူ နည္းပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Bitcoin ေတြက ေစ်းတက္လာေတာ့ mining ကို စီးပြားျဖစ္လုပ္တဲ့ သူေတြ ရွိလာပါတယ္။ Block ပုစာၦေတြကို တြက္တဲ့ အခါမွာ အဓိက လိုအပ္တာက Graphic Processing Unit လို႔ေခၚတဲ့ GPU ေတြပါ။ CPU ေတြက multi-purpose အသံုးျပဳတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပို႐ွဳပ္ေထြးတဲ့ instruction set ေတြပါပါတယ္။ GPU ေတြကေတာ့ ေမာ္နီတာမွာ ပံုေတြျပဖို႔သပ္သပ္ ဒီဇိုင္းဆြဲထားတာမို႔ ပို႐ိုးရွင္းတဲ့ instruction set ေတြကို အသံုးျပဳေပမယ့္ သူတုိ႔က ဂဏန္းေတြ အမ်ားႀကီးကို အျမန္ႏွဳန္းနဲ႔ တြက္ႏိုင္ပါတယ္ ။ 

ဒါေၾကာင့္ ပုစာၦေတြေျဖရွင္းတဲ့ Bitcoin လိုဟာမ်ိဳးမွာ CPU ထက္ GPU ကို ပိုလိုပါတယ္။ Bitcoin Rig လို႔ေခၚတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြမွာ Graphic အနည္းဆံုး ၄ ကတ္ အထိ စိုက္ထားၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Graphic ကတ္ေတြက အရမ္းပူပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေအးေပး စနစ္ေတြ လုပ္ရပါတယ္။ သူကထူးဆန္းတယ္။ ပူလြန္းရင္လည္း မေကာင္းဘူး၊ ေအးလြန္းရင္လည္း အဆင္မေျပဘူး။ သူ႔ သတ္မွတ္အပူခ်ိန္မွာ ထိန္းထားၿပီး အလုပ္လုပ္ခိုင္းရတယ္။

Bitcoin miner ေတြအဖို႔ Bitcoin mining business ထဲကို ေစာႏိုင္သမွ် ေစာေစာ ဝင္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ Bitcoin ေတြက အေစာပိုင္းမွာ မ်ားမ်ား ရလို႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒါက အေျခအေနအားလံုးမွာ မမွန္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ပုစာၦေတြ ခက္လာတယ္၊ Block ေတြက ထြက္တဲ့ coin အေရအတြက္ ေလ်ာ့သြားတယ္ ဆိုေပမယ့္၊ Moore’s Law အရ ကြန္ပ်ဴတာ ပစၥည္းေတြဟာ အခ်ိန္ေနာက္က်ေလ ပိုေကာင္းေလ၊ ပိုေစ်းသက္သာေလ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေနာက္ အေၾကာင္းတစ္ခုက ခပ္ေစာေစာမွာ Bitcoin ေစ်းေတြက က်ေနတာမို႔ ထုတ္သာ ထုတ္ရတယ္ ကုန္က်စားရိတ္ မကာမိတာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။


Bitcoin mining လုပ္မယ္ ဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ GPU ေတြ အမ်ားႀကီး ဝယ္ရမယ္။ ဒါေတြအတြက္ အေအးေပး စနစ္ေတြ လုပ္ရမယ္။ ပုစာၦေတြက အခ်ိန္နဲ ႔အမွ် ပိုပိုခက္လာတယ္၊ ကိုယ့္လိုပဲ mining လုပ္သူေတြတိုးလာတယ္ ဆိုတဲ့အတြက္ လက္ရွိ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ GPU ေတြ၊ အေအးေပး စနစ္ေတြကို အခ်ိန္နဲ႔ အမွ် လဲလွယ္ေပးေနရမယ္။ မီတာခေတြရွိမယ္။ အဲဒီလို ကုန္က်စားရိတ္ေတြ မ်ားလာတဲ့အတြက္ mining ကုမၸဏီေတြက အမ်ားအားျဖင့္ တစ္ေယာက္တည္း လုပ္တာထက္ စုလုပ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ 

ဥပမာ ... တစ္ေယာက္က ကြန္ပ်ဴတာ အလံုး ၅၀ ေနာက္ တစ္ေယာက္က ၂၅ လံုး ေနာက္တစ္ေယာက္ကလည္း ၂၅ ဆိုၿပီး ၃ ေယာက္စုထုတ္ရင္ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္လိုက္လို႔ coin ေတြ ထြက္လာရင္ အလံုး ၅၀ ထည့္ထားတဲ့ တစ္ေယာက္က ၁၂.၅ coin ရမယ္ က်န္တဲ့ သူေတြက ၆.၂၅ စီ ရၾကမယ္ေပါ့။ ဒါမ်ိဳး ခြဲလုပ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ Android ဖုန္းေလးနဲ႔ Bitcoin ထုတ္လို႔ မရဘူးလားလို႔ လာမေမးပါနဲ႔၊ သီအိုရီ အရ ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္၊ လက္ေတြ႕မွာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။


တစ္ခ်ိဳ႕ ကုမၸဏီေတြ ကေတာ့ သူမ်ား ကြန္ပ်ဴတာေတြကို Hack ၿပီး သူတို႔ ကိုယ္စား mining လုပ္ခိုင္းတာမ်ိဳး ရွိတတ္တယ္။ လူေတြကို ဟိုသီခ်င္းေလး အလကား မလိုခ်င္ဘူးလား၊ ဟိုကား ဒီကားေလး မၾကည့္ခ်င္ဘူးလားဆိုၿပီး ျမဴဆြယ္ၿပီး ေနာက္ကြယ္က Trojan အေန နဲ႔ Bitcoin mining software ကို ထည့္လုိက္ၿပီးေတာ့ လူေတြ အမ်ားႀကီးကို တစ္ၿပိဳင္တည္း mining လုပ္ခိုင္းထားတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ေျပာပေလာက္ေအာင္ မရဘူး ဆိုေပမယ့္ ရသင့္သေလာက္ေတာ့ သူတို႔လည္း ရပါတယ္ ။ အရင္က နာမည္ႀကီး torrent client  ျဖစ္ တဲ့ uTorrent မွာေတာင္ အဲဒီလို လုပ္ထားတယ္လို႔ သတင္းေတြ ထြက္ဖူးပါတယ္။


အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ Bitcoin mining သင္ ေငြကုန္ေၾကးက် အရမ္းမ်ားၿပီး၊ လုပ္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ Bitcoin ေစ်း အရမ္းတက္ေနမွသာ နည္းနည္း ပါးပါးေလာက္ အျမတ္က်န္တာပါ။ Bitcoin ထုတ္ႏိုင္တဲ့ အဆင့္ ရွိတဲ့ GPU တစ္ခုရဲ႕ ေစ်းက ေဒၚလာ ၁ ေထာင္ေက်ာ္ အထက္မွာ ရွိၿပီး စက္တစ္လံုးကို အနည္းဆံုး ၄ ကတ္ နဲ႔၊ စက္ အလံုးေရ ရာနဲ႔ ခ်ီၿပီး ထားရတာမ်ိဳးပါ။ ၿပီးေတာ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္ၾကာရင္လည္း အသစ္ျပန္လဲ ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ကေတာ့ Bitcoin ထုတ္တဲ့ chip ေတြကို သီးသန္႔ ဒီဇိုင္းဆြဲၿပီး ကိုယ္တိုင္ ထုတ္လုပ္ၾကတာ ရွိပါတယ္။ ဒါလည္း အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ခက္ပါတယ္။

Bitcoin mining လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြမွာ coinbase ဆိုတာ ရွိတယ္။ အဲဒါကို သူမ်ားေတြ သံုးလို႔မရဘူး။ mining လုပ္တဲ့ သူေတြမွာပဲ အဲဒါက ရွိတာ။ block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းၿပီး သြားရင္ coinbase ထဲကို coin  အသစ္ေတြ ဝင္ေနလိမ့္မယ္။ ေျဖရွင္းလိုက္တဲ့ block က blockchain ထဲ ေရာက္သြားတာနဲ႔ coinbase ထဲ coin အသစ္ေတြ ေရာက္သြားၿပီ။ 

အဲဒီကေနမွ General ledger ထဲမွာ လူေတြ သံုးႏိုင္တဲ့ Bitcoin အေရ အတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာ ျမင္ေနရမယ္။ Bitcoin သံုးခ်င္တဲ့သူ တစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ့္ ကိုယ္ပိုင္ Wallet တစ္ခု ဖြင့္ရမယ္။ mining လုပ္တာ၊ coinbase ဖြင့္တာ၊ general ledger ကို access လုပ္တာ၊ wallet လုပ္တာေတြ အားလံုးက အခမဲ့ပဲ။ ကိုုယ္ လုပ္လိုက္ရင္ general ledger မွာ update ျဖစ္ၿပီး လူတိုင္းျမင္ေနရမယ္။ wallet ေတြ၊ coinbase ေတြ အားလံုးမွာ ရွိေနတဲ့ bitcoin ေတြ အေရအတြက္ အားလံုးကို ေပါင္းလုိက္ရင္ general ledger မွာ ရွိေနတဲ့ coin အေရအတြက္နဲ႔ တူရမယ္။


Mining လုပ္တဲ့ သူေတြက general ledger ကို coinbase ကေန ခ်ိတ္ဆက္တယ္။ general ledger ထဲကို bitcoin ေတြ ေရာက္လာေအာင္ coinbase ေတြကေန ၁၀ မိနစ္ ကို ၂၅ coin ႏွဳန္းနဲ႔ ျဖည့္ေပးေနတယ္။ general ledger ထဲက bitcoin ေတြကို သံုးတဲ့ သူေတြက wallet ကေန တစ္ဆင့္ လွမ္းယူၿပီးသံုးရတယ္။ mining လုပ္တဲ့ A က သူ႔မွာရွိတဲ့ coinbase ထဲက coin ၁၀ ခုကို B ရဲ႕ wallet ထဲကို ထည့္ေပးလိုက္တယ္ဆိုရင္ general ledger က အဲဒါကို မွတ္ထားတယ္။ အဲဒီ transition ကို လူတိုင္းျမင္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ base က ဘယ္သူ ပိုင္တယ္၊ wallet နံပါတ္ ဘယ္ေလာက္က ဘယ္သူ ဆိုတာကို မသိတဲ့ အတြက္ ဘယ္သူက ဘယ္သူကို လႊဲေနတယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ မသိရဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ privacy ရွိတယ္ေတာ့ ေျပာလို႔ရတယ္။


ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ miner ေတြ ဆီကေန တိုက္႐ိုက္ ဝယ္ရတာ လိုသေလာက္ မရတာ၊ ဝယ္ၿပီးျပန္ေရာင္းဖို႔ ခက္တာ၊ ေငြေပးေခ်ဖို႔ ခက္တာေတြေၾကာင့္ ဝန္ေဆာင္မွဳေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြ ေပၚလာတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ wallet ဖြင့္ထားတယ္။ အဲဒီ wallet ကေန တစ္ဆင့္ ၾကားခံၿပီး miner ေတြနဲ႔ personal wallet ေတြ အၾကား၊ personal wallet အခ်င္းခ်င္း အၾကား လႊဲတာေတြ လုပ္ေပးတယ္။ ျပန္ေရာင္းခ်င္လည္း ဝယ္တယ္ေပါ့ေလ။


Bitcoin ကို သံုးၿပီး ပစၥည္း ဝယ္တာမွာေတာ့ ပစၥည္းေရာင္းတဲ့သူက သူ႔ wallet ရဲ႕ public link ကိုေပးထားတယ္။ ဝယ္တဲ့ သူက အဲဒီ link ကို ႏွိပ္ၿပီးေတာ့ သူ႔ wallet ထဲကေန ဘယ္ေလာက္ႏွဳတ္သြားခြင့္ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ instruction ပါတဲ့ public link ကို ျပန္ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒါကို general ledger က မွတ္တမ္း တင္ၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ ဒီဘက္ လႊဲေပးလုိက္တယ္။ ဘဏ္ သေဘာေပါ့။ ဘဏ္ကေန ေငြေခ်တဲ့ သေဘာပဲ။ ကိုယ့္ဘဏ္ စာရင္းထဲကေနႏွဳတ္ၿပီး၊ ဟိုဘက္က လူရဲ႕ ဘဏ္ စာရင္းထဲကို တိုးေပးလိုက္တာေပါ့။ ဒီသေဘာပါပဲ။


ဒါဆိုရင္ Bitcoin ကို ဘယ္သူေတြ သံုးၾကလဲ၊ ဘာလို႔ ေစ်းေတြေျမႇာက္လာလဲ။ 
ႏိုင္ငံတစ္ကာမွာက ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ မတူဘူးဗ်။ ဒီမွာ လမ္းထိပ္ ကုလားဆိုင္မွာ ခင္ဗ်ား ဘာေဆးဝယ္ခ်င္ခ်င္ အလြယ္ ဝယ္လို႔ရတယ္ ။ ႏိုင္ငံတစ္ကာမွာ Over the counter ေဆး မဟုတ္ရင္ ဝယ္ရတာ ေတာ္ေတာ္ 
ဒုကၡေရာက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဝယ္ခ်င္ရင္ ဘာလုပ္လဲဆိုရင္ Bitcoin နဲ႔ ဝယ္ၾကတယ္။ Credit card နဲ႔ ဝယ္တာ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ FBI တို႔ ဘာတို႔က ေနာက္ေၾကာင္း လိုက္ဖို႔ မလြယ္ဘူး။ 

တရားမဝင္ ပစၥည္းေတြကို အြန္လိုင္း က ဝယ္ခ်င္ရင္ Bitcoin နဲ႔ ဝယ္ၾကတာမ်ားတယ္။ Bitcoin နဲ ႔ဆိုရင္ အဲဒီ ပစၥည္းေတြကို Amazon က ဝယ္သလိုမ်ိဳး ကို ဝယ္လုိ႔ရတယ္။ Silk Road လိုမ်ိဳး အြန္လိုင္း black market ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါက လက္ေတြ႕မွာ Bitcoin ကို တစ္ခုတည္းေသာ အသံုးခ် နည္းပဲ။ က်န္တာကေတာ့ ေစ်းက်ရင္ ဝယ္ထားမယ္၊ ေစ်းတက္ရင္ ျပန္ေရာင္းမယ္ ဆိုၿပီး ဝယ္ထားတဲ့ သူေတြခ်ည္းပဲ။ 

အခုေန စုထား ေရာင္းရင္ျမတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေတြးတဲ့သူ မ်ားေလေလ Bitcoin ေစ်းက တက္ေလေလပဲ ။ ကိုယ့္လို အၾကံတူေတြခ်ည္းပဲ စုမိေနၿပီးေတာ့ ဘယ္သူမွလည္း ျပန္မေရာင္း၊ ဝယ္ရင္လည္း တက္ေစ်းႀကီးနဲ႔ျဖစ္ေန၊ ေရာင္းရေအာင္ကလည္း ေနာက္ထပ္ တက္သြားရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ ဆိုၿပီး ျဖစ္ေနရင္း ကေန တစ္ခုခုေၾကာင့္ ေစ်းျပဳတ္က်တဲ့ အခ်ိန္မွာ အားလံုးက ဝိုင္းထုတ္တယ္ ဆိုရင္ ဗိုက္နာၿပီး အကုန္ ေရာင္းရေတာ့ ေစ်းျပဳတ္က်သြားတာပဲ။

အခုဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာခဲ့တဲ့ အထဲ ေငြေၾကးေတြ အေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္၊ ေနာက္ဝွက္စာ စနစ္အေၾကာင္းေျပာတယ္၊ Crypto Currency အေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္။ ေကာင္းၿပီ။ အဲဒါဆိုရင္ အဓိက ေမးခြန္းျဖစ္တဲ့၊ လူတိုင္း သိခ်င္ေနမယ့္ ေမးခြန္းျဖစ္တဲ့ Bitcoin အပါအဝင္ Crypto Currency ေတြကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ္၊ ဝယ္ထားမယ္ ဆိုရင္ ကိုက္ပါ့မလား၊ ျမတ္ႏိုင္လား ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အေျဖေပးႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကည့္ပါမယ္။

ပထမဦးဆံုး ေလ့လာသင့္တာက Bitcoin ေတြ ဝယ္ထားၿပီး ေရာင္းမထြက္လို႔ ပိုက္ေဘာ မိေနရင္ ဘာလုပ္မလဲေပါ့။ က်ိန္းေသတာ ကေတာ့ ျပန္တက္မယ္။ အဲဒါကို ထိုင္ေစာင့္ႏိုင္လားပဲ။ Bitcoin ရဲ႕ သေဘာက တက္ လိုက္က်လိုက္ပဲ။ ထိုးတက္မယ္၊ ထိုးက်မယ္။ အီေနမယ္။ ျပန္ထုိးတက္မယ္၊ ျပန္ထိုးက်မယ္။ ဒါပဲ။ အဲဒီေတာ့ စာရင္းေသ အပ္ေငြလို ျပန္မထုတ္ စတမ္း ကိုင္ထားမယ္၊ လံုးဝ တက္ၿပီဆိုမွ၊ အခုလိုမ်ိဳး တက္ေနတယ္ ဆိုမွ ျပန္ထုတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေသခ်ာရင္ေတာ့ ဝယ္ထားေကာင္း၊ ထားႏိုင္ပါတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ ဒါေတာင္မွ ဘယ္အခ်ိန္ျပန္ေရာင္းသင့္တယ္ ဆိုတာ ေျပာဖို႔ခက္တယ္။ ဥပမာ ကိုယ္က ၂၀၁၆၊ ၁၀ လပိုင္း ေလာက္မွာ ဝယ္ထားတဲ့သူဆိုရင္ အခုအခ်ိန္ ေရာင္းသင့္ၿပီ။ ဒါေပမယ့္ သၾကၤန္ မတိုင္ခင္က မွ  ဝယ္ထားတဲ့သူ ဆိုရင္ေတာ့ ကို္င္ထားမလား၊ လႊတ္မလားက Blackjack ေဆာ့ရင္ ၁၇ ေလာက္ ရထားတဲ့သူလိုပဲ။ အံုးခနဲ ၿပဳတ္က်လို႔ ၃၀၀ ေလာက္ျဖစ္သြားတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ပိုက္ေဘာမိၿပီပဲ။ အခုအခ်ိန္မွ လႊတ္ဖို႔လည္း မသင့္ဘူး။ ထပ္ဝယ္ရင္ေတာင္ ဝယ္သင့္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရႊ တို႔၊ ေဒၚလာ တို႔လို ႐ုတ္တရက္ေငြလိုရင္ ေရာင္းရႏိုင္တယ္၊ ရွိတန္ဆာ၊ မရွိဝမ္းစာ ဆိုတာမ်ိဳး လုပ္လို႔ေတာ့ မရဘူး။

ေနာက္တစ္ခုက စာရင္းေသ အပ္ေငြလိုလည္း ေသခ်ာတာ မဟုတ္ဘူး။ ေသခ်ာေပါက္ တက္ကို တက္ရမယ္လို႔ အာမခံႏိုင္ဘူး။ တစ္ၿခား ေရႊ တို႔၊ ေဒၚလာ တို႔နဲ႔ယွဥ္ရင္ တက္ႏွဳန္းက အခုအခ်ိန္မွာျမန္ေနေပမယ့္၊ တစ္ကယ္တမ္း ကိုယ္ လက္ေတြ႕လုပ္တဲ့ အခါ ျမန္မယ္၊ မျမန္ဘူး။ အီေနမလား ဆိုတာ မသိႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေသခ်ာတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ မဟုတ္ဘူး။

ေနာက္ တစ္ခုက ဥပေဒ နဲ႔ မလြတ္ကင္းဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံေငြေၾကး ဥပေဒအရ ဒီလို ေငြေၾကးေတြကို အသိအမွတ္ ၿပဳမထားဘူး။ တစ္ကယ္လို႔ ကိုယ့္ စက္ထဲမွာ Bitcoin mining software ရွိေနရင္ ဖမ္းလို႔ရတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ တစ္ခုခုေၾကာင့္ အလိမ္ခံရရင္ ဆံုးၿပီသာ မွတ္လိုက္ေတာ့။ ဘယ္သူမွ လိုက္မရွင္းေပးဘူး။ ရွင္းေပးမယ့္ သူလည္း မရွိဘူး။ ဘယ္မွလည္း တိုင္လို႔မရဘူး။ ကုန္ရင္ ကုန္ၿပီပဲ။

Bitcoin လိမ္လည္မွဳေတြ၊ Bitcoin service ေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြ hack လုပ္ခံရလို႔ ေငြေတြ ပါကုန္တာေတြ၊ အမ်ားႀကီးျဖစ္ဖူးတယ္။ အခုလို ေစ်းတက္ေနတဲ့ အခ်ိန္ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကဲဗ်ာ၊ ခင္ဗ်ား က ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာ bitcoin စာရင္း ဖြင့္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒါေတြ ေပ်ာက္သြားပါၿပီ။ ျပန္ေလ်ာ္ေပးပါမယ္။ ခဏေစာင့္ပါဦးလို႔ေျပာမယ္ေပါ့။

 ခင္ဗ်ား ေပ်ာက္သြားတာက အခုလို တက္ေစ်းမွာ ေပ်ာက္တာေလ။ ခင္ဗ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ျပန္မေလ်ာ္ဘူး မဟုတ္ဘူး။ ျပန္ေလ်ာ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ Bitcoin ေတြ ေစ်းက်ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျပန္ေလ်ာ္မယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ အႀကိမ္ ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးတယ္။ ေဒၚလာေတြ သန္းနဲ ႔ခ်ီၿပီးေပ်ာက္တာေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ဖူးတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္ခ်ရတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ မဟုတ္ဘူး။ ဥပေဒရဲ႕ အကာအကြယ္လည္း မရႏိုင္ဘူး။ ရဲ တိုင္လို႔လည္း မရဘူး။ တရားစြဲလို႔လည္း မရဘူး။

ေနာက္ ပိုဆိုးတာက Bitcoin ကို MLM နဲ႔ ေပါင္းၿပီး လုပ္စားဂြင္ေတြ ထြင္ၾကတာ။ ခဏခဏျဖစ္တယ္။ အ ထင္ရွားဆံုးက Bitcoin Savings and Trust ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီ က ၂၀၁၂ မွာ ျဖစ္သြားတာပဲ။ ေဒၚလာ ၅.၆ သန္းေလာက္ အလိမ္ ခံလိုက္ရတယ္။ FBI က အမွဳ စစ္ေနတယ္။ Bitcoin က စိတ္မခ်ရတဲ့ အထဲ MLM လို ငရဲအိုးႏွဳတ္ခမ္း ပတ္ေျပးတဲ့ စီးပြားေရး နဲ႔ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ဂိတ္ဆံုးသြားတာပဲ။ 

Bitcoin သည္ လိမ္လည္မွဳ မဟုတ္ဘူး။ အင္မတန္ စြန္႔စားရတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ။ Multi-level marketing သည္ လိမ္လည္မွဳ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အင္မတန္ ညံ့ဖ်င္းတဲ့ စီးပြားေရး စနစ္ကို မက္လံုးေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ထားၿပီး လူ အထင္ႀကီးေအာင္ ေလွ်ာက္လုပ္ေနတဲ့ စီးပြားေရး စနစ္။ အဲဒီမွာမွ MLM စစ္စစ္ မဟုတ္ပဲ Ponzi scheme ဆိုရင္ေတာ့ ၿပီးေရာ။ 

MLM တိုင္းကို Ponzi လို႔ မစြပ္စြဲခ်င္ေပမယ့္၊ ျမန္မာျပည္မွာ လုပ္ေနသမွ် MLM လုပ္ငန္းတိုင္း က Ponzi လို႔ ေျပာရေလာက္ေအာင္ကို ရာႏွဳန္းက မ်ားေနတာ။ ပစၥည္းေတြ ဝယ္ခိုင္းတာကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ၊ လူေတြ ထပ္ဆြယ္ႏိုင္ရင္ မင္း ခ်မ္းသာၿပီ။ ဟိုဘက္ ဒီဘက္ AB လိုင္းေတြ ခြဲၿပီး ျပေနၿပီ ဆိုရင္ အဲဒါ က်ိမ္းေသသေလာက္ရွိတယ္။ လိမ္ၿပီပဲ။ ၁ ႏွစ္ အတြင္း သိန္း ၂၀၀၀ ေတြ ဘာေတြေျပာေနၿပီ ဆိုရင္ အဲဒါက်ိန္းေသၿပီ လိမ္ၿပီပဲ။ MLM စစ္စစ္ နဲ႔ တစ္ကယ္ အလုပ္လုပ္တာဟာ ပံုမွန္ သူမ်ားဆီမွာ ကုမၸဏီ ဝင္လုပ္တာရဲ႕ ၁၀ ပံု ၁ ပံုေတာင္ ဝင္ေငြမရဘူး။

ေနာက္တစ္ခုက Bitcoin သည္ နည္းပညာ အေျခခံပဲ။ ဘယ္ နည္းပညာမွ ၿပီးျပည့္စံုတယ္လို႔ မရွိဘူး ။ လို အပ္ခ်က္ ရွိတာခ်ည္းပဲ။ ၂၀၁၀ တုန္းက Bitcoin မွာ နည္းပညာ ၿပႆနာ အႀကီးႀကီး တက္ဖူးတယ္ ။ အနာဂတ္မွာေရာ အဲဒီလို မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလားေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက Bitcoin သည္ Block ပုစာၦေတြရဲ႕ ခက္ခဲမွဳကို အေျခခံထားတာ။ လက္ရွိ နည္းပညာအရ ဒီအခက္အခဲေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူး ဆိုေပမယ့္ အနာဂတ္မွာ Block ေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ ခက္ခက္ လြယ္လြယ္ေလး ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ စနစ္ေပၚလာတယ္ ။

 ဥပမာ ကြန္တမ္ ကြန္ပ်ဴတာ လိုမ်ိဳး၊ အဲဒါ ဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ နည္းပညာက ထြက္လာတဲ့ အရာေတြကို ဘဝ ပံုၿပီးေတာ့ မယံုတာေကာင္းတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ လက္ရွိ အခ်ိန္အထိေပါ့။ ကြန္ပ်ဴတာေပၚတာ ႏွစ္ ၃၀ ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ေရႊေတြ၊ ေငြေတြကို သံုးလာတာ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္နဲ႔ ခ်ီေနၿပီ။ ေရရွည္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီလို႔ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ မယူဆဘူး။

ဒါေတြက အခုေလာေလာဆယ္ ေပၚေနတဲ့ Bitcoin ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ အတြက္ပါပဲ။ အစိုးရ တစ္ရပ္ အေနနဲ႔၊ ဘ႑ာေရး အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႔၊ ဥပေဒျပဳေရး အဖြဲ႕ေတြ အေနနဲ႔ စဥ္းစားရမွာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ပါေသး တယ္။ ဒါေတြကို ေသခ်ာ ဥပေဒနဲ႔ အညီျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ဖို႔က အခ်ိန္အမ်ားႀကီး ယူရဦးမွာပါ ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံလို ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံမ်ိဳး အဖို႔ ပိုၾကာႏိုင္ပါတယ္။ 

Bitcoin အေၾကာင္းျပန္ဆက္ရရင္ ေစ်း အတက္အက်၊ အရမ္း ၾကမ္းလြန္းတာ၊ တက္ရင္ ထိုးတက္လိုက္ ၊ က်ရင္ေခြးက် ဝက္က်ျပဳတ္က်လိုက္နဲ႔မို႔ မရင္းႏွီး သင့္တာက တစ္ေၾကာင္း၊ ေရႊ တို႔၊ ေဒၚလာ တို႔လုိမွာ ဝယ္စုထားၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ တာလို ကိုယ္ ေငြလိုလို႔ ျပန္ေရာင္းလည္း နည္းနည္းပဲ ႐ွံဳးတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး မဟုတ္ပဲ၊ တက္ေစ်းမွာ ဝယ္ထားၿပီး ေခြးက် ဝက္က်ျပန္က်တဲ့ အခ်ိန္မွာ တစ္ကယ္ လိုအပ္လို႔ ျပန္ေရာင္းရင္ ေခြးလို ဝက္လို ႐ွံဳးႏိုင္တာ၊ ဥပေဒ နဲ႔ မညီတာ၊ ဥပေဒ အရ အကာအကြယ္ မရွိတာ၊ ၾကားဝန္ေဆာင္မွဳ ေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြက ခိုင္မာမွဳ မရွိတာ၊ နည္းပညာပိုင္း ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိေနတာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒျပင္ပ က ေမွာင္ခိုေစ်း ကြက္ေတြ၊ MLM လို မီးခိုးေရာင္ ေစ်းကြက္ေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္လြန္းေနတာေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအဖို႔ လက္ေရွာင္ေနသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြပါပဲ။

ေနာက္ဆံုး အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ အျဖစ္အပ်က္ကေလး တစ္ခု ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါ ဘာလဲဆိုေတာ့ သား အဖႏွစ္ေယာက္ အေမြ ရတဲ့ ၿမိဳ႕ထဲ တိုက္ခန္းေလးေရာင္းၿပီး သေဘၤာ လိုက္ၾကတဲ့ ကိစၥပါ ။ ၿမိဳ႕ထဲ တိုက္ 
ခန္း ေလးေရာင္း၊ ရတဲ့ ေငြေလးထဲက တစ္ဝက္ေလာက္ကို ၿမိဳ႕ျပင္ ဆင္ေျခဖံုးမွာ တိုက္ခန္းေလးျပန္ဝယ္၊ ပိုတဲ့ေငြေလး အရင္းအႏွီး လုပ္ၿပီး သားအဖႏွစ္ေယာက္ သေဘၤာ လိုက္ၾကတာ ။ 

၅ ႏွစ္ေလာက္ ရွိေတာ့ ႏွစ္ေယာက္လံုး သေဘၤာက နားလိုက္ခ်ိန္မွာ အဲဒီၿမိဳ႕ထဲ တိုက္ခန္း ျပန္မဝယ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ သေဘၤာလိုက္မယ့္အစား အဲဒီ တိုက္ခန္းကိုငွား၊ ဆင္ေျခဖံုးမွာ တိုက္ခန္းျပန္ ငွားၿပီး ပိုတာေလး ျခစ္ကုတ္ သံုးရင္ေတာင္ အခုေလာက္ ဆံုး႐ွံဳးမွဳႀကီးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတယ္ ဆိုတာ အင္မတန္ သတိထားရတာမ်ိဳးပါ။ မခန္႔မွန္းႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

Bitcoin သည္ လိမ္လည္မွဳ တစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔မွာ အားသာခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါကို လက္ခံရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အားသာခ်က္ နဲ႔ အားနည္းခ်က္ ယွဥ္ရင္ စြန္႔စားရမွဳက မ်ားေနတုန္းပါပဲ။ က်န္တဲ့ crypto currency ေတြ ကေတာ့ Bitcoin ေအာင္ျမင္တယ္၊ ေစာေစာ ဝင္လုပ္ႏိုင္ရင္ ေငြ နည္းနည္းနဲ႔ coin ေတြ အမ်ားႀကီး ရႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ လိုက္ထုတ္ၾကတာေတြပါ။ 

Bitcoin နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ Litecoin ေတာင္မွ ဒီေလာက္ေအာင္ျမင္မွဳ မရွိပါဘူး။ MLM နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာရရင္လည္း MLM ကုမၸဏီ တစ္ခုသည္ ဘယ္လို စည္းကမ္းေတြနဲ႔ ညီရမယ္ ဆိုတာကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံေတြမွာ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေတာင္ အလိမ္ခံရတာေတြ ရွိတုန္းပါပဲ။ 

ဥပေဒကို လက္တစ္လံုးျခား လုပ္တာေတြ ရွိေနတာပါပဲ။ ခဏခဏလည္း အေရးယူေနရတာပါပဲ။ MLM သည္ လူလိမ္လုပ္ငန္း မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူလိမ္ လုပ္ငန္းနဲ႔ ဟိုဘက္ ဒီဘက္ ကူးေနတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘယ္ဟာက လူလိမ္၊ ဘယ္ဟာက အစစ္အမွန္ ဆိုတာ ခြဲဖို႔ အရမ္းခက္ပါတယ္။ ဘာလို႔ ကိုယ့္ဘဝကို လိမ္လည္မွဳ ေတြျပည့္ေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းမ်ိဳးမွာ ကုန္ဆံုးေစမွာလဲ၊ အခ်ိန္ျဖဳန္းမွာလဲေပါ့။ MLM စစ္ တယ္ ဆိုရင္ေတာင္ တစ္ကယ္ႀကိဳးစား ပမ္းစား လုပ္ဦးေတာ့ Level အျမင့္ႀကီးေတြ (တစ္ႏိုင္ငံလံုးေပါင္းလို႔ လူ ၂၀ မျပည့္တဲ့ ဟိုး အေပၚက ဒိုင္းမြန္းတို႔ ဘာတို႔ေတြ) မဟုတ္ရင္ စားေလာက္ေအာင္ ရဖို႔ေတာင္ မလြယ္ပါဘူး။

ေဆာင္းပါး အစပိုင္းမွာေရာ၊ ေစာေစာ ကေရာ ေျပာခဲ့သလိုပဲ Bitcoin သည္ လူလိမ္ လုပ္ငန္းမဟုတ္ပါဘူး။ က်န္တဲ့ crypto currency ေတြသည္ Bitcoin နာမည္ႀကီးေနတာကို အခြင့္ေကာင္း ယူၿပီး တစ္ပြဲစား  ၾကံေနၾကတာပါ။ decentralized digital currency ေတြသည္ အလိမ္အညာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ SCoin၊ JCoin၊ Coinspace စသျဖင့္ ဘာဆိုတာ တိတိ က်က် မသိရတဲ့ coin ေတြ၊ ဘာနည္းပညာ သံုးလို႔ သံုးထားမွန္း မသိတဲ့ coin ေတြသည္ ၁၀၀ မွာ ၁၀၀ လံုး လိမ္တာေတြပါပဲ။ MLM ပံုစံမ်ိဳး လူသစ္ဆြယ္ပါ။ coin ေတြရမယ္၊ ဘာညာ ေျပာလာၿပီ ဆုိရင္ ပိုဆိုးပါတယ္။ လိမ္ဖို႔ ၁၀၀% ေသခ်ာေနပါၿပီ။ 

တိတိက်က် ရွိလား၊ ဥပေဒနဲ႔ ညီလားလို႔ သိခ်င္ရင္ ေငြေခ်း သက္ေသခံ လက္မွတ္ႀကီးၾကပ္ေရး ေကာ္မရွင္႐ံုးလိုမ်ိဳး ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး စံုစမ္းၿပီးမွ လုပ္သင့္ပါတယ္ ။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ ေကာ္မရွင္က ခြင့္ျပဳခ်က္ရထားတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေကာ္မရွင္ ဆိုတာက ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ တစ္ဦးက ျမန္မာျပည္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္တယ္ ဆိုရင္ သူသတ္ မွတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ကိုက္ရင္ ခြင့္ျပဳလိုက္တာပါပဲ။ ေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္မာမွဳ ရွိတယ္၊ မရွိဘူး၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မွဳေတြကို ေပးလို႔ရတယ္၊ မရဘူး၊ ေငြစကၠဴ အစားထိုး နည္းပညာေတြကို   ဝန္ေဆာင္မွဳေပးႏိုင္ မေပးႏိုင္၊ ေရာင္းခ်ႏိုင္၊ မခ်ႏိုင္၊ အာမခံခ်က္ ရွိ၊ မရွိ ဆိုတာေတြက ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဆံုးျဖတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အတိုးခ်ံဳး ေၿပာရရင္ေတာ့ Bitcoin လို crypto currency ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ 
မလုပ္သင့္ေသးတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ တစ္ခုပါ။ လက္ထဲေငြ သိန္း ဆယ္ဂဏန္း ရွိရင္ ေရႊပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဒၚလာျဖစ္ျဖစ္ ဝယ္စုတာက ပိုေကာင္းပါတယ္။

 ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ရန္ကုန္ နဲ႔ ခပ္လွမ္းလွမ္းေလာက္မွာ ေျမ ဧကဝက္၊ တစ္ဧကေလာက္ ဝယ္ၿပီး ကိုင္းကူး ကိုင္းဆက္ နည္းနဲ႔ သီးႏွံပင္ မ်ိဳးေရာင္းတာ၊ မွိဳ စိုက္တာ၊ တိရိစၦာန္ အစာျမက္ေတြ စိုက္တာ၊ သဘာဝေျမၾသဇာ အတြက္ ေရေမွာ္ စိုက္တာေတြက စီးပြားေရး အရ ပိုကိုက္ပါတယ္။ ဒီ႔ထက္ ပိုရွိတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေျမဝယ္ထားတာ၊ တိုက္ခန္း ဝယ္ထားတာေတြက ပိုေသခ်ာတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေတြပါ။ 

လတ္တေလာမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ က်ဆင္းေနတာ၊ ၿမိဳ႕သစ္ စီမံကိန္းေတြ၊ က်ဴးကိစၥ ေတြနဲ႔ မၿငိမ္ မသက္ေတြ ျဖစ္ေနၿပီး ေစ်းကြက္ေအးေနေပမယ့္ ေရရွည္မွာ Real estate ဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အႀကီးမားဆံုးေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေစ်းကြက္ အျဖစ္ ဆက္ၿပီး ရပ္တည္သြားပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိမွာ အထူး သျဖင့္ ဒီ ၂၀၁၇ ဇြန္ ဇူလိုင္ေလာက္မွာ Bitcoin ဟာ စံခ်ိန္တင္ ေစ်းေကာင္းေနတာမို႔ ဆြယ္တဲ့ သူေတြ မ်ားလာပါလိမ့္မယ္။ ေရွ႕လည္း ပိုမ်ား လာဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလာဘနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာ၊ မစားရ ဝခမန္းေတြကို နား ေယာင္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာထက္၊ အခ်က္အလက္ေတြကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီး၊ ကိုယ့္အတြက္ အသံုးအဝင္ဆံုးျဖစ္မယ့္၊ ေနာင္ေရး စိတ္ေအးရမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။


အားလံုး က်န္းမာ ခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ေမာင္စည္သူ
ကူးယူေဖာ္ျပသည္ ။

Source